مصاحبه با اصولگرایان بیشتر نیازمند سانسور بود

نادر طالب زاده منتقد و مستندساز سینما در مراسم رونمایی از مستند "مصاف" که عصر امروز سه‌شنبه 17 اردیبهشت‌ماه برگزار شد با بیان این مطلب که دانشگاه می تواند بهترین محفل برای تولید محصولات هنری بحث‌برانگیز باشد، گفت: در هر کاری ضعف وجود دارد. اینکه بخواهیم برای ساخت یک فیلم مستند موضوع حساسی چون وقایع تاریخ معاصر را انتخاب کنیم، جرات بسیار زیادی می خواهد.

"مصاف" برای روشنگری ساخته شده است

وی توضیح داد: مستند "مصاف" نشان داد اثری است با هدف روشنگری و چنین آثاری به راحتی می‌توانند در تلویزیون پخش شود. مهمترین اشکالی که می توان به این مستند وارد کرد این است که کمتر از چهره های بحث‌برانگیز آن زمان استفاده کرده است. البته مهمترین نکته مثبت این مستند هم مرور تاریخی آن است.

وی ادامه داد: در چنین مستندهایی اگر از چهره‌های سیاسی و تاثیرگذاری که دیگر در تلویزیون حضور ندارند، استفاده شود می توان جذابیت بیشتری برای مخاطب ایجاد کرد.

طالب‌زاده با بیان این که استفاده از آمار در یک مستند سیاسی- تاریخی می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد، گفت: باز هم تاکید می‌کنم که جای چهره‌های با نفوذ آن زمان که امروز به حاشیه رفته‌اند، بسیار خالی است. ساخت چنین مستندی توسط چند دانشجو نشان می‌دهد که فرهنگ جدیدی در دانشگاه‌ها در حال شکل‌گیری است که در هیچ کدام از کشورهای اطراف صورت نگرفته و از این رو دانشگاه‌های ایران را می‌توان پیشتاز در این عرصه دانست.

رئیس نیروی انتظامی وقت اجازه مصاحبه نداد

در ادامه نشست، پرسش و پاسخ دانشجویان حاضر در جلسه با عوامل سازنده فیلم آغاز شد.

رضا تاج الدین نویسنده این مستند با اشاره به اینکه کار در فضای سیاسی ملاحظات بسیاری می‌طلبد، گفت: اگر قرار بود مستندی درباره انرژی هسته ای بسازیم، بی‌شک افراد بیشتری برای مصاحبه با ما همکاری می‌کردند، اما به محض اینکه نام مستندی در رابطه با وقایعه 18 تیر به میان می‌آید، با ریزش بالایی از مصاحبه‌شونده‌ها مواجه می‌شویم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا در این مستند به فرهاد نظری رئیس نیروی انتظامی وقت و غلامحسین کرباسچی شهردار آن زمان کمتر اشاره شده است، توضیح داد: فرهاد نظری جزو افرادی بود که حاضر به مصاحبه با ما نشد، اما این اجازه را داد تا در یک جلسه با هم به گفتگو بنشینیم. اما باید اشاره کنم که این مستند تنها به زمینه ایجاد اتفاقی با نام 18 تیر در بازه زمانی 10 سال اشاره می کند و هیچ تلاشی برای نقد دولت‌های وقت و یا شخصیت های سیاسی و نظامی آن زمان ندارد.

تاج الدین در پاسخ به این سوال که چرا برای یک مستند باید نویسنده وجود داشته باشد، گفت: زمانی که می خواهید وارد مسائل تاریخی شوید و یک سری وقایع تاریخی را به صورت مستند به تصویر کشید، بی شک نیازمند تحقیق و در کنار آن نیازمند یک متن و نویسنده هستید.

همچنین محمد توکلی تهیه کننده این مستند در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان مبنی بر اینکه چه هدفی از ساخت این مستند داشت، بیان کرد: اگر این مستند به گونه ای است که مخاطب هدف از ساخت این فیلم را درک نکرده، به این معنا است که ما در ساخت "مصاف" موفق نبودیم. هدف اصلی از ساخت این مستند این بود که صدا و سیما طی سال های بعد از انقلاب بیشتر مستنداتی در رابطه با جنگ و یا زمان رهبری حضرت امام خمینی(ره) می سازد و کمتر به دوران ولایت مقام معظم رهبری و اتفاقات 20 سال گذشته پرداخته است. همین مسئله سبب شد تا مستندی با محوریت فتنه هایی که طی 20 سال گذشته در ایران رخ داده است، تهیه کنیم.

اصلاح‌طلبان مشکلی با مصاحبه نداشتند

وی در پاسخ به این سوال که چگونه توانستید به آرشیو های استفاده شده در این مستند دست پیدا کنید، گفت: آرشیوهای مورد نظر در این فیلم به سه دسته تقسیم می شود، اول بیانات مقام معظم رهبری که از صدا و سیما استفاده کردیم، بخشی از تظاهرات های خیابانی که از شبکه های خبری خارج از کشور و از طریق اینترنت جمع‌آوری شد و سوم با کمک تشکل های دانشجویی به بخشی از مستندات دست پیدا کردیم.

در پایان تاج الدین در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه مصاحبه اصلاح طلبانی چون ابطحی و زیباکلام در این فیلم سانسور شده است، گفت: صادق زیباکلام برای اینکه از چه قسمت مصاحبه وی می توانیم استفاده کنیم شرط نگذاشت و ابطحی نیز تنها خواست که استفاده از صحبت های وی به گونه ای باشد که از محوریت موضوع خارج نشده و مصاحبه وی برعکس بیان نشود. اما اگر قرار به سانسور باشد، باید بگویم که مصاحبه با اصولگرایان بیشتر نیازمند سانسور بود.