یهودیان روسیه، هویت سکولار و فوتبال جزیره

انتشار کتابی با عنوان "آیا رِبّی‌ (روحانی یهودی) تو می‌داند اینجایی؟؛ داستان تبار فراموش شده فوتبال انگلیس"، تحلیل جالبی از سوی "آنتونی کلاوان" از حضور و زندگی یهودیان در فوتبال جزیره است. در این کتاب که در 320 صفحه نگاشته شده، تحلیل شده که چگونه فوتبال جزیره موجب شده تا یهودیان مهاجر از روسیه، در جامعه بریتانیا هضم شوند.

این کتاب با استناد به شواهد و ادله تاریخی، روایتی از یک اتفاق اجتماعی و نقش فوتبال در آن است. البته، نویسنده نگاهی تحلیلی نیز نسبت به این رویداد داشته و تبیینی جامع از این واقعه ارائه می دهد. این کتاب با همکاری نشریه میرور انگلیس به انتشار رسیده است.

× ماجرا از کجا شروع می شود؟
اگر می خواهید ریشه تاریخی ارتباط میان باشگاه تاتنهام هاتسپور و حامیان مشهور یهودی اش را بدانید، باید به روسیه در سال 1881 بازگردیم. در حقیقت، می توان ریشه بسیاری از ارتباطات امروز را در آن تاریخ و آن کشور دید.

در آن دوران بود که نزدیک به دو میلیون یهودی ساکن در این کشور، به سمت غرب مهاجرت کردند. البته، در اجباری یا اختیاری بودن این اتفاق اختلاف نظر وجود دارد؛ اما نکته قطعی این است که در این دوره، این جمعیت روانه اروپای غربی شد تا زندگی جدید را در پیش بگیرد.

هنگامی که عموم جمعیت یهودی مهاجر روانه ایالات متحده امریکا شدند، جمعیت اندکی نیز به بریتانیا رفتند. با گذشت سی سال از اقامت آنها، جمعیت یهودیان ساکن در بریتانیا با انفجار قابل ملاحظه ای مواجه شد. به یک باره، 46 هزار نفر به 250 هزار نفر افزایش پیدا کرد که عموم آنها در انتهای شرقی لندن ساکن بودند.

اما حرکت بعدی آنها پیدا کردن تیمی برای حمایت و گذراندن اوقات فراغت با آن بود. آنها به سمت تاتنهام گرایش کردند که در نقطه جنوبی لندن فعال بود. امکانات حمل و نقلی این شهر مانند مترو موجب می شد تا یهودیان بتوانند به راحتی به ورزشگاه رفته و از این تیم حمایت کنند و همیشه در زمره هواداران جدی این تیم سفیدپوش باشند.


× تاتنهام و پروژه انگلیسی‌شدن
یهودیان همواره با گرایش های ضد سامی در بریتانیا مواجه بوده اند. نظریه ای وجود داشت که موجب می شد تا این خطر آنها را کمتر تهدید کند؛ انگلیسی شدن. یهودیان می توانستند با پرداختن به فوتبال، به سبک زندگی انگلیسی روی آورده و در مقابل مشکلات احتمالی مصون بمانند. در حقیقت، با استفاده از فوتبال و تاتنهام، خود را در جامعه انگلیسی تلفیق کرده و به عنوان عضوی از آن شناخته شدند.

شاید به خاطر نداشته باشید؛ اما دیدار تیم های ملی انگلیس و آلمان نازی که به صورت دوستانه در سال 1938 برگزار شد، به محلی برای اعتراض به نازیسم تبدیل شد. در آن دوران، عموم هواداران تاتنهام را یهودیانی تشکیل می دادند که در هر بازی، ورزشگاه "وایت هارت لِین" را پر می کردند. آنها محور این جریان انتقادی بودند و البته، نظر عمومی جزیره نیز بر حمایت بود. یعنی در آن تاریخ، آنها و یهودیان یکی شده و جامعه پذیری شکل گرفته بود.

آن هنگام که فروید نظرات خود را مطرح کرد، برخی عنوان داشتند که تداوم تفکر هلنیستی است. این در حالی بود که آن تفکرات برآیندی از اندیشه ضد هلنی موجود در یهودیت بود. از نیمه اول قرن بیستم بود که این تفکرات یهودیت که مبتنی بر جسم گرایی بود، رشد چشم گیری یافت. شواهد این را نیز می توان در فهرست ورزشکاران فعال یهودی در این سال ها دید که به یک باره به ورزش و فوتبال روی آوردند. این تغییر تفکر در بستر حیات بریتانیایی یهودیان بود که عوارضی مثل اقبال به ورزش را نیز در پی داشت.



× چرایی نگارش این کتاب از زبان نویسنده

دلیلی که موجب شد این کتاب را بنویسم این بود که می خواستم نشان دهم درون فرهنگ انگلیسی، فرهنگی یهودی وجود دارد که قابل توجه بوده و تلفیق جالبی با فوتبال داشته است. بر این باورم که فاصله زیادی میان یهودیت بریتانیا و اسرائیل وجود دارد. تفاوتی که موجب شد تا حتی بازیکنی مانند آوی کوهن که به لیورپول آمد و محبوب هم بود، هرگز احساس راحتی در این کشور نکرده و در آنجا اقامت نکند.
در انگلیس سنت قابل توجهی از سکولاریزم وجود دارد که متفاوت و مغایر با تفکر یهودیان اسرائیلی است. کارل مارکس، فرانتس کافکا، زیگموند فروید، وودی آلن و ...، نمونه ای از افراد نزدیک به این سنت در جزیره هستند. هیچ کدام از اینها مذهبی نبوده و بدان اعتقاد نداشتند و با یهودیان سنتی متفاوت هستند.

منبع: مشرق