زوایای پنهان انتقال قدرت در قطر

امروز همزمان با اعلام کناره‌گیری امیر قطر از قدرت، برخی منبع دیپلماتیک فاش کردند، واگذاری قدرت در قطر که به کنار رفتن کادر کنونی دولت و تشکیل دولتی جدید نیز می‌انجامد، با میل و رغبت حمد بن خلیفه، امیر قطر نبود بلکه این فشارهای آمریکا بود که وی را مجبور به کناره‌گیری کرد.

به گفته منابع نزدیک به دولت قطر، کناره‌گیری امیر قطر از قدرت "تغییرات بزرگی در سیاست داخلی و حتی خارجی این کشور ایجاد می‌کند از جمله اینکه پارلمانی که مردم آن را انتخاب می‌کنند تشکیل خواهد شد و این پارلمان به طور تدریجی در تصیمات سیاسی مشارکت می‌کند. از تغییرات دیگر، ساخت برخی نهادهای جامعه مدنی است که در تحکیم دموکراسی در قطر نقش بسزایی خواهد داشت.

این منابع از سوی دیگر اعلام کردند که واگذاری قدرت در قطر تصمیم شخصی امیر نیست بلکه تصمیم ‌آمریکا است که به امیر قطر تحمیل شده است.

پس از بیعت با تمیم بن حمد آل ثانی، به عنوان امیر جدید قطر دولت کنونی کنار خواهد رفت و چهره‌های جوان‌تر به همراه برخی سیاستمداران کارکشته روی کار می‌آیند.

پیشتر نیز روزنامه لبنانی "السفیر" نوشته بود، واشنگتن فرستاده‌ای به قطر فرستاده تا امیر را از تصمیم واشنگتن برای برکناریش آگاه کند.

شیخ حمد بن خلیفه آل ثانی در سال 1995 با کودتای سفید علیه شیخ خلیفه، پدرش که در سفر خارجی و در سوئیس به سر می‌برد، به قدرت رسید.

پدر امیر قطر خود نیز با کودتا علیه حکومت احمد بن علی آل ثانی، پسر عمومی خود و در پی استقلال قطر از انگلیس در سال 1971 به قدرت رسیده بود.

شیخ خلیفه، پدر امیر پیشین قطر با در اختیار گذاشتن ارکان قدرت در دست فرزندانش حکومت خود را تحکیم کرد اما فکر نمی‌کرد که از پسرش حمد ضربه بخورد.

شکی نیست که قطر در دوران حکومت شیخ حمد به شکوفای رسید زیرا وی روابط قطر را به کشورهای مختلف جهان به ویژه رژیم صهیونیستی و آمریکا محکم کرد. در همین راستا قطر مساحت کافی برای تاسیس پایگاه نظامی "السیلیة" بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه را در اختیار واشنگتن قرار داد. این پایگاه در جنگ آمریکا علیه عراق و افغانستان نقش بزرگی داشت.

شیخ حمد در گفتگویی در این رابطه گفت: اگر آمریکایی‌ها از قطر خارج می‌شدند، "برادران عرب آن را اشغال می‌کردند".

با این نقل و انتقال قدرت، حمد بن جاسم بن جبر آل ثانی، نخست‌وزیر قطر نیز باید میان لندن و نیویورک یکی را انتخاب کند تا در کنار امیر قطر راهی آنجا شوند و بقیه زندگی خود را در آنجا سپری کنند.

روزنامه‌های آمریکایی در این رابطه نوشتند: حمد بن جاسم کاخ "آلن پیدل شیپمن" را در نیویورک خریده است. خرید این کاخ 35 میلیون دلاری که با اثاث و لوازم زندگی است اقامت وی در نیویورک را بعد از کناره‌گیری‌اش از قدرت قطعی و حتمی می‌کند. این در حالی است که یک منبع دیپلماتیک در دوحه احتمال داد که نخست وزیر قطر لندن، پایتخت انگلیس را به عنوان محل اقامت آینده‌اش به عنوان یک شهروند عادی ترجیح می‌دهد.

منابع سیاسی انتخاب وی را به این دلیل دانسته‌اند که وی در انگلیس ملک و خانه‌های بسیاری دارد که در بهترین مناطق لندن است. علاوه بر این علاقه شخصی حمد بن جاسم به فضای زندگی در انگلیس در این انتخاب دخیل است.

نخست‌وزیر قطر به عنوان شخصی نگریسته می‌شود که روی قدرت گرفتن اخوان المسلمین در منطقه حساب بازد کرده و به آن فکر می‌کند و این موضوع نگرانی کشورهای عربی منطقه به ویژه امارات را برانگیخته است و مردم این کشورها نیز اعتماد خود را به "بهار عربی" از دست داده‌اند.

نبود حمد بن جاسم، نگرانی اخوان المسلمین را در منطقه برمی‌انگیزد زیرا وی روابط مستحکمی با آنها دارد و مسئولیت پر کردن شکاف میان اخوان المسلمین و آمریکا در واقع به عهده نخست وزیر قطر بود.

وی از اخوان المسلمین تونس و مصر حمایت‌های مالی زیادی کرده است که این موضوع نیز روابط میان قطر و این گروه را مستحکم کرده است.

حال با کنار رفتن هیات حاکمه پیشین قطر و روی کار آمدن نسل جدید خاندان آل ثانی، باید دید حاکمان تازه‌کار دوحه تا چه اندازه از سیاست‌های پیشین فاصله می‌گیرند.