"افق" متفاوت ترین فیلمی بود که بازی کردم

جهانبخش سلطانی یکی از بازیگرانی است که بازی در سینما را با فیلم سینمایی "افق" به کارگردانی رسول ملاقلی پور در سال 1367 آغاز کرد؛ یکی از اولین فیلم‌های سینمایی با موضوع دفاع مقدس که 24 سال پیش، نزدیک به 90 میلیون تومان فروش داشت.
سلطانی علاوه بر بازی در این فیلم، با بازی در فیلم "حماسه مجنون" نقش یک فرمانده جنگ را در فیلم های دفاع مقدسی ماندگار کرد. او معمولا در فیلم هایی که با موضوع دفاع مقدس در سینمای ایران ساخته می شد حضور داشته به طوری که جهانبخش سلطانی را بیشتر به عنوان بازیگر سینمای جنگ می شناسند. البته جهانبخش سلطانی فعالیت در عرصه هنر را با بازی و تدریس در تئاتر در دهه 60 آغاز کرده است.
***

* چه عاملی باعث شد شما حضور پررنگی در فیلم‌های دفاع مقدس داشته باشید؟

- دهه شصت اوج حمله عراق به ایران و دفاع سلحشوران ایرانی از مرزهای کشور بود. آن روزها فضای سنگین جنگ در کشور حکمفرما بود، بسیاری از افراد در مرزها از کشور دفاع می کردند و افرادی مثل من که فرصتی برای حضور در جنگ نداشتند به دنبال راهی بودند که دین خود را به این مردان ادا کنند.
آن زمان من به عنوان کارشناس تئاتر در دانشگاه هنرهای زیبای اصفهان، تئاتر تردیس می کردم همان روزها نمایش کمدی "حسن آشپز در عراق" را روی صحنه بردیم، تئاتری کمدی با موضوع دفاع مقدس. این نمایش در آن فضای سنگین و تلخ جنگ مخاطبان بسیاری را جذب کرد. "حسن آشپز در عراق" اولین گام من برای ورود به فضای دفاع مقدس بود. همان زمان زنده‌یاد رسول ملاقلی پور به اصفهان آمده بود و بعد از دیدن نمایش از من دعوت کرد تا در فیلم سینمایی "افق" بازی کنم.

* تنها دلیل انتخاب شما برای بازی در "افق" نمایش "حسن آشپز در عراق" بود؟

- خیر. من نمی خواهم از خودم تعریف کنم، اما آن زمان برای بازی در فیلم های جنگی به دنبال چهره های مثبت و سازگار با جبهه می گشتند و خوشبختانه چهره من برای بازی در این فیلم ها مناسب بوده و همین مسئله سبب شد تا نزدیک به 13 فیلم سینمایی با موضوع جنگ بازی کنم. البته دیگر فیلم هایی که من در سینما بازی کردم نیز بی ربط به دفاع مقدس نبود.

* معمولا جهانبخش سلطانی را با نقش های فرمانده در سینمای دفاع مقدس به یاد داریم. آیا این انتخاب شما بود و یا اینکه نقش فرمانده را در فیلم ها به صورت تصادفی به شما پیشنهاد می کردند؟

- نمی‌توان فضای سینمای دفاع مقدس را با دیگر ژانرهای سینمایی در کشور مقایسه کرد، به خصوص در آن زمان که جامعه در بطن جنگ قرار داشت. حضور در سینمای دفاع مقدس، تجربه متفاوتی را برای ما رقم زده بود، فضای این سینما آنقدر صمیمانه بود که همه عوامل می خواستند به گونه ای در این سینما خدمت کنند. به همین دلیل بازی در یک فیلم دفاع مقدسی برای هر بازیگر یک فرصت عالی بود و معمولا بازیگر به نقشی که به او پیشنهاد می دادند اهمیت نمی داد بلکه حضور در کلیت کار برایش مهم بود. من نیز از این امر مستثنی نبودم اما به صورت کاملا تصادفی نقش فرمانده را به من می داند. البته من در کنار بازی در سینمای دفاع مقدس، 8 سال نیز در مسجد انقلاب سپاه تدریس تئاتر می‌کردم.

*ماندگارترین نقش شما در سینمای دفاع مقدس چیست؟

- بیش از 20 سال است که در سینمای دفاع مقدس کار می‌کنم. همه نقش هایی را که بازی کردم دوست دارم، چرا که خود سینمای دفاع مقدس یک خاطره بزرگ است اما "افق" متفاوت ترین فیلمی بود که طی این سال ها بازی کردم، داستانی متفاوت و فضای متفاوت تری داشت.
این فیلم را می توان جزو پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینمای ایران دانست. "افق" در سال 67 با بلیت 2 تومان نزدیک به 90 میلیون تومان فروش داشت. این فیلم را می توان قابل دفاع ترین و مردم‌پسندترین فیلم در سینمای آن زمان دانست. البته نباید فراموش کرد که زنده یاد ملاقلی پور در این فیلم بسیار زحمت کشید. یادم می آید که تصویربرداری "افق" 8 ماه به طول انجامید و می‌توان گفت برای سکانس هایی که در زیر آب وجود داشت ما در همه آب های کشور غواصی کرده بودیم؛ از دریای بوشهر گرفته تا دریای شمال کشور.

* پس برای بازی در این فیلم آموزش دیده بودید؟

- بله، با توجه به اینکه در این فیلم باید به عنوان غواص بازی می کردیم، نزدیک به 3 ماه توسط یک غواص ایرانی که در امریکا زندگی می کرد، آموزش دیدیم که این خود سخت ترین قسمت کار بود، چرا که پوشیدن لباس غواصی آن هم به مدت طولانی برای بازی بسیار سخت بود.

این فیلم سراسر خاطره بود، به خاطر دارم که برای بخشی از سکانس های این فیلم به جزیره خارک رفته بودیم. با توجه به این در این فیلم با تعداد زیادی کوسه سر و کار داشتیم، برخورد با کوسه برای ما عادی شده بود اما یک روز وقتی که می خواستم برای گرفتن یک سکانس به آب بروم، با موجودات عجیبی مواجه شدم که نظیر آن ها را حتی در "راز بقا" هم ندیده بودم. همین مسئله باعث شد که برای رفتن به آب دچار ترس شوم، اما زنده یاد رسول ملاقلی پور به من اطمینان داد که هیچ اتفاقی برایم رخ نمی دهد. "افق" جزو فیلم هایی است که به جرات می توانم بگویم سکانس به سکانس آن با خطر همراه بود.

* تجربه حضور در میدان جنگ داشتید؟

- بله، نزدیک به یک سال در منطقه کردستان خدمت کردم، در آن زمان فرمانده سپاه در آن منطقه سردار هدایت لطفیان بود، با توجه به اینکه کردستان منطقه خطرناکی بود با مشکلات بسیاری مواجه می شدیم. به خاطر دارم که یک بار در وضعیت تعقیب و گریز قرار گرفته بودیم و ما تعدادمان بسیار اندک بود، مسئله جالب این است که دشمن تنها تیر هوایی می زد و ما را دنبال می کرد اما به صورت مستقیم به ما شلیک نکردند.

*پس شما قبل از سینمای دفاع مقدس با جنگ آشنا شدید؟

- در واقع اول با جنگ آشنا شدم و بعد پا به سینمای دفاع گذاشتم. سینمای دفاع مقدس در آن زمان بسیار دلنشین بود، هرچند بازی در این فیلم ها آن زمان بسیار سخت بود اما حضور صمیمانه عوامل فیلم تحمل این فضای سخت را برای ما آسان می کرد.

*اگر باز هم به شما پیشنهاد بازی در فیلم های دفاع مقدس را بدهند، قبول می کنید؟

- چرا که نه. من با این سینما شکل گرفتم. مردم من را با سینمای دفاع مقدس شناختند اما متاسفانه این روزها دیگر تمایلی به ساخت فیلم های جنگی در کشور وجود ندارد. البته بیشتر به این خاطر است که در آن زمان اگر می خواستیم فیلم جنگی بسازیم به سرعت ابزار لازم مانند اسلحه، تانک و حتی گلوله فراهم می شد، اما این روزها برای گرفتن یک خنجر هم باید التماس کنیم. همین مسئله سبب شده تا تولید فیلم های سینمایی در ژانر دفاع مقدس کمتر شود. به هر حال سینمای جنگ ایران با سینمای جنگ در دنیا متفاوت است. سینمای جنگی که در دنیا ساخته می شود، بیشتر برای به تصویر کشیدن بازیگران و اندام ورزشی آنها است مانند فیلم های "رمبو" یا "فرانکی"، اما سینمای جنگ ایران به دنبال به تصویر کشیدن اندیشه و تفکر در لباس جنگ است.

منبع:خبرگزاری مهر