گزارشی از آخرین شب برنامه شب های داستان ۴

آخرين شب از چهارمین دوره شب‌هاي داستان برج ميلاد، عصر جمعه هفتم شهریور برگزار شد و احمد آرام، شهلا زرلكي و سعيد طباطبايي، داستان‌هاي‌شان را در حضور علاقه‌مندان ادبیات خواندند.

در این شب، گلي امامي به دليل سفرش به خارج از كشور در برنامه حضور نداشت و در پيامي به مخاطبان نوشته بود: «برای امثال من که دو پاسپورته نیستند و فرزندان و اقوام‌شان در قاره‌های متفاوت زندگی می‌کنند، دیدار آنها دیر و سخت دست می‌دهد. پس وقتی موفق می‌شوی که از هفت خوان ویزا، هزینه‌های جنون‌آمیز و سایر قضایا عبور کنی، ناچاری حداکثر استفاده را بکنی. و من مجبور شدم به بهای سنگین غیبت در میان شما، چنین کنم. بسیار مشتاق بودم در این جمع حضور داشته باشم و در داستان‌خوانی سهیم شوم، نشد. به امید حضور در دور دیگر.»

اما احمد آرام، نخستين نويسنده هفتم شهريور «شب‌هاي داستان» درباره ادبيات داستاني جنوب ایران گفت: نويسنده‌هاي برجسته‌اي در سال‌هاي گذشته به ادبيات داستاني ايران معرفي شده‌اند كه جنوبي بوده‌اند افرادي مثل احمد محمود، ناصر تقوايي و... كه هر كدام نگاه خاص خودشان را از جنوب كشور به تصوير كشيده‌اند.

وي ادامه داد: من هم مانند ديگر نويسندگان جنوبي، با نگاه و ديد شخصي‌ام و با اولويت قرار دادن درد و رنج مردم اين خطه، داستان نوشته‌ام؛ به علاوه، سعي كرده‌ام در داستان‌هايم به نكاتي اشاره كنم كه كسي آن را قبلاً ننوشته باشد.

آرام افزود: فولكلور، متل‌ها و قصه‌هايي كه از دل دريا بيرون مي‌آيد، مسائلي است كه من آنها را در داستان‌هايم نوشته‌ام البته نه به آن شكلي كه مردم روايت مي‌كنند بلكه سعي كرده‌ام اين مسائل را به‌روز كنم و به شكل داستان بنويسم‌شان؛ اما اين را كه تا چه اندازه در اين كار موفق بوده‌ام، مخاطبان بايد بگويند.

نويسنده مجموعه داستان «کسی ما را به شام دعوت نمی‌کند» در بخش ديگري از سخنانش به نويسندگان جوان جنوبي اشاره كرد و گفت: به نظر من ادبيات جنوب، ايستا نيست و جوانان زيادي هستند كه به دنبال نوگرايي در ادبيات هستند و اين كارشان از نظر من بسيار باارزش است، تا جايي كه به نظرم بايد نام «مكتب» را به ادبيات جنوب اضافه كرد، چراكه در اين مكتب شاهد ادبياتی قوي هستيم كه برآيند یک جغرافياي خاص است.

آرام در پاسخ به اين سوال كه با توجه به تحصيلاتش در رشته ادبيات نمايشي، تا چه اندازه نمايش‌نامه‌نويسي را جدي مي‌گيرد، اظهار داشت: من به غير از داستان نوشتن، كارهاي گرافيكي و تئاتر هم انجام مي‌دهم و آخرين كار نمايشي من هم «پرندگان كوكي» بود كه بیست شب پياپي اجرا شد و فضاي آن نمايش، دور از فضاي داستان‌هايم نبود. از سوي ديگر معتقدم كار كارگرداني و بازيگري و ... به قصه‌هايم كمك مي‌كند و اجازه مي‌دهد روابط، ديالوگ و صداهايي را كه گاهي در انسان پنهان است، ولي با نمايش بروز مي‌يابد، مورد توجه قرار گيرد و وارد داستان شود.

آرام پس از پايان صحبت‌هايش داستان «فانوس» را از مجموعه داستان «به چشم‌هاي هم خيره شده بوديم» براي حضار خواند.

ديگر مهمان برنامه شب‌هاي داستان، شهلا زرلكي، منتقد و داستان‌نويس بود. او كه در كارنامه‌اش، بيشتر از داستان و رمان، نقد داستان دارد، گفت: با گذشت زمان و انجام كارهاي متفاوت ادبي، آدم خودش را مي‌شناسد و راه زندگي ادبي‌اش را پيدا مي‌كند. بر همين اساس قبول مي‌كنم که بيشتر از يك داستان‌نويس، منتقد ادبي هستم اما اين دليل نمي‌شود که داستان يا شعر ننويسم.

او در پاسخ به اين سوال كه آيا قرار است به نقد آثار نويسندگان در قالب کتاب ادامه دهد يا خیر، گفت: به احتمال بسيار زياد اين كار ادامه خواهد داشت چون هم ناشر علاقه‌مند به ادامه اين نقدهاست و هم من به اين كار علاقه‌مندم؛ به خصوص كه نقد آثار يك نويسنده به شكل يك كتاب كم است و كتاب، ماندگارتر است.

ليلا صادقي با داستان «انارم را با هيچ‌كس قسمت نخواهم كرد» از جمله مخاطبان قصه‌نویسی بود كه داستانش را در هفتمین شب از شب‌هاي داستان خواند.

اما آخرين نويسنده شب گذشته، سعيد طباطبايي بود. او با حضور در اين برنامه گفت: متاسفانه برگزاري جلسات و نشست‌هاي ادبي، سايت والس و كارهايي از اين‌دست، آن‌قدر وقت‌گير بوده كه نتوانسته‌ام بيشتر به داستان‌نويسي بپردازم، به‌خصوص كه مسائل اقتصادي و تامين مخارج زندگي را هم بايد به اين مشغوليت‌ها اضافه كرد كه همه‌گي دست به دست هم داده‌اند و نگذاشته‌اند فقط به داستان‌نويسي فكر كنم.

او اضافه کرد: معتقدم آدم‌هاي از خودگذشته‌اي بوده‌اند كه فضا را براي فعاليت ادبي ما فراهم كردند و اگر آنها به هر قيمتي، جلسات ادبي برگزار نمي‌كردند و نشريات ادبي منتشر نمي‌كردند، امثال من تشويق به نوشتن نمي‌شديم؛ اگر آنها نبودند و براي ما وقت نمي‌گذاشتند، ما فعالانه داستان و نقد نمي‌نوشتيم، به همين دليل دوست دارم دين خود را به ادبيات و نويسندگان جوان ادا كنم.

سعيد طباطبايي در پايان دو داستان را از مجموعه «اگر ابرها بگذرند» براي حضار روخواني كرد.

چهارمین دوره شب‌های داستان از یکم تا هفتم شهریور 1393 در مرکز همایش‌های برج میلاد تهران برگزار شد.