فضيلت اعتكاف از دیدگاه معصومین(علیهم السلام)

پارسینه-گروه فرهنگی: اعتكاف و حج هر دو سفرند، سفري به دنياي درون انسان، تا انسان به خود نگاه كند و در خود و آنچه درونش است بازنگري كند. تفاوت شان در اين است كه در حج هم بايد سفر دروني كرد هم طي مسافت، اما در اعتكاف طي مسافت و سفر عرضي نياز نيست همه اش سفر دروني است و بايد تصفيه روح و باطن كرد.

خداوند در آيه ۱۸۷ سوره بقره يكي از مهمترين شباهت‌هاي حج و اعتكاف را بيان مي‌كند «و لا تباشروهن وانتم عاكفون في المساجد» در حال اعتكاف با همسران خود مباشرت ننمائيد. محرمات اعتكاف انسان را به ياد حج مي‌اندازد كه معتكف همانند حاجي و معتمر بايد يك سلسله چيزهايي كه قبلاً حلال بود ترك نمايد تا حالت فرشته گونه پيدا كند.اعتكاف آدابي دارد ويكي از مهمترين آداب آن دل كندن از دنياست، اميرالمومنین علی (علیه السلام) در اين زمينه مي‌فرمايند: ولايتحدث باحاديث الدنيا و… و اين از ديگر شباهت‌هاي حج و اعتكاف است.

زائران و ميهمانان خانه خدا نيز وقتي كه مي‌خواهند وارد مسجدالحرام بشوند بايد تعلقات مادي را كنار بگذارند و از لذائذ دنيا چشم پوشي كرده تا تمريني براي تزكيه و كسب تقوي داشته باشند. با احرام بستن ۲۴ چيزي كه قبلاً برايشان حلال بود حرام مي‌شود تا با يك قداست خاصي وارد خانه خدا شوند واعمال حج را با اخلاص و درخواست قرب به خداوند انجام دهند.حتي امام صادق (علیع السلام) توصيه فرموده است: «شايسته است كه معتكف هرچه راكه محرم ترك مي‌كند، اوهم ترك نمايد» خريد و فروش ازاعمالي است كه در حال اعتكاف حرام است كه بنابر اين حديث و احاديث ديگر بهتر است معتكف در اين مدت خود را از دنيا و متعلقات آن فارغ نمايد و از خريد و فروش دوري كند همانطور كه امام سجاد (علیه السلام) دراين باره فرموده است: ان المعتكف لايبيع و لايشتري، فرد معتكف نه مي‌فروشد و نه مي‌خرد.

اعتكاف هم نوعي مهماني خداست و معتكف بايد حداقل سه روز در خانه خدا حضور دائم داشته و مهمان خدا شود همانند دو مهماني حج و ماه مبارك يك سلسله چيزها كه قبل از اعتكاف حلال بود بر معتكف حرام مي‌شود كه آيه مباركه ولا تباشروهن و انتم عاكفون في المساجد به يكي از محرمات آن اشاره مي‌كند و آن مباشرت معتكف با همسر خودش است.حتي مي‌توان ادعا كرد كه مهماني اعتكاف ارج و قرب بيشتري نزد خدا خواهد داشت چرا كه در ماه مبارك رمضان و حج سلسله چيزهايي كه حرام است حكم حرمت به آن خورده است و به نوعي عبادت و برخي از اعمال در آن واجب خواهد شد؛ اما اصل اعتكاف مستحب است و كسي كه معتكف مي‌شود نه از روي تكليف بلكه از روي محبت و عشق است كه معكتف مي‌شود پس چه بسا همانطور كه در احايث آماده است ارج و منزلت اعتكاف از حج و ماه رمضان نيز بيشتر باشد.

ادعاي فضيلت اعتكاف بر حج ادعا گزافي نيست چرا كه در احاديث فضيلت يك اعتكاف در ماه رمضان برابر است با دو حج و دو عمره آنچنان كه امام سجاد (علیه السلام) مي‌فرمايد: «من اعتكف عشرا في رمضان كان كحجتين و عمرتين» هركس در ماه رمضان ده روز معتكف شود ارزش آن معادل دو حج و عمره مي‌باشد.از ديگر شباهات حج و اعتكاف دوري از بوي خوش وعطر است. از مواردي كه در حال اعتكاف ممنوع شده است بحث و جدال بيهوده است كه ا مام باقر (علیه السلام) جدال را يكي از محرمات اعتكاف ذكر نموده است اين در حالي است كه جدال، استعمال بوي خوش بر محرم نيز ممنوع و حرام مي‌باشد.

منبع:حج