فیلمساز دینی بی‌سواد نمی‌خواهیم

نشست هنر در سینمای اسلامی عصر روز گذشته یکشنبه 13 مرداد ماه با حضور حجت الاسلام خاموشی رئیس سازمان تبلیغات و حسن رحیم پورازغدی در حوزه هنری برگزار شد.

در ابتدای نشست حجت الاسلام خاموشی در خصوص فضیلت روزه گفت: صبر یعنی روزه، یعنی دو مسئله مهم نماز و روزه مهمترین نسخه برای دریافت و پیشرفت تعالی در انسان است. نماز به عنوان روشن‌کننده راه، ابزاری است که مشخص می کند فرد مسلمان در چه مسیری در حرکت است. اما در رابطه با روزه نیز باید بگویم که روزه تنها در دین اسلام تعریف نشده است، بلکه در تمام ادیان وجود دارد، چرا که یکی از بهترین ابزار برای انسان سازی است. به خصوص در میان مسیحیان و در این مذهب بیشتر در کلیسای ارتودوکس دیده می شود.

وی ادامه داد: اصل روزه حفظ است. رمضان به جهت اهمیت نزول قرآن اهمیت پیدا می کند و این نزول قرآن است که به ماه رمضان اهمیت می دهد. نباید فراموش کرد که انسان خودساخته می‌تواند جامعه را بسازد، به همین دلیل است که در فرمایشات مقام معظم رهبری خطاب به شخص رئیس جمهور می گویند که رئیس جمهور باید اهل دعا و خودسازی باشد، زیرا مدیریت یک ملت کار سنگینی است.

در ادامه این نشست رحیم پورازغدی گفت: آیا چیزی به نام دو قطبی و نامعادله زیبایی و مکتب دو قطبی واقعی است و یا تنها نگاه نادرست زیبایی و مکتب را در مقابل هم تعریف می کند. در این نوع از نگاه به زیبایی، هرچه از کفه زیبایی‌شناسی و لذت بردن از هنر کم می شود بر کفه ایدئولوژی اضافه می شود.

وی ادامه داد: بارها دیده ام که برخی از دوستان وقتی می بینند یک اثر هنری از لحاظ تکنیکی تاثیر بالایی بر مخاطب داشته و جذابیت آن برای مخاطب افزایش پیدا کرده است، دست و پای آن ها می لرزد که نکند که وجه مذهبی آن اثر کم شده که این همه برروی مخاطب تاثیرگذار بوده است.

وی توضیح داد: متاسفانه برخی از دوستان ذات سینما را خطرناک دانسته و آن را مناسب ایران نمی بینند، همین امر سبب شده که گفتمان انقلاب در حوزه سینما رشد پیدا نکند. البته این دوستان در برابر سینمای غرب ایستاده اند و این قابل ستایش است. نمی دانم چرا بچه مسلمان‌ها در برابر تکنیک های سینمایی نسبت به تکنیک های خود با شرمندگی حرف می‌زنند، در حالی که یکی از نقاط مهم در این رابطه یک گسست بین مقوله کمال و زیبایی در بحث هنر و سینما در غرب است.

پورازغدی گفت: در اغلب آثار نظریه پردازی هنر و سینما در میان سکولارها این بحث را می بینید که تعریف کمال و تکامل را نباید قاطی کرد چرا که هنر روی پایه زیبایی است و زمانی که پای کمال و تکامل پیش می آید مسائل دیگر نیز ورود پیدا می کند و در چنین شرایطی می گویند که زیبایی را باید با ایدئولوژی ادیت کرد. اگر چنین نگاهی درست باشد باید بگوییم که تفکیک زیبایی از حقیقت و زیبایی از فضیلت ممکن است. اما در واقعیت نمی توان زیبایی، حقیقت و فضیلت را از هم تفکیک کرده و یا بدون هم تعریف کرد.

وی با بیان این مطلب که اگر رابطه جمال و زیبایی با حقیقت و کمال و فضیلت قطع شود دیگر هیچ حد مشترکی بین این خصلت ها وجود نخواهد داشت، توضیح داد: انسان نمی تواند در برابر زیبایی خضوع نکند، چرا که خدا انسان را رو به زیبایی آفریده است. در مواجه با حقیقت، احساساتی زیبا به انسان دست می دهد که نمی توان آن را توصیف کرد. اما نباید فراموش کرد که قبل از مصداق زیبایی بحث بر مفهوم زیبایی است. هرچه هستی شناسی ما مطابق با واقعیت باشد به درک درست از بیرون کمک می کند و هرچه ترازوی وجودی انسان دقیق تر عمل کند قدرت درک از زیبایی‌های بیرون و درون افزایش پیدا می کند.

وی بیان کرد: امام (ره) اوایل انقلاب اسلامی به هنرمندان گفت "هنرمند باید اهل تذهیب نفس باشد،" چرا که قدرت درک زیبایی ها از طریق قدرت درک درونی امکان پذیر است و اگر این امر تقویت شود آن نیز تقویت می شود. زمانی که هنرمند شعور شهودی ندارد، چگونه می تواند شعور شهودی را به جامعه منتقل کند. سینما و هنر مانند نسیمی است که بر شخصیت هنرمند می وزد و آن چه در شخصیت هنرمند وجود دارد را به جامعه منتقل می کند. اگر این نسیم به یک گنداب بوزد بوی بدی به جامعه منتقل می شود و گاه ممکن است این نسیم به یک گلزار بوزد و بوی گل جامعه را پر کند.

هالیوود همیشه حق را ضد حق نشان می دهد

پورازغدی با اشاره به این مطلب که اگر ابزار سینما در خدمت ارزش های توحیدی و قرآنی و اسلامی قرار گیرد، تاثیرات قابل توجهی را در جامعه شاهد خواهیم بود، گفت: حق همیشه در جامعه تاثیرگذار است، به عنوان مثال چرا زمانی که هالیوود می خواهد فیلمی را بر علیه حق بسازد، نیروهای حق را ضد حق نشان داده و آنها را اکثرا افرادی وحشی دور از تمدن و با خصلت های غیر انسانی نشان داده و قهرمان داستان را که در اصل ضد حق است، یک انسان کامل با تمام خصوصیت های انسانی نشان می دهد، این نوع استفاده از ابزار در سینما به این دلیل است که تعریف انسان خوب و بد و ارزش و ضد ارزش در دنیا یکی است و با استفاده از این زبان به راحتی می توانند به خواسته های خود برسند.

وی ادامه داد: زمانی که دشمن فضیلت می خواهد در سینما به جنگ فضیلت برود، خود را با فضیلت استتار می کند و همیشه پرچم عدل را در دست دارد تا بتواند چهره خوبی از خود نشان دهد. هرجا که باطل با چهره واقعی خود آمد شکست خورده است. به همین دلیل یک سینماگر مسلمان نباید نگران حضور خود در جبهه حق باشد چرا که حق همیشه پیروز است.

وی توضیح داد: زمانی که هالیوود می خواهد حق و ضد حق را در سینمای خود نشان دهد، به خوبی به آن چه که انبیا گفته اند عمل می کند، چرا که خوب می دانند به تصویر کشیدن حق به نفع خود همیشه با موفقیت همراه است. اما سینماگران مسلمان باید بدانند اگر از حق دفاع کنند همیشه پیروز خواهند بود.

پورازغدی با اشاره به حزب الله در عرصه سینما گفت: حزب الله در عرصه سینما کسی است که درست کار کند و از بچه مذهبی بودن نترسد و به کار خود ادامه دهد. باید چیزی تولید کند که مخاطب تمایل به دیدن آن داشته باشد، چرا که جذب مخاطب بسیار با اهمیت است. اما در این میان برخی حزب الهی‌ها در سینما هستند که مسلمان بی هنر هستند. این گروه اثری را می سازند که چارچوب درستی از نظر سینمایی ندارد، این اثر برای مخاطب جذاب نبوده و زمانی را برای دیدن آن نمی‌گذارد، بعد این هنرمند برای آن که اثر خود را توجیه کند، می گوید مخاطب یا لقمه حرام خورده و یا نطفه حرام است که حقیقت را در اثر من درک نمی کند.

وی ادامه داد: ما یک اسلامی بی هنر و بی سواد نمی خواهیم، ما آثاری در سینمای ایران می خواهیم که ماندگار باشد و بتوان آن را بارها و بارها و در هر زمانی دید. در رابطه با فیلم های هالیوودی باید بگویم که برخی فیلم های آمریکایی بدون در نظر گرفتن 2 تا 3 نکته، در جهت بخشی از ارزش های اسلامی قدم برداشته است چرا که حق را بدرستی نشان داده و مصداق درستی از سینمای دینی است.

پورازغدی در پایان گفت: سینمای اسلامی و هنر اسلامی باید معرف مفاهیم اسلامی باشد، مفاهیمی که ارزش های اخلاقی اسلامی، سبک زندگی را در آثار خود نشان دهد، البته به شرط این که به تصویر کشیدن یکی از این فضیلت ها دلیلی برای نقض فضیلت های دیگر نباشد. سینمای دینی به راحتی می تواند فضیلت های اسلامی را به دنیا منتقل کند، در چنین زمانی نباید باور کرد که تکنیک ذاتا سکولار است بلکه تکنیک در سینما می تواند در خدمت حق قرار گیرد، البته این امر بستگی به تکنسین دارد.