صداوسیما چگونه می‌تواند «رسانه ملی» باشد؟

یک منتقد سینما و تلویزیون در نقد فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی گفت: درست است که صداوسیما در حال حاضر مشکل بودجه دارد، اما نباید به خاطر کمبود بودجه هر اثر سبک و سطحی را تحت عنوان مجموعه یا فیلم روی آنتن بفرستیم.

جبار آذین در گفت‌وگو با خبرنگار سرویس تلویزیون و رادیو خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، بیان کرد: یکی از معضلات اساسی تلویزیون، به چگونگی مدیریت در صداوسیما برمی‌گردد؛ مدتی است که نوعی فروپاشی در بخش مدیریت سیما به ویژه حوزه‌های فیلم و مجموعه‌سازی به چشم می‌خورد.

وی افزود: از همین رو وقتی به فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی نگاه می‌کنیم اغلب آنها را در حد متوسط ارزیابی می‌کنیم؛ یعنی فیلم‌ها و مجموعه‌هایی که در یک چهارچوب خاص با روابط خاص تولید شدند. روابط خاص به این معنا که متاسفانه فقط افراد مشخصی می‌توانند فیلم تلویزیونی بسازند و خیلی‌های دیگر از جمله حرفه‌یی‌های سینما و جوانانی که می‌توانند در این زمینه فعال و خلاق باشند، جایشان خالی است.

این منتقد ادامه داد: در نتیجه تعداد مشخصی از افراد خاص فیلم و مجموعه می‌سازند و اینها هم آدم‌های امتحان پس داده‌اند و کارهای قبلی‌شان نشان داده که افرادی با توانایی‌های متوسط هستند و آثاری هم که ارائه می‌کنند از یک حدی بالاتر نمی‌رود.

وی گله کرد: وقتی عنوان می‌شود که چرا سطح کیفی کارها پایین است؟ مدیران صداوسیما از نظر کمی مساله را مطرح می‌کنند، ولی تعداد زیاد تولید هیچ تاثیری در ایجاد پیوند با مخاطب ندارد، اگر قرار است به لحاظ کمی نیز تلویزیون مسیر رو به رشد را طی کند، باید هماهنگ با محتوا و کیفیت باشد.

آذین با اشاره به شتابزدگی در تولید فیلم‌های تلویزیونی نیز گفت: فیلم‌ها و مجموعه‌های تلویزیونی زیادی چه با مناسبت چه بی‌مناسبت تولید و پخش می‌شوند که در تولیدشان شتابزدگی به چشم می‌خورد و بعد هم وقتی ضعف‌های زیادی را در آنها مشاهده می‌کنیم می‌گویند که به خاطر کمبود بودجه است.

او اظهار کرد: درست است که صداوسیما در حال حاضر مشکل بودجه دارد و کسی این را منکر نمی‌شود اما این به آن معنا نیست که به خاطر کمبود بودجه هر اثر سبک و سطحی را تحت عنوان مجموعه یا فیلم روی آنتن بفرستیم. وقتی می‌توان یک فیلمنامه‌ی خوب را تولید کرد چرا بودجه‌ی خاصی را که وجود دارد، صرف تولید اثری کنیم که مردم‌ پسند نمی‌کنند و چرا با تولید چند اثر متوسط و زیرمتوسط و حتی بد، امکانات را به هرز می‌برند و بودجه بیت‌المال را هدر می‌دهند و در نهایت مخاطب را نیز ناراضی می‌کنند.

آذین همچنین با اشاره به آثار مناسبتی خاطرنشان کرد: ماه رمضان یا محرم که می‌شود تلویزیون نهایت تلاشش به این ختم می‌شود که تعدادی از فیلم‌هایی که قبلا تولید کرده را مجددا پخش کند و اکثر شبکه‌ها نیز هر سال این برنامه را در دستور کار خود دارند و این فقط شامل فیلم و سریال نمی‌شود، در بخش‌های خبری و گزارشی و روتین صداوسیما نیز همین مشکل وجود دارد و این به خاطر این است که در عرصه‌ی مدیریتی سیما برنامه‌ریزی نیست یا اگر هم هست بسیار ضعیف است.

این منتقد گفت: وقتی ما می‌دانیم در سال چندین مناسبت داریم، چرا در طول سال، برای این ایام خوراک تهیه نمی‌شود و درست در دقیقه‌ی 90 یک کاری را آماده می‌کنند که پر از اشکال است، در ایام نوروز شاهد پخش چند سریال بودیم که هیچ ربطی به عید نداشتند. حتما قبلا تولید شده و در پشت خط تولید مانده بودند با یکسری ممیزی‌ها سر و ته‌اش را جمع کردند و پخش کردند که این را در ایام محرم هم شاهد بودیم. آنچه که در ایام محرم دیدیم تمام بضاعت تلویزیون نبود، تلویزیون امکانات فراوانی دارد ما شاهد رشد تکنولوژی در تلویزیون هستیم که مسیر سرسام‌آوری را دارد طی می‌کند، اما به موازات رشد تکنولوژی و حرکت کمی، شاهد رشد کیفی نیستیم و این نقص بزرگ صداوسیماست؛ مضاف بر اینکه تلویزیون در این حرکت هیچگاه نظر و سلیقه‌ی مخاطبان میلیونی را مد نظر قرار نمی‌دهد.

وی افزود: مسؤولان بر اساس سلیقه‌ها و دیدگاه‌های خودشان به فیلمساز و مجموعه‌ساز سفارش می‌دهند و آنها هم بر اساس یک رابطه‌ی خاص یک چیزی را سر هم کرده و به روی آنتن می‌فرستند؛ در مجموع صداوسیما به عنوان رسانه‌ی ملی نه تنها نتوانسته است به مطالبات مقام معظم رهبری پاسخ جامع و کامل دهد حتی نتوانسته انتظارهای مردمی را هم جواب دهد. صداوسیما دچار نقص و کاستی است و اگر به راستی می‌خواهد رسانه‌ی ملی باشد، باید دیدگاه‌ها، مسائل و همه آنچه را که به اجتماع مربوط می‌شود منعکس کند و لازمه‌اش اطلاعات خوب داشتن از مخاطب است.

آذین در پایان بیان کرد: اگر اثری هم تولید می‌شود، باید بر مبنای مسائل روز جامعه و منطبق با فرهنگ جامعه و بر مبنای ارزش‌هایی باشد که مردم به آن اعتقاد دارند. اثری تولید نشود که 30 قسمت آن در هنگام پخش به خاطر وجود یکسری از صحنه‌ها و یا نحوه آرایش بازیگران که مورد توجه برخی نیست به یک مجموعه‌ی 16 قسمتی تبدیل شود، اما چون سهل‌انگاری صورت می‌گیرد فقط بودجه بیت‌المال است که هدر می‌رود و کم اعتنایی به سفارش‌ها و نصایح بزرگان فرهنگی و اجتماعی کشور و دیدگاه‌های قشرهای مختلف جامعه است.