دکتر فیاض:عربستان ستیزی به حج ستیزی ختم می شود/صداوسیما اشتباه می کند

شفقنا- استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: نظام باز حج با فضای بسته عربستان همخوانی ندارد، بنابراین عربستان معتقد است که حج نظام بسته آنها را بر هم زده است و این ساختار دچار تزلزل شده و برای همین هر ساله شاهد رفتار پرخاشگرانه ای از عربستانی ها هستیم.

دکتر ابراهیم فیاض در نشست پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با موضوع بررسی زمینه های بروز فاجعه منا، نتایج و پیامدهای آن گفت: تمام ادیان مناسک مختلف دارند که زیبایی های خاص خود را دارد که یکی از این مناسک مراسم حج است که امسال تبدیل به فاجعه شد و این فاجعه برای اولین بار نیست که رخ می دهد، پس این نشان دهنده مشکلاتی است که در این زمینه وجود دارد.

او افزود: برای بررسی ریشه های بروز این فاجعه باید گفت: عربستان کشوری است که خطوط ریلی به نام راه آهن ندارد چون سیستم این کشور قبیله ای و بسته است بنابراین عربستان معتقد است که حج نظام بسته آنها را بهم زده است و آنها می خواهند که حجاج فقط به مکه و مدینه بروند و از این دو شهر خارج نشوند، بنابراین چنین ساختاری با مراسم حج دچار تزلزل شده است و برای همین هر ساله شاهد کارهای پرخاشگرانه از سوی عربستانی ها هستیم؛ حتی در کشتار حجاج در سال ۶۶ و در مراسم برائت از مشرکین هم معتقد بودند که حجاج ساختار سیاسی آنها را بهم زدند و برای همین است که وقتی بیداری اسلامی به وجود می آید اولین کشوری که در این زمینه دخالت می کند، عربستان است.

این استاد دانشگاه تهران با بیان اینکه، نظام باز حج با فضای بسته عربستان همخوانی ندارد، اظهار کرد: در مراسم حج نظام باز حاکم است همه لباس قومی و قبیله ای خود را کنار می گذارند و تنها یک دست لباس هم شکل می پوشند. عربستان نه می تواند حج را رها کند و نه توانایی اداره کامل آن را دارد. زمانی ۱۲۰ الی ۱۶۰ هزار حاجی از ایران به مراسم حج می رفت اما الان این تعداد به ۶۰ هزار نفر رسیده است.

او تصریح کرد: ما اجبارا از قرن ۱۹ وارد قرن ۲۱ شدیم، برای همین در نظام جهانی، فروپاشی، قصه بسیار پرتنشی است و دلیل آن همین ورود ما از قرن ۱۹ به قرن ۲۱ است و همین فاجعه منا نشانه فروپاشی عربستان است که این فروپاشی در حج بسیار نمود پیدا می کند و ما اگر خیلی تلاش کنیم فقط می توانیم تنها سرعت این فروپاشی را آرام کنیم. در حال حاضر داعش یک پدیده قرن نوزدهی خشن است که می خواهد جلوی فروپاشی های قرن ۲۱ را بگیرد.

فیاض ادامه داد: پس الان جامعه ما با مشکل بسته بودن روبروست که یک ساختار دیکتاتوری اجتماعی است، البته این مشکل بسیاری از مناطق جهان است. در حالی که حج یک ظهور اجتماعی آزاد است، اما خود ما هیچگاه با حج به عنوان یک فضای آزاد برخورد نکردیم.

او گفت: بعد از منا عرب ستیزی به راه افتاد و ملی گرایی اوج گرفت حتی یک پیرمرد ۷۰ ساله راننده تاکسی در اعتراض به این فاجعه می گفت، باید به عربستان حمله کنیم و زنها و بچه های آنها را بکشیم که اینها نشانه گسترش عرب ستیزی در کشور است. همچنین حج ستیزی هم شروع شده و مخالفت هایی برای سفر به حج آغاز شده است بنابراین حادثه منا، حج را زیر سوال برد و دین ستیزی آغاز شد و ملی گرایی هم بازگشت کرد.

این استاد دانشگاه در خصوص عملکرد صدا و سیما در این زمینه گفت: صدا و سیمای ما نمی داند که حج تبلور دین ماست و با این عربستان ستیزی در واقع حج ستیزی را رواج داد. متأسفانه موضع گیری صداوسیمای ما در حادثه منا نادرست بود. صداوسیما اول بسیاری از مسایل را سانسور کرد و بعد دیوانه وار همه آنها را مطرح کرد و ندانست که چطور باید موضع گیری کند. رسانه باید در چنین مواقعی پیشقدم باشد اما اینطور نبود. بنابراین به نظر من ریشه بسیاری از مشکلات جامعه ما به دلیل ناتوانی رسانه است، اما رسانه های عربستان در فاجعه منا از رسانه های ما پیش افتادند و بسیار قوی تر عمل کردند.

فیاض با بیان اینکه ساختار ما برای مراسم حج درست تنظیم نشده است، گفت: باید یک ساختار درستی برای مراسم حج طراحی شود و به طور کل ساختار حج تغییر پیدا کند. من می دانم که عربستان مشکل دارد ولی ما هم مقصر هستیم. کشور ایران هیچگاه نگاه امنیتی به حج نداشت و این ساختار عقب مانده کاروان ها دلیل این فاجعه بود.

او در رابطه با عملکرد سازمان گردشگری اظهار کرد: متأسفانه ما دچار بحران گردشگری خروجی و ورودی خصوصا در رابطه با مسأله حج هستیم؛ باید در ایران یک شورای عالی گردشگری با مدیریت ریاست جمهوری تشکیل شود و در خصوص سفرها برنامه ریزی انجام شود. ما هیچ آموزشی نداشتیم که مثلا تایلند چه جاذبه های گردشگری دارد. مردم ما فقط پاتایا یا دوبی را می شناسند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: ما می توانستیم با کشور عربستان مذاکراتی داشته باشیم و اداره بسیاری از مسایل را در حج بر عهده بگیریم که قطعا عربستان نیز در این زمینه مخالفتی نمی کرد، بسیاری از حجاج ما به دلیل عدم رعایت بهداشت و مشکلات بسیاری که در مکه و مدینه با آن روبرو می شوند، بعد از بازگشت از کشور عربستان، بی دین می شوند که باید در این زمینه اقداماتی صورت بگیرد، اما ما بعد از حوادث سال ۶۶ هم جلساتی تشکیل دادیم و حج تعطیل شد، اما باز هم بعد از گذشت چند سال این راهکارها به فراموشی سپرده شد.

او گفت: پس شورای گردشگری باید به دنبال اقتصادی کردن حج پیش برود و مثلا یک راه آهن بین المللی راه اندازی کند یا هتل هایی را برای اسکان حجاج بنا کند که این تدابیر می تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند بنابراین اولین کار ایران و عربستان باید بین المللی کردن حج باشد، اما اینکه ما قبیله ای به حج برویم و آنها هم قبیله ای برخورد کنند نه تنها مشکلی را رفع نمی کند بلکه تنها باعث بروز این فجایع می شود، حتی طراح راههای ورود به صحرای منا گفته بود که من می دانستم این اتفاق رخ خواهد داد، چراکه گلوگاه ها بسیار تنگ شده و شیوخ عربستانی زمین های اطراف را گرفته و با ساختن برج های بلند فضای اطراف را بسیار محدود کرده اند حتی برج هایی که روی خانه خدا ساخته شده اند، بسیار فاجعه است.