اوباما تمایلی به جنگ علیه سوریه ندارد

دکتر عادلی تأکید می‌کند که انگلیس نقش دیگری را برای تکمیل عملیات آمریکا به طور قطع برعهده خواهد گرفت. این دیپلمات سابق وزارت امور خارجه در ارتباط با پیامد‌های رأی پارلمان انگلستان بر تصمیم آمریکا در انجام عملیات نظامی علیه سوریه تصریح می‌کند که انصراف دولت انگلیس باعث شد که آمریکا از تعجیل در مورد انجام حمله نظامی خود‌داری کند.

به نظر می‌رسد خاطره جنگ عراق هنوز بر سیاست خارجی انگلیس سایه انداخته است شاید یکی از دلایل مخالفت حزب کارگر با مشارکت بریتانیا در جنگ سوریه به همین مساله بازمی‌گشت. نظر‌جنابعالی چیست؟

مشارکت در جنگ عراق برای حزب‌ کارگر بسیار گران تمام شد. رهبر حزب یعنی تونی بلر نتوانست دوره سوم خود را به پایان برساند و نخست‌وزیری را به معاون خود گوردون براون واگذار کرد. بعد هم به عنوان یک چهره جنگ‌طلب در بین مردم مشهور شد و طرفداران وی به شدت کم شدند. در کمتر جایی می‌توانست ظاهر شود که مردم علیه‌اش تظاهرات نکنند. حزب محافظه‌کار بر همین اساس توانست تبلیغات وسیعی علیه حزب کارگر به راه اندازد و انتخابات را ببرد. بنابراین زمینه افکار عمومی مردم در مورد مشارکت در جنگ مانند سابق نیست. همینطور نمایندگان مجلس مانند سابق حاضر نیستند. از جنگ حمایت کنند. بنابراین مخالفت نمایندگان با زمینه افکار عمومی همخوانی دارد.

تأکید حزب کارگر در جلسه پارلمان بر این مساله متمرکز شده بود که تنها در شرایطی به جنگ سوریه رأی خواهد داد که شورای امنیت طبق فصل هفتم منشور ملل متحد مجوز عملیات نظامی را صادر کرده باشد، از این حیث، موضع حزب کارگر چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با مواضع روسیه و چین دارد؟

موضع حزب کارگر و همه نمایندگانی که در جلسه اخیر با مشارکت در جنگ مخالفت کردند تفاوت اساسی با روسیه و چین دارد. روسیه و چین اساساً با عملیات نظامی غرب در سوریه مخالف هستند. زیرا بر این باور هستند که علت اصلی مداخله نظامی در سوریه برای آن است که توازن قوا در منطقه به نفع غرب و دوستان آنها یعنی عربستان و اسرائیل تغییر یابد و این ممکن است آغاز پیشروی آنها در منطقه باشد.

عربستان بازیگر اصلی میدان جنگ است که از یک سو با صرف ده‌ها میلیارد دلار جنگجویان تکفیری را تغذیه می‌کند و به سوریه و لبنان و عراق می‌فرستد تا آتش خشونت‌ها را شعله‌ور سازند و از طرف دیگر با انجام لابی‌های زیاد و باز هم صرف میلیارد‌ها دلار در این راه در آمریکا به دنبال خریداری و نظر نمایندگان و صاحبان نفوذ سیاسی در آمریکا است. در حالی که حزب کارگر در اساس مخالف بر هم زدن موازنه قوا در منطقه از طریق خشونت نیست بلکه در پی آن است که این کار را به گونه‌ای انجام دهد که از توجیه لازم نزد افکار عمومی برخوردار باشد. هر دو حزب انگلیس خود را متحد استراتژیک آمریکا می‌دانند ولی می‌خواهند محمل لازم داشته باشند تا در داخل و در بین افکار عمومی خود بازی را واگذار نکنند. نتیجه اینکه افکار عمومی در انگلستان نقش تعیین‌کننده دارد. نمایندگان از ترس از دست دادن رأی آنان مجبور به مخالفت شدند.

به نظر شما عدم مشارکت انگلیس در جنگ سوریه تا چه حد ناشی از نگرانی‌ها از پیامد‌های استراتژیک و منطقه‌ای جنگ سوریه بود. با توجه به اینکه کامرون هم حزبی‌های خود را در جلسه رأی‌گیری به طرح حمله آزاد گذاشته بود؟

فکر می‌کنم هر دو کشور، هم آمریکا و هم انگلیس و شاید هم کشور‌های غربی دیگر، از پیامد‌های جنگ در سوریه نگران هستند. آنچه که جنگ علیه سوریه را پیش می‌برد لابی و پول بی‌حساب و کتاب عربستان و برخی کشور‌های عربی خلیج فارس است. سازمان‌‌‌های اطاعاتی عربستان کارخانه تولید عوامل تکفیری ایجاد کرده‌اند و آنها را پس از تولید به سوریه و لبنان و عراق می‌فرستند. این کار به نظر بنده ممکن است در کوتاه مدت به نفع عربستان تمام شود. اما در میان مدت و یا بلند مدت دامن خود عربستان را می‌گیرد. عربستان گمان می‌کند عوامل تند‌رو را از انجام عملیات در عربستان می‌تواند باز دارد اما این کار در بلند مدت ممکن نیست. اگر عربستان کار سوریه را تمام کند نوبت به اردن می‌رسد. مسلماً برخی از کشور‌های خلیج فارس نظیر کویت هم در معرض خطر قرار می‌گیرند. بنابراین برخی عناصر و نهاد‌ها در آمریکا و انگلیس با درک این موضوع دولت‌های خود را از درگیری بر حذر می‌دارند.

به نظر شما مخالفت انگلستان با حمله و عملیات نظامی می‌تواند آمریکا را از انجام چنین نبردی منصرف کند و یا تاریخ حمله را تا مدت‌زمان مشخصی به تأخیر بیندازند.

انصراف دولت انگلیس حتماً بر آمریکا اثر داشته است. دست‌کم باعث شده که این کشور از عجله در این مورد خودداری کند.

آیا در صورت موافقت پارلمان بریتانیا ارجاع مساله حمله به سوریه به کنگره آمریکا از سوی اوباما قابل تصور بود؟

به نظر احتمال دارد که این ارجاع از سوی اوباما نشانه این باشد که وی میل زیادی به حمله نداشته و این ساز و کار را برای ساکت کردن گروه‌های فشار ایجاد کرده است. از طرف در غیاب رأی مثبت روسیه و چین که گفته‌اند هرگونه حمله را در شورای امنیت و تو می‌کنند اوباما می‌تواند توجیهی برای افکار عمومی جهانی داشته باشد. حمله به سوریه بدون شورای امنیت برای آمریکا هزینه سنگینی دارد و موجب می‌گردد که افکار عمومی جهانی را از دست بدهد و همچنین اگر چنین دخالتی موجبات هزینه و ضرر آمریکا شود و در آن صورت بدون داشتن پشتیبانی شورای امنیت و با کنگره نمی‌خواهد همه بار منفی آن را به دوش خود و حزب دموکرات بکشد.