با طرح جداسازی فضای بازی کودکان از حیوانات خانگی در پارک‌ها موافقید؟/ چرا حیوانات خانگی را به رسمیت نمی‌شناسیم؟

تحریریه پارسینه - گروه اجتماعی: ۲۰ تیر ماه ۱۴۰۰ طرحی در صحن شورای شهر با فوریت به تصویب رسید که براساس آن، محل گردش حیوانات خانگی از محل بازی کودکان در بوستان‌ها جدا می‌شد. همین اعلام کافی بود تا موج دیگری در این باره راه بیفتد. اینکه ناگهان شورای شهر تهران اعلام کرد چنین طرحی را به قید یک فوریت به تصویب رسانده، شاید برای خیلی‌های دیگر چندان خوشایند نبود که فردای همان روز تصویب این طرح، آغاز عملیات منع سگ گردانی در شهر از سوی نیروی انتظامی در دستور کار قرار گرفت.

اینکه مدت هاست چنین مساله‌ای به یکی از معضلات شهری تبدیل شده و کسانی که حیوانات خانگی دارند، نمی‌توانند با خیال راحت اقدام به گردش در شهر با حیوان خانگی خود بکنند؛ مساله‌ای که برای خیلی از افراد به معضلی لاینحل تبدیل شده اما مساله مهم‌تر این است که سال‌هاست در کشور ما نوع برخورد با حیوانات و به خصوص سگ‌ها باعث اعتراضات زیادی از سوی حامیان حقوق حیوانات بوده است. اینکه در شهر‌های مختلف شهرداری‌ها اقدام به کشتن این حیوانات با روش‌های غیر انسانی می‌کنند، مساله‌ای است که باعث اعتراض گسترده حامیان حقوق حیوانات شده است.

جزئیات طرحی که دردساز شد

حجت نظری، عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران درباره این طرح به پارسینه می‌گوید: حدود سه ماه پیش بود که این طرح پس از بررسی نظرات کارشناسان و سازمان‌های مردم نهاد فعال در حوزه حقوق حیوانات تهیه و تدوین شد و در نوبت طرح در جلسه علنی شورای شهر تهران قرار گرفت که سرانجام در جلسه روز یکشنبه ۲۰ تیرماه یک فوریت آن با موافقت اکثریت اعضای شورای شهر تهران به تصویب رسید.

او درباره هدف از نگارش این طرح می‌افزاید: یکی از مطالبات مردمی ساماندهی موضوع حضور حیوانات خانگی در پارک‌ها و بوستان‌ها بود و ما شاهد آن بودیم که شهروندان مطالبات زیادی در این خصوص داشتند اما متاسفانه هیچ قانون و مقرره‌ای در این خصوص وجود نداشت و شاهد یک نوع بلاتکلیفی در این خصوص بودیم به طوری که در تمام بوستان‌ها شاهد حضور افراد با حیوانات خانگی بودیم و همین بلاتکلیفی نیز سلامت جسمی و روحی بسیاری از افراد را تحت تاثیر قرار داده بود. این موضوع در مواردی حتی موجب تنش بین شهروندان نیز شده بود.

حجت نظری ادامه می‌دهد: این طرح نیز در همین راستا تصویب شد و با توجه به اینکه کودکان عمدتا در زمین‌های بازی پارک‌ها حضور دارند، در این طرح تاکید شد تا از ورود حیوانات خانگی به دلایل بهداشتی و نیز امکان وحشت برخی از کودکان و حفاظت از آنان جلوگیری شود و در عین حال تاکید شد تا در دیگر نقاط پارک‌ها و بوستان‌ها نیز این حیوانات به شرط همراهی و نظارت صاحبان خود امکان حضور پیدا کنند.

از طرف دیگر، این طرح صاحبان حیوانات خانگی را نیز در برابر بهداشت محیط پاسخگو و مسئول کرده است به طوری که ما بار‌ها شاهد آن بودیم و شهروندان نیز اعتراض‌های زیادی در این خصوص داشتند که دفع فضولات این حیوانات در محیط‌های عمومی باعث آزار آنان شده است، اما با این طرح صاحبان این حیوانات ملزم به جمع آوری فضولات هستند.

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران درباره اینکه حیوان خانگی شامل چه حیواناتی می‌شود، می‌افزاید: در این طرح این موضوع نیز تعریف و اعلام شده که منظور از حیوانات خانگی، حیواناتی است که به طور عرفی و سنتی به عنوان حیوان خانگی تعریف می‌شوند. اتفاقا در این طرح نیز برای نخستین بار مفهوم حیوان خانگی تعریف شده و امکان تفکیک این حیوانات از دیگر حیوانات وحشی و همچنین حیوانات بلاصاحب ایجاد شده است. در واقع این طرح به سردرگمی و درگیری چندین‌ساله در مورد حضور حیوانات در پارک‌ها و بوستان‌ها و نیز وظایف صاحبان و مالکان آن‌ها پاسخ خواهد داد.

مساله حیوانات خانگی و نگاه جامعه شناختی

اما مساله اینجاست آیا رفتار‌های قهرآمیز در مورد مسایل و مشکلات دیگر پاسخی در خور و شایسته نشان داده که حالا مسئولان می‌خواهند مساله داشتن حیوان خانگی را با این نوع رفتار به طور کلی از سطح جامعه پاک کنند. چنین اتفاقی هرگز رخ نمی‌دهد. این مساله با رفتار‌های خشونت بار حل نمی‌شود و در نهایت به نزاع‌های اجتماعی ختم می‌شود.

پروانه خورشیدی، جامعه شناس در این باره به پارسینه می‌گوید: سیاست‌گذار باید هم کسانی را که سگ دارند، به رسمیت بشناسد و هم جامعه دیگری که با این مساله مشکلاتی دارد، در غیر این صورت این مساله منجر به نزاع اجتماعی می‌شود. در واقع هر دو طیف در جامعه از حقوق برابر برخوردارند و باید با وضع قوانین و احترام گذاشتن به حقوق هر دو دسته حاضر در جامعه هم کسانی که از حیواناتی مانند سگ و گربه وحشت دارند و حتی آن‌ها را دوست ندارند، و هم کسانی که اقدام به نگهداری از این حیوانات می‌کنند، قوانینی در جامعه وضع شود.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: نمی‌توانیم با بیان مطالبی که واقعیت ندارد و باعث انزجار اجتماعی می‌شود، بخواهیم صورت مساله را در این رابطه پاک کنیم. تمام شهروندان در یک شهر از حقوق مساوی برخوردارند و باید از قوانین پیروی کنند. تصویب چنین طرحی در شورای شهر یک گام رو به جلو بوده و می‌توانست بسیار به این مساله که حضور افراد با حیوانات خانگی در بوستان‌ها به چه صورت باید باشد، نظم و ترتیب ببخشد اما اتفاقی که بعد از آن رخ داد و طرحی که نیروی انتظامی اقدام به اجرای آن کرد، نوعی سردرگمی اجتماعی را برای افراد به وجود می‌آورد.

پدیده نوظهور

پروانه خورشیدی می‌افزاید: ما تقریبا با یک پدیده نوظهوری روبه‌رو هستیم که چالش برانگیز است، یک زمانی پدیده‌ای نوظهور است و جای خود را در جامعه باز می‌کند، بسیاری از آن استفاده می‌کنند و اتفاقی رخ نمی‌دهد، اما وقتی ما با پدیده‌ای روبه‌رو می‌شویم که در فضای عمومی جامعه رخ می‌دهد و چالش برانگیز است، نیاز به یک سیاستگذاری جامع و مانع دارد. در حال حاضر داشتن سگ هم پدیده نوظهوری است که به نوعی چالش برانگیز است. هم اینکه این مساله جدید است و هم اینکه سگ هم حرمت شرعی دارد و هم اینکه اصلا ما خیلی عادت نداریم سگ در اطرافمان باشد اما اکنون این اتفاق افتاده و مهم این است که سیاستگذار باید پدیده نوظهور را به رسمیت بشناسد و سازوکاری برای آن تعیین کند.

او از اختصاص مکان‌هایی به حیوانات خانگی می‌گوید: ما تقریبا محدودیت مکانی خیلی زیادی نداریم. در بسیاری از محلات می‌توان ساعت‌هایی بوستان‌هایی در محلات را به حیوانات اختصاص داد، این مساله هم گروه اول را به رسمیت می‌شناسد و هم قوانینی دارد.

این کارشناس ارشد جامعه شناسی تاکید می‌کند که می‌توان فضای مسالمت آمیزی برای حضور هر دو گروه ایجاد کرد در حالی که تاکنون سیاست‌گذار یا گفته است که حضور سگ‌ها ممنوع است یا به آن بی‌توجه بوده است. از سوی دیگر موضوع سگ‌های صاحب‌دار، گاهی با سگ‌های ولگرد در هم آمیخته می‌شود. اشکال دیگر سیاست‌گذار این است که ما همواره در تمام محلات نسخه واحد پیچیده می‌شود، در حالی که این مساله باعث بروز مشکل می‌شود.

قوانین واضح برای حیوانات خانگی در تمام دنیا

هومن برادران کارشناس حیات وحش نیز در این باره به پارسینه می‌گوید: بر خلاف آن چیزی که ما تصور می‌کنیم در تمام دنیا برای صاحبان حیوانات خانگی قوانین روشن و واضحی تدوین شده و اجرا می‌شود. اینکه هر کسی با چه شرایطی می‌تواند حیوان خانگی خود را در شهر بگرداند یا به پارک‌ها و بوستان‌ها ببرد. جای خالی این قانون همیشه در کشور ما خالی بوده است. دلیل این موضوع هم بی توجهی مسئولان به این امر است.

او در بخش دیگری از سخنانش می‌گوید: گواه این مدعا هم اتفاقی بود که بعد از تصویب طرح جداسازی محل بازی کودکان و حیوانات خانگی در بوستان‌ها در شورای شهر رخ داد. چرا یک روز بعد از تصویب این طرح باید نیروی انتظامی اقدام به برخورد قهری با صاحبان حیوانات خانگی بکند؟

او در ادامه می‌افزاید: در بسیاری از کشور‌ها محدودیت‌ها بیشتر از محدودیت‌ها در ایران است. به طور مثال، در بسیاری از کشور‌ها نمی‌توان سگ با قلاده را تا حاشیه ۵۰۰ متری و بعضا یک کیلومتری اطراف مدارس، نزدیک کرد. در کشور‌های دیگر حتی مجوز داشتن سگ هم به شدت سخت‌گیرانه است، محدودیت متراژ خانه و محدودیت نژاد وجود دارد. ممکن است در صورت نداشتن صلاحیت، حتی سگ از فرد گرفته شود. همانطور که می‌توانند بچه را از شما بگیرند و ببرند.

مثلا شما اگر بچه‌تان سرش را از سانروف بیرون ببرد، شما به بی‌صلاحیتی متهم می‌شوید. در کشور‌های دیگر سگ حقوقی مانند حقوق بچه انسان دارد. همچنین در خارج از کشور نیز پارک‌هایی وجود دارند که ورود سگ به آن‌ها ممنوع است و حتی قواعدی برای نگهداری سگ در فضا‌های بسته مانند اتومبیل نیز وجود دارد. به طور مثال، در آمریکا اگر سگ شما، سرش را از شیشه اتومبیل بیرون ببرد، سگ را از شما می‌گیرند اینگونه تلقی می‌شود که شما صلاحیت نگهداری از آن را ندارید. در اتومبیل سگ‌ها باید در بسته یا باکس باشند، در بعضی کشور‌ها صندلی را می‌پذیرند و بعضی کشور‌ها نه، اینگونه استدلال می‌شود که صندلی هم برای حیوان خطر دارد و هم برای راننده.

تاثیرات محیط زیستی حضور سگ‌ها در فضا‌های سبز

هومن برادران می‌گوید: تاثیرات محیط زیستی حضور سگ‌ها در فضا‌های سبز و پارک‌ها نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: من توصیه می‌کنم که شما یک گلدانی تهیه کنید و مدفوع سگ را پای آن بریزید، در درازمدت متوجه تاثیر آن در گلدان خواهید شد. همچنین در زمین کشاورزی نیز این مساله رایج است، زمانی که سگ روی قسمتی از زمین گندم بخوابد، گندم آن قسمت از بین می‌رود. در کشور‌های دیگر نمی‌شود، سگ را به پارک برد بدون اینکه نسبت به مدفوع آن بی‌تفاوت باشید، در آمریکا پلیس‌هایی وجود دارند که اجازه نمی‌دهند سگ رها شود یا مدفوعش توسط صاحبش جمع‌آوری نشود. همین الان مدفوع سگ در فضا‌های عمومی بین ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار جریمه دارد. بعد از جریمه نقدی اگر چنین چیزی مجدد از سوی صاحب سگ مشاهده شود، سگ از شما گرفته می‌شود.

گزارش از گلی ماندگار