راهكارهایی برای ترك عادت مكیدن انگشت شست

تمام نوزادانی كه به دنیا می‌آیند تا شش ماهگی دارای غریزه طبیعی مكیدن هستند و مكیدن انگشت شست راهی برای ارضای این غریزه است؛ اما پس از آن، انگشت خود را از روی عادت می‌مكند؛ زیرا این عادت آنها را آرام می‌كند. معمولا زمانی كه كودك خسته، نگران و یا بی‌حوصله است، این كار را انجام می‌دهد. متخصصان اطفال اظهار می‌دارند 18 درصد از كودكان در سنین دو تا شش سالگی عادت به مكیدن انگشت شست خود دارند.

نظرات مختلفی در مورد علت این عادت مطرح شده است، برخی كارشناسان معتقدند مكیدن انگشت موجب آرامش و اطمینان خاطر كودك می‌شود. به نظر می‌رسد یكی از دلایل عمده مكیدن انگشت این باشد كه مكیدن سینه مادر و یا بطری در این كودكان كافی نبوده و غریزه مكیدن را در آنها ارضا نكرده است. مكیدن همچنین می‌تواند نشانه وجود یك تنش فیزیكی و احساسی در كودك باشد. بیشتر كودكانی كه چنین عادتی دارند، قبل از سه ماهگی این كار را انجام می‌دهند. نوزادانی كه هر سه ساعت یك بار شیر داده می‌شوند، انگشت شست خود را كمتر از نوزادانی كه هر چهار ساعت شیر می‌خورند، می‌مكند.

همچنین، نوزادانی كه زمان شیرخوردن آنها از بطری كمتر از 10 دقیقه طول می‌كشد، احتمال مكیدن انگشت شست در آنها بیشتر از نوزادانی است كه شیر خوردن آنها از بطری 20 دقیقه به طول می‌انجامد. مكیدن انگشت شست، نباید با بردن دست در دهان و مكیدن چند انگشت با هم اشتباه گرفته شود. تقریبا تمام نوزادان از زمانی كه اولین دندان آنها شروع به درآمدن می‌كند (معمولا سه تا چهار ماهگی)، این كار را انجام می‌دهند.

اگر عمل مكیدن انگشت شست پس از شش ماهگی همچنان ادامه یابد، در حقیقت وسیله‌ای است برای آرامش یافتن كودك و نه ارضای غریزه مكیدن. در اغلب كودكان عمل مكیدن انگشت شست، خود به خود از بین می‌رود. زمانی كه كودك به سن سه تا چهار سالگی می‌رسد، متوجه می‌شود كه سایر همسالان این عمل را انجام نمی‌دهند و پس از چهار سالگی كودك خود برای متوقف كردن این عمل انگیزه پیدا می‌كند.

بهترین زمان برای توجه و جلوگیری از مكیدن انگشت شست در كودك، زمانی است كه او برای اولین بار این كار را انجام می‌دهد، نه زمانی كه برای چندمین بار این كار را با موفقیت انجام داده است! اگر عمل مكیدن متوقف نشود و سال‌ها ادامه یابد، می‌تواند منجر به مشكلات جدی در ناحیه دهان، دندان و مشكلات گفتاری شود. بنابراین، باید با تشویق، محبت و چندین روش ساده به او كمك كنیم تا این عادت را كنار بگذارد. در برخی موارد اگر عمل مكیدن انگشت تا بعد از پنج سالگی همچنان ادامه یابد، نشانه وجود یك مشكل احساسی، عاطفی در كودك (نگرانی، اضطراب) است و باید توسط پزشك ارزیابی شود.

چگونه این عادت را در كودك متوقف كنیم؟

با كودك خود صحبت كرده و برای او توضیح دهید كه چرا باید این عادت را ترك كند. به او بگویید با كنار گذاشتن این عادت لبخندی زیبا و دندان‌هایی ظریف و مرتب خواهد داشت و ادامه دادن این كار مشكلات جدی در رشد دندان‌هایش به وجود خواهد آورد. با استفاده از یك آینه به او نشان دهید كه با این عادت، چه تغییراتی در ناحیه دهان و دندان وی ایجاد خواهد شد.

برای او توضیح دهید كه چگونه میكروب‌های موجود در دست‌ها و زیر ناخن‌ها وارد بدن شده و او را بیمار می‌كند. به او بگویید كه «تو بزرگ شده‌ای» و با انجام این كار در حضور دیگران تمسخر می‌شود. برای صحبت درباره این موضوع، بهتر است زمان مناسبی را انتخاب كنید كه كودك كاملا آرام و به دور از هرگونه اضطراب و نگرانی باشد؛ از طرفی كودك باید بیشتر از چهار سال داشته باشد تا بتواند دلایل شما را بفهمد و درك كند.

راهكارهایی برای ترك عادت مكیدن انگشت شست

1- در هفته اول، انواع سرگرمی‌ها و بازی‌هایی را كه لازمه بازی كردن با آنها استفاده از دست می‌باشد برای كودك فراهم كنید (مثل پازل، كارت بازی، و سایر فعالیت‌هایی كه مورد علاقه اوست). بهتر است زمان تماشای تلویزیون را محدود كنید، زیرا بیشتر كودكان هنگام تماشای تلویزیون انگشت شست خود را می‌مكند.

2- ممكن است مجبور شوید انگشت شست را بانداژ كنید و یا نوعی ماده بدمزه روی نوك انگشت و ناخن او بمالید تا به كودك یادآوری كنید كه نباید انگشت خود را بمكد. در ضمن به او بگویید كه این كار برای یادآوری كردن به اوست، نه برای تنبیه كردن وی.

3- زمانی كه كودك شما در خواب است و انگشت شست وی در دهانش قرار دارد، به آرامی انگشت او را از دهانش خارج كنید. اگر كودك عادت دارد هنگام خوابیدن انگشت شست خود را بمكد، در دست‌هایش یك اسباب‌بازی كوچك از قبیل حیوانات پشمالو قرار دهید تا مانع این كار شود.

4- در مدتی كه كودك سعی می‌كند این عادت خود را كنار بگذارد، او را در موقعیت‌های ناراحت‌كننده و استرس‌زا قرار ندهید، زیرا در چنین موقعیت‌هایی برای آرام شدن مجددا به این عمل رو می‌آورد.

5- وقتی كودك شما در موقعیت‌های مختلف این عادت خود را انجام نمی‌دهد، او را خیلی تشویق كنید؛ اما هرگز وی را به خاطر این عادت، تنبیه و یا سرزنش نكنید، زیرا این كار نه تنها موجب ترك این عادت نمی‌شود، بلكه اعتماد به نفس او را هم تضعیف می‌كند. دادن جایزه به كودك برای مواقعی كه این كار را انجام نمی‌دهد، كمك زیادی به ترك این عادت می‌كند.