.svg)
اختلال چند شخصیتی چیست؟ علائم و راه‌های درمان آن را بشناسید
پارسینه: اختلال چند شخصیتی یا اختلال تجزیه هویت شرایطی است که در آن فرد دارای دو یا چند شخصیت متمایز است که هر کدام ویژگی‌ها و هویت مخصوص به خود را دارند و به طور متناوت بر فرد کنترل پیدا می‌کنند.
اختلال چند شخصیتی یا اختلال تجزیه هویت شرایطی است که در آن فرد دارای دو یا چند شخصیت متمایز است که هر کدام ویژگی ها و هویت مخصوص به خود را دارند و به طور متناوت بر فرد کنترل پیدا می کنند.
فرد مبتلا به اختلال تجزیه هویت یا اختلال چند شخصیتی ( با نام علمی Dissociative identity disorder)، اغلب دارای یک "شخصیت اصلی" است که ممکن است منفعل، وابسته و افسرده باشد. شخصیت های جایگزین آن ممکن است سن و جنسیت های مختلف داشته باشد و روحیه و ترجیحات متفاوتی را نشان دهد.
باور بر این است که این شخصیت ها را می توان کنترل کرد. اما زمانی که بروز این شخصیت ها خارج از کنترل باشد، آن ها از فرد جدا شده و در واقع فرد از آنچه که در وی رخ می دهد آگاهی ندارد. این شرایط، بسته به تعداد شخصیت ها، وضعیت اجتماعی و وضعیت سلامتی فرد، می تواند روی کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.
علائم اختلال چند شخصیتی DID تاثیر بر کیفیت زندگی افراد می تواند بسته به تعداد تغییرات در آنها، وضعیت اجتماعی آنها و اینکه آیا آنها دارای شرایط بهداشتی دیگری هستند متفاوت است.
علائم و نشانه ها
نشانه های اختلال چند شخصیتی در بزرگسالان عبارتند از:
احساس "از دست دادن زمان"
گیجی
نمایش دو یا چند شخصیت
احساس جدایی و تجزیه
شکاف حافظه ای
رفتار بدور از شخصیت
اختلال چند شخصیتی چیست؟ علائم و راه‌های درمان آن را بشناسید
کودکان مبتلا به نادیده گرفتن عاطفی، سوء استفاده جنسی و خشونت بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.
نشانه های آن برای کودکان عبارتست از:
داشتن رویاها و خاطرات ناراحت کننده
عدم واکنش یا خارج شدن از محدوده خود
اضطراب روانی به یادآوری های تروما
واکنش های فیزیکی به تروما یا خاطرات، مانند تشنج
نشان دادن تغییرات غیر منتظره در تغذیه و فعالیت
اختلال چند شخصیتی چیست؟ علائم و راه‌های درمان آن را بشناسید
دلایل ابتلا به اختلال چند شخصیتی
تجزیه هویت مکانیسم معمول برای مقابله با استرس شدید و تروما، به ویژه در دوران کودکی است. افراد در هر سنی، قومیت، جنسیت و زمینه های اجتماعی می توانند مبتلا به این مشکل شوند. اما مهم ترین عامل آن سوء استفاده فیزیکی، احساسی یا جنسی در دوران کودکی است.
تجزیه هویت می تواند راهی برای محافظت از شخصیت اصلی در برابر تجربه دردناک ذهنی باشد. به این ترتیب، شخصیت های دیگر فرد آن شرایط بد را به یاد می آورند و این به شخصیت اصلی کمک می کند که آن خاطرات بد را فراموش کند.
اختلال چند شخصیتی را نباید با اختلال دوقطبی اشتباه بگیرید. برای داشتن اطلاعات بیشتر درباره اختلال دو قطبی این مقاله را مطالعه نمایید.
تشخیص و تست اختلال چند شخصیتی
پزشک از فرد سوالاتی می پرسد و سوابق پزشکی او را چک می کند. علاوه بر نشانه های رفتاری که فرد از خود بروز می دهد، تست هایی هم برای تشخیص این اختلال وجود دارد.
تست هایی که برای تشخیص اختلال تجزیه هویت طراحی شده اند، معمولا شامل تعداد مشخصی از سوالات مشروط مرتبط با تجارب روزمره فرد است. به عنوان بخشی از پیش نیاز این تست، مهم است که فردی که تحت این آزمایش قرار می گیرد در شرایط ذهنی خنثی باشد و تحت تاثیر الکل و یا دارو نبوده باشد.
تست بالینی ساختار یافته DSM-IV یکی از معروف ترین تست هاست. این تست در واقع یک معاینه تشخیصی است که عمدتا برای تشخیص بعضی از اختلالات شخصیتی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. در بیماران روانپزشکی، این آزمون ممکن است بین 1 تا 2 ساعت طول بکشد.
با این حال یکی دیگر از ابزارهای محبوب تشخیص این اختلال، تست (Scale Experience Dissociative Scale (DES است. این تست در واقع یک پرسشنامه است که به طور گسترده ای برای تشخیص علائم اختلال استفاده می شود. این تست برای کودکان و برای نوجوانان آزمون های جداگانه ای دارد.
صرف نظر از اینکه کدام یک از این آزمونهای شخصیتی انتخاب شده باشد، باید توسط یک فرد حرفه ای صورت پذیرد، یعنی یک روانپزشک یا روانشناس تست را انجام دهد تا نتایج قابل اعتمادی به دست آید.
درمان اختلال چند شخصیتی
اختلال چند شخصیتی معمولا با روان درمانی (صحبت کردن درمانی) درمان می شود و درمان دارویی تاثیر زیادی ندارد.
این روند درمانی بیشتر بر موارد زیر تمرکز دارد:
آموزش فرد در مورد وضعیت هایی که در آن قرار می گیرد.
افزایش آگاهی و تحمل احساسات
کار بر روی کنترل محرک های شخصی
جلوگیری از تجزیه هویت بیشتر
مدیریت روابط فعلی، عوامل استرس زا و عملکرد روزانه
مطالعه ای نشان داده است که افرادی که تحت درمان قرار می گیرند، بهبود قابل ملاحظه ای در طول زمان خواهند داشت. هدف درمان این نیست که تمام شخصیت ها را به یک شخصیت کاهش دهد یا آن ها را از بین ببرد.
بلکه هدف این است که به تمام شخصیت ها کمک کند تا بتوانند همگام با هم زندگی کنند و با هم همکاری کنند. و همینطور به فرد کمک کنند که عواملی را که باعث تغییر شخصیتش می شود، شناسایی کرده و در نتیجه بتواند برای آن ها آماده شود.
ازدواج با افراد چند شخصیتی
اگر با چنین فردی ازدواج می کنید و یا این که همسرتان دچار چنین مشکلی شده است لازم است که نکاتی را در نظر بگیرید که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
1- اطلاعات خود را در مورد این اختلال بیشتر نمایید. چرا که همسر شما ممکن است نتواند همه چیز را برای شما توضیح دهد. اگر اطلاعات خوبی راجع به این اختلال داشته باشید می تواند شرایط بوجود آمده را بهتر مدیریت کنید.
2- به آن ها اطمینان دهید که بی قید و شرط دوستشان دارید. همسر شما ممکن است که این احساس را داشته باشد به خاطر بیماری اش و پیام های متناقض شخصی که از درونش صادر می شود، فردی غیرقابل دوست داشتن است. شما باید این اطمینان را به آن ها بدهید که بدون شرط و بدون در نظر گرفتن مشکل شان دوستشان دارید.
3- با آن ها راحت صحبت کنید. ارتباط موثر از طلا با ارزش تر است. با آن ها آزادانه صحبت کنید تا ببینید که به عنوان یک شخص از شما چه چیزی انتظار دارند. برای مثال آیا آن ها دوست دارند همیشه با یک اسم صدایشان کنید؟ یا برای هر حالتی یک اسم را دوست دارند؟ ارتباط موثر باعث می شود شما درک بهتری از خواسته های طرف مقابلتان داشته باشید.
4- به تمام شخصیت هایش احترام بگذارید. چه آن هایی که می شناسید و چه آن هایی که هنوز نمی شناسید. با تمام شخصیت های آن ها صادقانه، با محبت و با احترام برخورد کنید. یادتان باشد که شاید شما شخصیت های درونی را نبینید ولی آن ها شما را رصد می کنند هرچند که در ظاهر فرد دیگری را به نمایش می گذارد.
5- با هرکدام از شخصیت ها روابط شخصی مناسبی بسازید. هر یک از شخصیت های درونی، ایده ها، افکار، خواسته ها، ترجیحات، ناسازگاری ها، ترس، احساسات مخصوص به خود را دارد. آنها اسامی خود، رفتارها و منش خاصی هم دارند. همانطور که هر شخصیت را به عنوان یک فرد شناختید، شما قادر خواهید بود که در آن لحظه تشخیص دهید که چه کسی با شما در حال ارتباط است و سپس می توانید درک بهتری از شرایط موجود داشته باشید.
6- خودتان را برای عدم ثبات آماده کنید. شخص دچار این اختلال تغییرات زیادی در نظرات و رفتار خود دارد و ممکن است به شدت در برابر شما مقاومت کند. لذا خودتان را آماده کنید که طرف مقابل تان جواب هایی به شما دهد که هرکدام با دیگری ممکن است متناقض باشد.
7- نسبت به تماس های فیزیکی محتاط باشید. افراد دچار این اختلال ممکن است تجربه های تلخی از تماس فیزیکی در گذشته داشته باشند. مثل خشونت، سوءاستفاده جنسی یا فیزیکی و یا بر عکس از کمبود تماس فیزیکی رنج برده باشند. برای همین ممکن است نسبت به تماس های فیزیکی حساس باشند.
تماس فیزیکی ناگهانی و غیرقابل انتظار ممکن است واکنش های سختی را برای طرف مقابل به همراه داشته باشد. لذا لازم است که همیشه طرف مقابل پیش از تماس فیزیکی از آن آگاهی داشته باشد.
8- نشانه های تغییر شخصیتی را بشناسید. این نشانه ها می تواند شامل یادآوری خاطرات بد، افسردگی و حالت دپرس گونه، فراموشی و یا رفتار پرخاشگرانه باشد.
9- از وسایل شخصی همسرتان مراقبت کنید. وقتی شخصیت تغییر می کند الزاما حافظه و خاطرات باقی نمی ماند. لذا ممکن است از خیلی از وسایل و اطلاعات خود محافظت نکند. داشتن یک کپی از اطلاعات می تواند موثر باشد.
10- مراقب باشید که رفتارهای خشونت آمیز با خودش نداشته باشد. در برخی مواقع به دلیل تجربه های تلخ گذشته، فرد دوست دارد از شرم داشتن آن ها فرار کند. برای همین دست به اقدامات خشونت بار می زند. در صورتی که چنین چیزی را مشاهده کردید، فورا به دکتر یا پلیس زنگ بزنید.
فرد مبتلا به اختلال تجزیه هویت یا اختلال چند شخصیتی ( با نام علمی Dissociative identity disorder)، اغلب دارای یک "شخصیت اصلی" است که ممکن است منفعل، وابسته و افسرده باشد. شخصیت های جایگزین آن ممکن است سن و جنسیت های مختلف داشته باشد و روحیه و ترجیحات متفاوتی را نشان دهد.
باور بر این است که این شخصیت ها را می توان کنترل کرد. اما زمانی که بروز این شخصیت ها خارج از کنترل باشد، آن ها از فرد جدا شده و در واقع فرد از آنچه که در وی رخ می دهد آگاهی ندارد. این شرایط، بسته به تعداد شخصیت ها، وضعیت اجتماعی و وضعیت سلامتی فرد، می تواند روی کیفیت زندگی فرد تاثیر بگذارد.
علائم اختلال چند شخصیتی DID تاثیر بر کیفیت زندگی افراد می تواند بسته به تعداد تغییرات در آنها، وضعیت اجتماعی آنها و اینکه آیا آنها دارای شرایط بهداشتی دیگری هستند متفاوت است.
علائم و نشانه ها
نشانه های اختلال چند شخصیتی در بزرگسالان عبارتند از:
احساس "از دست دادن زمان"
گیجی
نمایش دو یا چند شخصیت
احساس جدایی و تجزیه
شکاف حافظه ای
رفتار بدور از شخصیت
اختلال چند شخصیتی چیست؟ علائم و راه‌های درمان آن را بشناسید
کودکان مبتلا به نادیده گرفتن عاطفی، سوء استفاده جنسی و خشونت بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند.
نشانه های آن برای کودکان عبارتست از:
داشتن رویاها و خاطرات ناراحت کننده
عدم واکنش یا خارج شدن از محدوده خود
اضطراب روانی به یادآوری های تروما
واکنش های فیزیکی به تروما یا خاطرات، مانند تشنج
نشان دادن تغییرات غیر منتظره در تغذیه و فعالیت
اختلال چند شخصیتی چیست؟ علائم و راه‌های درمان آن را بشناسید
دلایل ابتلا به اختلال چند شخصیتی
تجزیه هویت مکانیسم معمول برای مقابله با استرس شدید و تروما، به ویژه در دوران کودکی است. افراد در هر سنی، قومیت، جنسیت و زمینه های اجتماعی می توانند مبتلا به این مشکل شوند. اما مهم ترین عامل آن سوء استفاده فیزیکی، احساسی یا جنسی در دوران کودکی است.
تجزیه هویت می تواند راهی برای محافظت از شخصیت اصلی در برابر تجربه دردناک ذهنی باشد. به این ترتیب، شخصیت های دیگر فرد آن شرایط بد را به یاد می آورند و این به شخصیت اصلی کمک می کند که آن خاطرات بد را فراموش کند.
اختلال چند شخصیتی را نباید با اختلال دوقطبی اشتباه بگیرید. برای داشتن اطلاعات بیشتر درباره اختلال دو قطبی این مقاله را مطالعه نمایید.
تشخیص و تست اختلال چند شخصیتی
پزشک از فرد سوالاتی می پرسد و سوابق پزشکی او را چک می کند. علاوه بر نشانه های رفتاری که فرد از خود بروز می دهد، تست هایی هم برای تشخیص این اختلال وجود دارد.
تست هایی که برای تشخیص اختلال تجزیه هویت طراحی شده اند، معمولا شامل تعداد مشخصی از سوالات مشروط مرتبط با تجارب روزمره فرد است. به عنوان بخشی از پیش نیاز این تست، مهم است که فردی که تحت این آزمایش قرار می گیرد در شرایط ذهنی خنثی باشد و تحت تاثیر الکل و یا دارو نبوده باشد.
تست بالینی ساختار یافته DSM-IV یکی از معروف ترین تست هاست. این تست در واقع یک معاینه تشخیصی است که عمدتا برای تشخیص بعضی از اختلالات شخصیتی اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. در بیماران روانپزشکی، این آزمون ممکن است بین 1 تا 2 ساعت طول بکشد.
با این حال یکی دیگر از ابزارهای محبوب تشخیص این اختلال، تست (Scale Experience Dissociative Scale (DES است. این تست در واقع یک پرسشنامه است که به طور گسترده ای برای تشخیص علائم اختلال استفاده می شود. این تست برای کودکان و برای نوجوانان آزمون های جداگانه ای دارد.
صرف نظر از اینکه کدام یک از این آزمونهای شخصیتی انتخاب شده باشد، باید توسط یک فرد حرفه ای صورت پذیرد، یعنی یک روانپزشک یا روانشناس تست را انجام دهد تا نتایج قابل اعتمادی به دست آید.
درمان اختلال چند شخصیتی
اختلال چند شخصیتی معمولا با روان درمانی (صحبت کردن درمانی) درمان می شود و درمان دارویی تاثیر زیادی ندارد.
این روند درمانی بیشتر بر موارد زیر تمرکز دارد:
آموزش فرد در مورد وضعیت هایی که در آن قرار می گیرد.
افزایش آگاهی و تحمل احساسات
کار بر روی کنترل محرک های شخصی
جلوگیری از تجزیه هویت بیشتر
مدیریت روابط فعلی، عوامل استرس زا و عملکرد روزانه
مطالعه ای نشان داده است که افرادی که تحت درمان قرار می گیرند، بهبود قابل ملاحظه ای در طول زمان خواهند داشت. هدف درمان این نیست که تمام شخصیت ها را به یک شخصیت کاهش دهد یا آن ها را از بین ببرد.
بلکه هدف این است که به تمام شخصیت ها کمک کند تا بتوانند همگام با هم زندگی کنند و با هم همکاری کنند. و همینطور به فرد کمک کنند که عواملی را که باعث تغییر شخصیتش می شود، شناسایی کرده و در نتیجه بتواند برای آن ها آماده شود.
ازدواج با افراد چند شخصیتی
اگر با چنین فردی ازدواج می کنید و یا این که همسرتان دچار چنین مشکلی شده است لازم است که نکاتی را در نظر بگیرید که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:
1- اطلاعات خود را در مورد این اختلال بیشتر نمایید. چرا که همسر شما ممکن است نتواند همه چیز را برای شما توضیح دهد. اگر اطلاعات خوبی راجع به این اختلال داشته باشید می تواند شرایط بوجود آمده را بهتر مدیریت کنید.
2- به آن ها اطمینان دهید که بی قید و شرط دوستشان دارید. همسر شما ممکن است که این احساس را داشته باشد به خاطر بیماری اش و پیام های متناقض شخصی که از درونش صادر می شود، فردی غیرقابل دوست داشتن است. شما باید این اطمینان را به آن ها بدهید که بدون شرط و بدون در نظر گرفتن مشکل شان دوستشان دارید.
3- با آن ها راحت صحبت کنید. ارتباط موثر از طلا با ارزش تر است. با آن ها آزادانه صحبت کنید تا ببینید که به عنوان یک شخص از شما چه چیزی انتظار دارند. برای مثال آیا آن ها دوست دارند همیشه با یک اسم صدایشان کنید؟ یا برای هر حالتی یک اسم را دوست دارند؟ ارتباط موثر باعث می شود شما درک بهتری از خواسته های طرف مقابلتان داشته باشید.
4- به تمام شخصیت هایش احترام بگذارید. چه آن هایی که می شناسید و چه آن هایی که هنوز نمی شناسید. با تمام شخصیت های آن ها صادقانه، با محبت و با احترام برخورد کنید. یادتان باشد که شاید شما شخصیت های درونی را نبینید ولی آن ها شما را رصد می کنند هرچند که در ظاهر فرد دیگری را به نمایش می گذارد.
5- با هرکدام از شخصیت ها روابط شخصی مناسبی بسازید. هر یک از شخصیت های درونی، ایده ها، افکار، خواسته ها، ترجیحات، ناسازگاری ها، ترس، احساسات مخصوص به خود را دارد. آنها اسامی خود، رفتارها و منش خاصی هم دارند. همانطور که هر شخصیت را به عنوان یک فرد شناختید، شما قادر خواهید بود که در آن لحظه تشخیص دهید که چه کسی با شما در حال ارتباط است و سپس می توانید درک بهتری از شرایط موجود داشته باشید.
6- خودتان را برای عدم ثبات آماده کنید. شخص دچار این اختلال تغییرات زیادی در نظرات و رفتار خود دارد و ممکن است به شدت در برابر شما مقاومت کند. لذا خودتان را آماده کنید که طرف مقابل تان جواب هایی به شما دهد که هرکدام با دیگری ممکن است متناقض باشد.
7- نسبت به تماس های فیزیکی محتاط باشید. افراد دچار این اختلال ممکن است تجربه های تلخی از تماس فیزیکی در گذشته داشته باشند. مثل خشونت، سوءاستفاده جنسی یا فیزیکی و یا بر عکس از کمبود تماس فیزیکی رنج برده باشند. برای همین ممکن است نسبت به تماس های فیزیکی حساس باشند.
تماس فیزیکی ناگهانی و غیرقابل انتظار ممکن است واکنش های سختی را برای طرف مقابل به همراه داشته باشد. لذا لازم است که همیشه طرف مقابل پیش از تماس فیزیکی از آن آگاهی داشته باشد.
8- نشانه های تغییر شخصیتی را بشناسید. این نشانه ها می تواند شامل یادآوری خاطرات بد، افسردگی و حالت دپرس گونه، فراموشی و یا رفتار پرخاشگرانه باشد.
9- از وسایل شخصی همسرتان مراقبت کنید. وقتی شخصیت تغییر می کند الزاما حافظه و خاطرات باقی نمی ماند. لذا ممکن است از خیلی از وسایل و اطلاعات خود محافظت نکند. داشتن یک کپی از اطلاعات می تواند موثر باشد.
10- مراقب باشید که رفتارهای خشونت آمیز با خودش نداشته باشد. در برخی مواقع به دلیل تجربه های تلخ گذشته، فرد دوست دارد از شرم داشتن آن ها فرار کند. برای همین دست به اقدامات خشونت بار می زند. در صورتی که چنین چیزی را مشاهده کردید، فورا به دکتر یا پلیس زنگ بزنید.
منبع: برترین ها
ارسال نظر