سفر به دیروزهای خیلی دور دزفول

این کتاب درباره معماری سنتی بافت کهن دزفول مشتمل بر حصار و دروازه‌های قدیمی، معابر، گذرها، سابات‌ها، کوره‌های آجرپزی سنتی، خانه‌های سنتی، کاروانسراها، حمام‌ها، شوادان‌ها و سربطاق‌ها و کت‌های دزفول است.

«معماری دزفول باستان» به اهتمام عبدالرضا حسن‌پور در 237 صفحه و با بیش از 200 تصویر از بناهای دزفول ارائه شده است.

گشتی در دزفول قدیم

سفر به دزفول به بیش از یک بار هم می‌ارزد. چرا؟ محمد آذرکیش می‌گوید: بافت تاریخی دزفول یکی از معدود بافت‌های تاریخی ارزشمند کشور محسوب‌ می‌شود که با وجود همه تغییرات فرهنگی در نحوه معیشت، زندگی و معماری شهرها هنوز هم به دلیل اصالت و ریشه‌دار بودن ارزش‌هایش تا حدود زیادی هویت خود را حفظ کرده است.

دبیر انجمن دوستداران و پژوهشگران شهرستان دزفول می‌افزاید: این بافت با ساختی آجری، کوچه‌هایی کم‌عرض، وجود شوادان‌ها و نحوه همجواری با رود دز، متناسب با آب و هوای دزفول شکل گرفته است اما از همه پتانسیل‌های این گنجینه آجری به طور شایسته بهره‌برداری نشده است.

به گفته این دوستدار میراث فرهنگی، در محدوده ۲۴۰ هکتاری بافت تاریخی دزفول بیش از ۱۱۳ اثر ثبت شده ملی شده است. این آثار شامل مساجد، حمام‌ها، خانه‌ها و گذرهای تاریخی هستند که قرن‌ها هویت اصیل معماری سنتی و ایرانی را در خود جای داده‌اند. به خاطر داشتن هویت معماری مخصوص به شهر دزفول، از آن به عنوان موزه آجری ایران یاد می‌شود. علاوه بر آن بافت تاریخی فصل مشترک و نوستالژیک بسیاری از هیات‌های مذهبی و فرهنگی در شهر است.

کمی هم درباره شهری از سپیده‌دم تاریخ

وارد دزفول که می‌شوی انگار پا به دالان زمان گذاشته‌ای. بر پایه نوشته ایرج افشار (شهرهای ایران)، دزفول شهری است که پیشینه آن به چندین هزار سال می‌رسد. از کهن‌ترین شهرهای استان خوزستان به شمار می‌رود و از دید تاریخ و فرهنگ ویژگی‌های برجسته‌ای دارد.

براساس گفته‌های کاوشگران باختری در سده‌های گذشته (کسانی مانند والتر هینتس آلمانی)، آوان پایتخت نخستین امپراتوری پهناور کشور عیلام در دزفول کنونی جای داشته ‌است. تپه‌های باستانی چغامیش با دیرینه‌ای نزدیک به ۴۰۰۰ سال پیش از زایش مسیح که به گفته باستان‌شناسان گنجینه ارزشمندی از دانستنی‌های سودمند پیرامون رخدادهای زمان باستان از هزاره هفتم پیش از زایش تا شکوفایی تمدن شوش را دربردارند نیز در دزفول جای دارند. از این تپه‌های باستانی آثار ارزشمندی چون نخستین سند دریانوردی جهان، لوح‌های تکامل موسیقی و مهرهای استوانه‌ای چندهزارساله کشف شده‌اند.