وقتی بیماریم چه بخوریم؟

پروتئین

کلید تغذیه سالم مصرف پروتئین است. برای ساخت و ترمیم سلول‌های حیاتی بدن به پروتئین نیاز داریم. این ماده می‌تواند از کاهش توده عضلانی بدن جلوگیری و همچنین کمک کند بدن توانایی خود را برای بهبود به دست بیاورد و مایعات بدن متعادل شود. بهترین منابع پروتئین عبارت‌اند از: مرغ، گوشت گاو بدون چربی، ماهی و گوشت تازه گوسفند.

تخم‌مرغ و پنیر نیز نوع دیگری از پروتئین حیوانی هستند که به راحتی هضم می‌شوند. اگر فرد گیاه‌خوار باشد، قضیه کمی سخت‌تر می‌شود و لازم است برای اینکه همان مقدار پروتئین را دریافت کند، مقادیر زیادی سبزیجات تازه بخورد که هر کسی نمی‌تواند این کار را انجام دهد. منابع غیرحیوانی پروتئین، حبوبات، سویا، آجیل و سبزیجات سبز تیره هستند. یکی از ساده‌ترین راه‌های دریافت پروتئین، افزودن کره بادام‌زمینی به رژیم غذایی روزانه است. اگر احساس می‌کنید نمی‌توانید پروتئین مورد نیاز بدنتان را از این غذاها تأمین کنید، بهتر است از نوشیدنی‌های مکمل غذایی حاوی پروتئین بالا استفاده کنید. حتی می‌توانید از پودر پروتئین استفاده‌کرده و آن را به غذای خود اضافه کنید.

بسیاری از افراد، در دوره جوانی برای حفظ تناسب اندام، کالری دریافتی روزانه خود را شمارش کرده و بیشتر از مقدار مورد نیاز دریافت نمی‌کنند و در واقع کالری دریافتی و مصرفی روزانه خود را کاهش می‌دهند؛ ولی در مورد بیماران موضوع کاملاً برعکس است و آن‌ها باید به جای تلاش برای کاهش کالری، در واقع کالری خود را افزایش دهند، زیرا بدن سخت‌تر کار می‌کند. اما درست زمانی که بدن به کالری بیشتر نیاز دارد، اشتهای شما برای میل به غذا کاملاً از بین رفته است و ناخواسته وزن‌تان کاهش می‌یابد و ضعف و خستگی ناشی از آن، درمان را با اختلال مواجه می‌کند.

اگر در طول درمان با کاهش وزن مواجه شدید، با رعایت نکات زیر بر این کاهش وزن غلبه کنید. افزایش پروتئین در رژیم غذایی (پروتئین انرژی‌زاست)، نوشیدن شیر پر چرب به جای شیر کم چرب، افزودن خامه به سوپ و خوردن زیاد میوه و غلات سرد. البته باز هم توصیه می‌شود که قبل از اعمال هر نوع تغییر در رژیم غذایی حتماً با کارشناس یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

مکمل‌ها

ویتامین‌ها و مواد معدنی، برای سلامتی بسیار مهم و ضروری هستند. کلسیم، پتاسیم، ویتامین‌های D ,C ,A و E تنها نمونه‌ای از آن‌هاست. اشتباه نکنید. برای دریافت این مواد مغذی، بهترین روش، تکیه بر رژیم غذایی سالم است تا دریافت آن‌ها از قرص‌ها، پودرها و مکمل‌های غذایی.

بسیاری از مواد مغذی در میوه‌ها و سبزیجات وجود دارند که حتی هنوز به طور دقیق شناخته نشده‌اند و در واقع هیچ مکملی برای آن‌ها وجود ندارد. علاوه بر آن، استفاده از مکمل‌ها به اندازه مصرف میوه و سبزیجات تازه مفید نیست. برخی از مکمل‌ها در درمان و مصرف سایر داروها اختلال ایجاد می‌کنند. اگر تمایل دارید از مکمل‌ها استفاده کنید حتماً با متخصص تغذیه مشورت کرده و از عدم تداخل مکمل و دارو اطمینان یابید.

فیبرها

مصرف فیبر هم در کوتاه‌مدت و هم بلندمدت، بسیار خوب و مفید است و مصرف منظم آن از یبوست در دوران بیماری پیشگیری کرده و در درازمدت خطر ابتلا به مشکلات روده‌ای، دیابت و سایر بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. اما معمولاً زمان بیماری، از مصرف فیبر غفلت می‌شود و خوردن غذاهای کم فیبر را ترجیح می‌دهید. اگر در دوران بیماری احساس تهوع کردید، به جای خوردن نان غلات، نان تست سفید مصرف کنید.

کاهش مصرف مایعات، فیبر و عدم تحرک و ورزش در دوران بیماری به راحتی منجر به یبوست می‌شود. داشتن رژیم غذایی حاوی فیبر، بخش مهمی از تغذیه سالم در دوران بیماری است و بهترین منبع دریافت فیبر، میوه‌ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار هستند. گاهی اوقات متخصص تغذیه، مکمل فیبر را نیز تجویز می‌کند. بعضی بیماران، به خصوص در بیماری‌های مزمن، احساس پف و بادکردگی می‌کنند و حتی دچار اسهال می‌شوند.

نکته‌های کلیدی

1- اسیدهای چرب و امگا 3 که اغلب برای درمان آرتریت و بیماری‌هایی از این قبیل بسیار مفیدند، می‌توانند در ترکیب با رقیق‌کننده‌های خون، مانند کومادین بسیار خطرناک باشند.

2- اسیدفولیک که ماده اصلی بسیاری از مولتی‌ویتامین‌هاست، در بسیاری از شیوه‌های درمانی تداخل ایجاد می‌کند.

3- امروزه دوز مولتی‌ویتامین‌ها در بسیاری از مکمل‌ها و محصولات در حال افزایش است؛ بنابراین گاهی حتی مصرف یک مولتی‌ویتامین ساده می‌تواند خطرناک باشد؛ زیرا دوز آن بیش از مقدار توصیه‌شده روزانه خواهد بود.

4- همیشه قبل از مصرف و شروع هر نوع مکمل یا درمان جایگزین، با پزشک مشورت کنید. حتی ممکن است متخصص تغذیه با توجه به بیماری و وضعیت بیمار مصرف مکملی را ممنوع و مکمل دیگری را تجویز کند.

5- مصرف غلات سبوس‌دار و میوه‌ها و سبزیجات را فراموش نکنید؛ زیرا با خوردن آن‌ها، به طور طبیعی ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن را دریافت خواهید کرد و مجبور نیستید نگران جذب مواد مغذی باشید.

6- توانایی شما برای غذا خوردن در هنگام بیماری، به احساس شما در دوران بیماری بستگی دارد. اگر دچار حالت تهوع و درد شده‌اید و قادر به غذا خوردن نیستید، سعی نکنید به زور غذا بخورید.

7- به منظور افزایش اشتها، ابتدا باید علائم و عوارض جانبی بیماری را کنترل کنید. وقتی این کار را انجام دادید، بهتر و صحیح‌تر می‌توانید غذا بخورید.

8- قبل از خوردن حتماً دست و صورت خود را بشویید؛ زیرا این کار موجب آرامش شما می‌شود.

9- مهم‌تر از همه مصرف مایعات را فراموش نکنید. رژیم غذایی مناسب موجب افزایش سلامت و کارایی بدن می‌شود و بیمارانی که رژیم غذایی مناسبی دارند، بهتر می‌توانند با عوارض جانبی خود و بیماری مبارزه كنند. علاوه بر این، با افزایش مقاومت و سیستم دفاعی طبیعی بدن، بر بیماری غلبه می‌كند.


منبع: روزنامه آرمان / سید وهاب‌الدین رضوانی