وقتی که آیت‌الله جوادی آملی به خاطر آیت‌الله انصاری درس نگفت

پارسینه-گروه فرهنگی: آیت‌الله یحیی انصاری شیرازی از استادان برجسته اخلاق، فلسفه و عرفان حوزه علمیه قم است. وی در سال 1306 در روستای نوایگان داراب (از توابع استان فارس) متولد شد. شجره آیت‌الله انصاری شیرازی به صحابی معروف پیامبر اعظم(ص) «جابر بن عبدالله انصاری» می‌‌رسد.

آیت‌الله انصاری شیرازی مدت سی سال شاگرد عمومی و خصوصی علامه طباطبایی (ره) بود.

این استاد برجسته حوزه یکی از دوازده نفری است که پس از رحلت آیت‌الله العظمی بروجردی، مرجعیت امام خمینی(ره) را در سال 1342 تأیید کرد و مورد اعتماد ایشان بود.

برخی اساتید قم به دلیل تسلط ویژه آیت‌‌الله انصاری شیرازی بر مباحث فلسفی، از وی با عنوان «شیخ الا‌شراق» یاد می‌‌کنند.

شیخ‌الاشراق قم حدود سه سالی است که در بستر بیماری به سر می‌‌برد و امکان تدریس ندارد.

تواضع واقعی آیت‌الله انصاری شیرازی

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن غرویان از استادان حوزه علمیه قم که از شاگردان آیت‌الله یحیی انصاری شیرازی است، به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: وقتی بنده خودم از ایشان خواستم ما را موعظه کنند، ناگاه قطرات اشک در گوشه چشم ایشان حلقه زد و به شدت گریه کردند و متاثر شدند و گفتند: شما باید ما را موعظه کنید، نه ما شما را موعظه کنیم.

وی افزود: این تواضع و خشوع در رفتار ایشان باعث شرمندگی ما شد و از تقاضایمان صرف‌ نظر کردیم. البته ایشان به قدری متاثر شدند و گریه کردند که همین حالت استاد برای ما بهترین موعظه بود.

غرویان ابراز داشت: ما برای معمم شدن نزد آیت‌‌الله اراکی هم که رسیدیم و خواستیم ایشان ما را موعظه کنند، ایشان گفتند: اگر من شما را موعظه کنم، چه کسی مرا موعظه کند؟ یعنی این حالت‌‌های عرفانی در شخصیت‌‌های بزرگ و مردان الهی واقعا درس‌ آموز است و در آیت‌الله انصاری شیرازی هم این تواضع به وضوح قابل مشاهده است.

شخصیت علمی آیت‌الله انصاری شیرازی

وی آیت‌الله انصاری شیرازی را از شاگردان زبده علامه طباطبایی در فلسفه و عرفان دانست و گفت: ایشان در واقع در سلسله شاگردان فلسفی و عرفانی سید علی آقا قاضی طباطبایی قرار می‌‌گیرند که استاد علامه طباطبایی و آیت‌الله بهجت بوده‌‌اند.

این مدرس حوزه علمیه افزود: شخصیت علمی آیت‌‌الله انصاری بسیار بالاست، ایشان مدرس اسفار ملاصدرا بودند که بالاترین کتاب فلسفی است و سال‌‌های سال منظومه ملا هادی سبزواری را تدریس می‌کردند.

ایشان در فقه و اصول هم از محضر امام خمینی (ره) و دیگر مراجع مانند آیت‌الله گلپایگانی بهره بردند و جامع بین عقل و نقل هستند، ولی بروز و ظهورشان بیشتر در مسائل فلسفی است.

غرویان، آیت‌‌الله انصاری شیرازی را خادم قرآن و حدیث معرفی کرد و گفت: سال‌‌ها ایشان روزهای چهارشنبه تفسیر روایات بحارالانوار را در منزلشان تدریس و شاگردان از محضرشان استفاده می‌‌کردند.

وی ادامه داد: ایشان معارف عقلی را در کنار معارف نقلی و کتاب و سنت را با هم جمع ‌کردند و بین عقل و نقل پیوند زدند. آیت‌الله انصاری معارف حکمی و فلسفی را از لابه‌لای آیات و روایات اخراج می‌کنند و شخصیت علمی ایشان جامع بین عقل و نقل است.

اخلاق عملی آیت‌الله انصاری

حجت‌الاسلام والمسلمین غرویان یکی از ویژگی‌‌های آیت‌الله انصاری شیرازی را تواضع و ادب معرفی کرد و گفت: ما در سال 1357 برای تحصیل علوم دینی به قم آمدیم و در مدرسه علمیه رسالت حجره داشتیم و کلاس‌‌هایمان در همین مدرسه برگزار می‌شد. روزهای پنج‌شنبه، آخر هفته، حضرت آیت الله انصاری شیرازی برای درس اخلاق به مدرسه ما می‌‌آمدند و ما از محضر ایشان استفاده می‌‌کردیم. من فراموش نمی‌‌کنم که ایشان از ابتدای کلاس تا انتهای کلاس دو زانو روی زمین می‌‌نشستند و دو دستشان را روی دو زانوی مبارکشان می‌‌گذاشتند و با یک حالت ادب خاصی می‌‌نشستند و درس می‌‌گفتند. همین طرز نشستن ایشان برای ما درس اخلاق بزرگی بود.

وی اضافه کرد: لحن ایشان بسیار شیرین و پدرانه و متواضعانه بود. یعنی وقتی ما طلبه‌‌های جوان در محضر استاد می‌‌نشستیم و موعظه می‌‌فرمودند، درست حالت فرزند در برابر پدر را احساس می‌‌کردیم و استاد با لحنی بسیار نرم و عاطفی ما را موعظه و نصیحت می‌‌کردند و حلاوت آن بیانات اخلاقی و عرفانی ایشان هنوز در ذائقه ما هست.

تواضع علمی آیت‌الله انصاری

استاد حوزه علمیه قم اظهار داشت: وقتی در محضر آیت‌الله انصاری شیرازی راجع به شخصیت‌‌ها و دیگر اساتید علمی که هم‌‌ردیف و هم‌‌رزم ایشان بودند صحبت می‌‌شد، ایشان احترام خاصی برای اساتید دیگر قائل می‌‌شدند و آن‌‌ها را عالم‌‌تر از خود معرفی می‌‌کردند، که خود این رفتار هم برای ما درس اخلاق بود.

وی تاکید کرد: آیت‌الله انصاری شیرازی هم درس اخلاق می‌‌دادند و هم عمل اخلاقی داشتند که تاثیر رفتار و سلوک عملی ایشان از گفتارشان در ما بیشتر بود.

ارادت آیت‌الله جوادی آملی به آیت‌الله انصاری

استاد غرویان درباره مقام علمی آیت‌الله انصاری نزد دیگران گفت: ما به آیت‌الله جوادی آملی پیشنهاد درس یکی از جلدهای اسفار را دادیم که ایشان گفتند: این جلد را الآن آیت‌‌الله انصاری شیرازی تدریس می‌‌کنند و مادامی که ایشان مشغول به تدریس هستند ما تدریس نمی‌‌کنیم. یعنی ادب اقتضا می‌‌کند شما به درس ایشان بروید. همین نکته نشانه عظمت مقام علمی آیت‌الله انصاری در نزد بزرگان دیگری مثل آیت‌الله جوادی آملی است.

نقش آیت‌الله انصاری در انقلاب

غرویان خاطر نشان کرد: آیت‌‌الله انصاری شیرازی قبل از انقلاب، یکی از انقلابی‌‌ترین شاگردان حضرت امام بودند که با سخنرانی‌‌های بسیار کوبنده علیه رژیم شاه در نهضت امام خمینی مشارکت مستقیم داشتند. ایشان از سال 1342 در کنار امام خمینی (ره) در مسائل نهضت و انقلاب و سیاست حضور فعال داشتند و حتی سخنرانی‌‌هایی که دیگران جرات نداشتند ایراد بکنند، ایشان عهده‌‌دار می‌‌شدند و همراه با امام نهضت را به پیش می‌‌بردند.

زهد و ساده زیستی آیت‌الله انصاری شیرازی

حجت‌‌الاسلام والمسلمین غرویان در پایان راجع به ساده‌زیستی آیت‌الله انصاری گفت: استاد هم ‌اکنون در خانه‌‌ای بسیار ساده و محقر و قدیمی زندگی می‌‌کنند. بنده چندین بار برای احوال‌‌پرسی خدمتشان مشرف شدم، که همین منزل و محل سکونتشان برایم بسیار درس‌‌آموز و نشان دهنده ساده زیستی و زهد ایشان است.