سلاح شیمیایی آخرین برگ بازی مخالفان برای نجات از شکست

ارتش سوریه در یک ماه گذشته سلسله عملیات‌هایی را در ریف دمشق آغاز کرده بود و مرحله به مرحله توانست افراد مسلح را تحت محاصره قرار دهد.قرار بود ارتش در آخرین مرحله با تنگ کردن حلقه محاصره افراد مسلح در ریف دمشق آنها را در منطقه الغوطه الشرقیه وادار به تسلیم کند.

بنابر گزارش تلویزیونی روسیه، نیروهای سوری یک روز قبل از حمله شیمیایی به ریف دمشق نیروهای زرهی را برای حمله به افراد مسلح در مناطقی چون الشامیه و الخامسیه که مشرف به الغوطه الشرقیه هستند، مستقر کرده بودند.

در عرصه بین‌المللی نیز مسکو و واشنگتن تلاش‌های گسترده‌ خود برای برگزاری ژنو 2 را تا حد زیادی به پیش برده بودند و این در حالی بود که دمشق در هرگونه مذاکره به دلیل موفقیت‌های نظامی اخیر دست برتر و بالا را داشت.

جین پساکی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا چند روز قبل از حمله با اشاره به پیشرفت‌ها در مذاکرات ژنو 2 از بحث نهایی درباره کشورهای حاضر در این نشست خبر داد.

همچنین با تلاش نمایندگی سوریه در نیویورک و حمایت مسکو، بازرسان سازمان ملل برای کشف حقایق مربوط به استفاده از سلاح شیمیایی در حلب در ماه مارس (فروردین) به دمشق آمدند.

در چنین شرایطی روز چهارشنبه (30 مرداد - 20 آگوست) برخی مناطق ریف دمشق در نزدیکی الغوطه الشرقیه که هنوز دارای ساکنانی بود، شاهد حمله شیمایی با گاز سارین (عامل اعصاب) بود. این حمله به دلیل اینکه اکثر قربانیانش زنان و کودکانی بودند که در پناهگاه‌ها حضور داشتند، تصاویر هولناکی را برای جهانیان رقم زد.

مقامات غربی بدون هیچ گزارشی مستند و بی‌طرف به سرعت دولت دمشق را متهم این حادثه معرفی کردند و برخلاف رویه بین‌المللی به سرعت پرونده سوریه را تنها برپایه گزارش‌های رسانه‌ای به شورای امنیت ارجاع دادند تا زمینه مجازات‌های شدیدتر دولت سوریه را فراهم کنند.

حالا مقامات آمریکایی تاکید دارند که نیروهایشان آماده حمله به سوریه هستند و مقامات رژیم صهیونیستی نیز از احتمال حمله بدون قطعنامه شورای امنیت سخن می‌گویند، متحدان آمریکا در منطقه نیز از وقوع جنگ قریب‌الوقوع خبر می‌دهند.

از سوی دیگر ، سوریه و متحدانش نیز جنگ لفظی خود علیه آمریکا و متحدانش را آغاز کرده‌اند، روسیه کاخ سفید را از تکرار «اشتباه تاریخی» برحذر داشت و تهران نیز به پنتاگون درباره ماجراجویی جدید در خاورمیانه هشدار داد.

در چنین شرایطی سوریه تحت فشار بین‌المللی و برای اثبات دروغ بودن ادعای غرب حاضر شد حمله به تروریست‌ها در الغوطه الشرقیه را متوقف کند ولی سوال اینجاست که چگونه ممکن است ارتش سوریه در شرایطی که بر روی نوار پیروزی قرار داشت و در آستانه پاکسازی ریف دمشق بود، با بکارگیری سلاح شیمیایی باعث مرگ 355 نفر و خفگی بیش از 3600 تن دیگر شود؟

واقعا کدام عقل سلیمی در سوریه در حالی که بازرسان بین‌المللی در هتل «فورسیزن» در فاصله 10 کیلومتری ریف دمشق حضور دارند، تصمیم به بمباران شیمیایی مناطق مسکونی می‌گیرد تا شرایط را برای خود دشوار‌تر کند و چنین فشار بین‌المللی را متحمل شود.

به عقیده کارشناسان حوادث روز چهارشنبه در ریف دمشق و نتایج آن باعث نجات مخالفان مسلح از شکست سنگین در ریف دمشق شد. مخالفان مسلح هر گاه در مناطق دیگر سوریه همچون حلب و حمص شکست می‌خوردند، فشار حملات خود در ریف دمشق را افزایش می‌دادند تا با ایجاد ناامنی در پایتخت روحیه نیروهای خود را بالا ببرند و هم تمرکز عملیاتی ارتش را بر هم بزنند.

این در حالی بود ارتش سوریه که در ماه‌های اخیر از استراتژی دفاعی به تهاجمی تغییر موضع داده است در ادامه ضربات کوبنده‌ به مخالفان در مناطقی چون القصیر، الخادیه حلب حالا تصمیم به ضربه نهایی به مخالفان ریف دمشق گرفته بود تا پس از آن به سراغ حلب آخرین و اصلی‌ترین قلعه مخالفان برود.

مخالفان مسلح با این درک که شکست در ریف دمشق ضربه‌ای محکم و شدیدتر از شکست در القصیر خواهد بود و عملا قدرت چانه‌زنی آنها را در هر گونه مذاکره به پایین‌ترن سطح می‌آورد؛ و از سوی دیگر با توجه به حضور بازرسان سازمان ملل می‌توان به سرعت جنگ روانی گسترده‌ای که زمینه فشار سیاسی بیشتر در آستانه نشست ژنو 2 است، فراهم ‌شود بهترین زمان را برای ماجراجویی خود انتخاب کردند.

حال سؤال اینجاست که اکنون چه کسی از موضع ضعیف شده سوریه در ژنو 2، ناکامی در پاکسازی مخالفان در ریف دمشق و بن بست در راه حل سیاسی برای بحران سوریه خوشحال می‌شود؟