سرطان پانکراس در کمین سیگاری‌ها

رامین طلایی فوق تخصص گوارش و کبد، افزود: لوزالمعده دارای دو قسمت مهم برون ریز و درون ریز است و از نظر آناتومی با طول ۱۵ تا ۲۰ سانتی متر در خلف معده قرار گرفته و مجاورت‌های مهمی با ارگان‌های مهم داخل شکم از جمله کبد و مجاری صفراوی، اثنی عشر و ساختار عروقی مهم دارد.

وی، نقش مهم پانکراس را کمک به هضم چربی و پروتئین‌ها عنوان کرد و گفت: قسمت برون ریز لوزالمعده آنزیم‌هایی را ترشح می‌کند که باعث می‌شود غذایی که مصرف می‌کنیم به مواد غذایی پایه تبدیل و جذب دستگاه گوارش شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بدون وجود پانکراس احتمال این فرایند بسیار ضعیف و غیر ممکن می‌شود و بدن دچار کمبود بسیاری از ویتامین‌های محلول در چربی می‌شود که این مسئله عوارض شدیدی را به دنبال خواهد داشت.

وی درباره بخش درون ریز پانکراس توضیح داد: بخش درون ریز پانکراس هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که مهم‌ترین آن‌ها انسولین است.

طلایی، دیابت را به عنوان مهم‌ترین بیماری بخش درون ریز پانکراس عنوان کرد و گفت: دیابت بیماری مهمی است که فرد بر اثر کمبود انسولین دچار آن می‌شود.

وی درباره شایع‌ترین مشکلات پانکراس، توضیح داد: از مهم‌ترین بیماری‌های این عضو می‌توان به بیماری ورم حاد و مزمن پانکراس اشاره کرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، ادامه داد: هیپر آمیلازمی یا افزایش آمیلاز از دیگر بیماری‌های شایع پانکراس است که به دلایل ناشناخته ایجاد می‌شود.

طلایی یادآور شد: بیماری‌های دیگری همچون پانکراسیویزم نیز وجود دارد که از بیماری‌های از بدو تولد محسوب می‌شود که در این بیماری مجاری پانکراس به طور طبیعی در مجاری اصلی تخلیه نمی‌شود و منجر به در‌های شدید شکمی در بیمار می‌شود.

وی، پانکراسیت مزمن را نیز یکی دیگر از بیماری‌های شایع پانکراس عنوان کرد و گفت: این بیماری یک بیماری بسیار هزینه بر است که برای بیماران درد‌های شدید و غیرقابل تحملی را به همراه دارد و بسیاری از مداخله‌های درمانی باید برای این بیماران انجام شود که با صرف هزینه‌های بالایی برای بیماران همراه است.

طلایی درباره سرطان پانکراس توضیح داد: این بیماری بار بسیار سنگینی را بر دوش نظام سلامت هر کشور می‌گذارد و امیدواریم بتوانیم با روش‌هایی که درباره پیشگیری و کنترل آن وجود دارد تا حدودی از شیوع آن جلوگیری کنیم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره میزان شیوع سرطان پانکراس در دنیا گفت: تقریبا ۱۱ تا ۱۵ نفر در هر صد هزار نفر به این بیماری دچار می‌شوند، البته این آمار در هر کشوری باید بومی سازی شده و با روش‌های اپیدمیولوژیک بررسی شود.

وی با بیان اینکه افراد باید به همان اندازه که این عضو حساس و دقیق است به حفظ سلامت آن اهمیت دهند، توضیح داد: در بعضی از افراد ریسک ابتلا به سرطان پانکراس بالاتر از سایر افراد است، از جمله کسانی که بین یک تا سه نفر از بستگانشان در خانواده دچار این بیماری است.

این فوق تخصص گوارش و کبد با اشاره به اینکه افراد مبتلا به بیماری‌هایی همچون پانکراتیت ارثی که بر اثر زمینه‌های ژنتیکی رخ می‌دهد، ممکن است در سنین پایین دچار سرطان پانکراس شوند، گفت: بروز سرطان پانکراس زیر سن چهل تا پنجاه سالگی شیوع کمی دارد، اما در بعضی از گروه‌های های ریسک، از ۳۰ سالگی نیز ممکن است سرطان پانکراس دیده شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی یادآور شد: به افرادی که ریسک ابتلا به بیماری سرطان در آن‌ها بالاست، توصیه می‌شود با روش‌های غربالگری همچون اندوسونوگرافی و MRI نسبت به تشخیص زودرس سرطان اقدام کنند تا در صورت بروز در مراحل ابتدایی درمان شوند.

وی ادامه داد: علاوه بر زمینه‌های ارثی، یکی از علل پانکراتیت مزمن مصرف الکل است که خوشبختانه در کشور ما نسبت به کشور‌های توسعه یافته شیوع پایینی دارد.

طلایی درباره اثر الکل بر پانکراس توضیح داد: الکل به مرور زمان با ایجاد تغییرات و آسیب‌های مکرر به بافت پانکراس احتمال ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

وی، سیگار را عامل محیطی دیگر افزایش احتمال بروز سرطان پانکراس عنوان کرد و تاکید کرد: مصرف سیگار ۱۰ تا ۲۵ درصد احتمال بروز سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.

طلایی با بیان اینکه قطع مصرف سیگار و الکل دو عامل مهم در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است، گفت: چاقی و اضافه وزن که بسیاری از افراد به آن دچارند از دیگر عوامل افزایش دهنده احتمال ابتلا به سرطان پانکراس است که باعث ایجاد دیابت نیز می‌شود.

وی یادآور شد: بیمارانی که دیابت دارند مستعد سرطان پانکراس اند و شیوع سرطان پانکراس در آنان دو برابر سایر افراد است.

طلایی یادآور شد: تمام نکات تغذیه‌ای که پزشکان به افراد مبتلا به دیابت توصیه می‌کنند، از جمله نخوردن غذا‌های شیرین و حذف شیرین کننده‌های مصنوعی می‌تواند نقش مهمی در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پانکراس داشته باشد.

وی درباره علائم بروز سرطان پانکراس توضیح داد: این بیماری خود را با علائمی مثل درد شکم بسیار شدید، بی اشتهایی، لاغری و زردی نشان می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه متذکر شد: بیماری‌هایی مثل پانکراتیت مزمن که به علت مصرف الکل ایجاد می‌شود، نیز دارای علائمی مثل درد‌های طاقت فرسا است.

وی درباره علائم اختلال در عمکرد بخش برون ریز پانکراس توضیح داد: اگر در ترشح آنزیم‌های لوزالعمده که به جذب مواد کربوهیدرات و چربی کمک می‌کند مشکل ایجاد شود، بیماران با علائمی مثل دفع چربی در مدفوع مواجه می‌شوند که باعث عدم جذب ویتامین‌های محلول در چربی می‌شود.

طلایی با تاکید بر ضرورت افزایش توجه به سلامت پانکراس، اظهار کرد: اگر بیماری به دلیل درد معده به پزشک مراجعه کرده و مورد آندوسکپی قرار گرفت، اما توجیهی برای درد پیدا نشد، ضروری است که از نظر بروز اختلال در پانکراس مورد بررسی قرار گیرد.

وی، برای حفظ سلامت پانکراس توصیه کرد: باید سعی کنیم با رژیم غذایی مناسب و جلوگیری از چاقی ریسک بیماری‌های صفراوی را کاهش دهیم تا سنگ صفراوی کمتر تولید شود. زیرا حملات سنگ‌های صفراوی و دفع آن‌ها در لوزالمعده باعث آسیب‌های شدید می‌شود.

طلایی در ادامه با اشاره به نقش خواب در سلامت بدن، یادآور شد: تحقیقات نشان داده است ریسک دیابت در افرادی که کمتر از پنج ساعت در ۲۴ ساعت می‌خوابند افزایش می‌یابد و دیابت نیز ریسک سرطان پانکراس را افزایش می‌دهد.

وی، کنترل دیابت، پیشگیری از افزایش وزن و قطع مصرف الکل و سیگار را مهم‌ترین فاکتور‌هایی عنوان کرد که می‌توان با کنترل آن‌ها احتمال بروز بیماری‌های پانکراس را کاهش داد.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در پایان توصیه کرد: در مواردی که بیماری‌های ژنتیکی با ریسک بالا در افراد وجود دارد با روش‌های تشخیصی مثل آندوسونوگرافی و MRI می‌توانیم تشخیص زودهنگام انجام دهیم.