شیفتگی پنهانی اوباما به طرز فکر ایرانیان

الشرق الاوسط نوشت: یک دیپلمات عرب می گوید بین طرز فکر باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا و ایران شباهت هایی وجود دارد. ایران نمی خواهد از ایدئولوژی خود یعنی شعار مرگ بر آمریکا دست بکشد، زیرا در این صورت سقوط خواهد کرد. از سوی دیگر ،رئیس جمهور آمریکا نمی خواهد به اشتباهاتش اذعان کند، زیرا در این صورت لازم است تغییری کلی در ایدئولوژی خود ایجاد و اعتراف کند نگاهش به جهان از پایه اشتباه است.

به گزارش تیک اظهارات اخیر اوباما در گفتگو با مجله آتلانتیک شیفتگی پنهان وی را به طرز فکر ایرانی ها برملا کرد، هرچند تفسیر وی از این شیفتگی اشتباه بود. این که چرا اوباما چنین حرف هایی را قبل از سفر به عربستان زده است قابل درک نیست. گویا او نتیجه این سفر را پیشاپیش قطعی کرده است. اما به نظر می رسد این مسئله مواضع عربستان سعودی را تغییر نخواهد داد.

تصمیم عربستان برای قراردادن "اخوان المسلمین" در کنار "القاعده" و "جبهه النصره" و "داعش" در فهرست سازمانهای تروریستی، پیامی به آمریکا است که هنوز از اخوان المسلمین به ویژه در مصر حمایت می کند. همچنین ملاحظه شده است واکنش آمریکا به فراخوانی سفرای عربستان، امارات و بحرین از قطر به مانعی در مسیر اجرای قراردادهای برنامه ریزی شده تسلیحاتی تبدیل شده است ،زیرا فراخوانی سفرا به حمایت قطر از اخوان المسلمین مربوط بوده است.

مختل شدن اجرای قراردادهای تسلیحاتی به زیان کارخانه های آمریکا و اشتغال در این کشور خواهد بود، زیرا امکان تهیه این سلاح ها از منابع متعدد دیگر نیز وجود دارد. گذشته از این، موضوع مهم این است که آمریکا فقط امنیت عربستان و کشورهای خلیج فارس را تامین نمی کند، بلکه با حضور در منطقه و فروش سلاح به متحدانش، امنیت و منافع خودش را نیز تامین می کند.

پایگاه دریایی در بحرین برای ناوگان پنجم آمریکا و تامین کننده منافع آمریکا است. همچنین به علت وجود پایگاه هوایی "العدید" آمریکا در قطر، دوحه انتظار نداشت دیگر کشورهای خلیج فارس این گونه در مقابلش موضع بگیرند.

درک نادرست دولت آمریکا از واقعیت های کشورها در این حد باقی نماند. دولت امارات متحده عربی روز دوشنبه گذشته به گزارش سالیانه وزارت امور خارجه آمریکا درباره حقوق بشر واکنش نشان داد. در این گزارش به شکست تلاش های اسلام خواهان برای تشکیل حزب سیاسی در امارات اشاره و حسن احمد الدقی بنیانگذار حزب الامه، فردی دموکرات توصیف شده است. الدقی در سال 2012 تلاش کرد حزب الامه را تشکیل دهد و امارات رابطه اش را با سازمان های جهادی فاش کرد. این هفته نیز امارات در واکنش خود به گزارش وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد الدقی یک اردوگاه آموزش جهادی ها را در سوریه اداره می کند. روزنامه واشنگتن پست سال گذشته نوشت؛ الدقی در یوتیوب به عنوان رهبری جهادی در سوریه ظاهر شد که خواستار کمک های خیریه شده است. پس از آن، وزارت دارایی آمریکا عبدالرحمان عمیر النعیمی یکی از اعضای بلندپایه حزب الامه را در فهرست حامیان مالی القاعده قرار داد.

همه درباره آینده روابط آمریکا و عربستان سعودی سوال می کنند. روابط بین این دو دچار تنش آشکار شده است. اما به گفته محافل آمریکایی، اوباما سفر به عربستان را به سفرش به چند کشور اروپایی افزود زیرا می خواهد از این طریق فرصت جدیدی برای تقویت روابط فراهم کند.

"برایان کاتولس" از "مرکز آمریکایی پیشرفت" -موسسه ای که روابطی نزدیک با دولت اوباما دارد و جان بودیستا رئیس آن در زمان کلینتون رئیس کارکنان کاخ سفید بود و به عنوان مشاور اوباما نیز فعالیت کرده است- گفت: "این سفر چند علت دارد. ریاض و واشنگتن در زمینه مبارزه با تروریسم هماهنگی کامل دارند و همکاری نظامی و روابط دیپلماتیک بین آن ها به سبب روابط مستحکم به سطح جدیدی ارتقاء یافته است".

پرسش های متعددی در ریاض و بسیاری دیگر از پایتخت های عربی درباره اشتیاق آمریکا به ایران و نگرش مشکوکش به برخی کشورهایی که در مرحله انتقالی هستند، به ویژه مصر، مطرح شده است.

به گفته کاتولس، اوباما سفر به عربستان سعودی را انتخاب کرد تا تاکید کند در شرایطی که خاورمیانه تغییراتی ریشه ای را تجربه می کند، آمریکا با شرکایی مثل عربستان سعودی هم پیمان است.

کاتولس افزود: "جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا تلاش کرد تردیدهای عربستان را درباره سیاست باز واشنگتن در قبال تهران و نحوه تعاملش با پرونده سوریه کاهش دهد، اما این تلاش ها کافی نبود. به همین علت لازم بود اوباما به عربستان سفر و با پادشاه این کشور گفتگو کند تا به صراحت همه دیدگاهها را بررسی کنند... شاید همه اختلاف دیدگاه ها حل نشود، اما آن ها علنا اثبات خواهند کرد که همکاری نزدیک تر عربستان سعودی و آمریکا، آنها را در وضع بهتری قرار خواهد داد".

از نظر واشنگتن، سفر اوباما به عربستان پیام های روشنی در جهت این گرایش آمریکا با خود خواهد داشت و توجیه کننده سیاست باز اوباما در قبال ایران خواهد بود با این هدف که اوباما می خواهد مطمئن شود ایران به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت و معتقد است دیپلماسی، آزمونی مهم برای پی بردن به نیات پنهان است.

گذشته از این ،"چاک هیگل" وزیر دفاع آمریکا ماه دسامبر گذشته به منطقه سفر کرد تا به کشورهای عربی خلیج فارس اطمینان دهد آمریکا هیچ جای دیگری نخواهد رفت و "توافق جنون آمیزی" با ایران امضا نخواهد کرد.

کاتولس می گوید: "شاید این فرصتی برای متقاعد کردن ایران باشد. طرف آمریکایی دچار توهم نیست. آنچه آمریکا می خواهد این است که ایران بیش از این منزوی شود و سپس گزینه ای را بر آن تحمیل کند. اما ممکن است در چارچوب دیپلماسی کنونی نتوان به چنین هدفی دست یافت".

واشنگتن در واکنش به گرایش برخی مسئولان کشورهای خلیج فارس به روسیه و چین اعلام کرد حضور نظامی اش را برای سال های طولانی در خلیج فارس حفظ می کند. کاتولس می افزاید: "همه می دانند هیچ کشوری به اندازه آمریکا از قدرت نظامی یا اراده ماندن در منطقه ‌برخوردار نیست و همه اظهار نظرهای توأم با خشم، یک واقعیت ساده را از یاد برده است؛ این که برای کشورهای خلیج فارس هیچ شریکی بهتر از آمریکا وجود ندارد".

کاتولس اعتراف می کند "نقاط ضعف فراوانی در سیاست دولت اوباما درقبال سوریه وجود دارد و بزرگترین ضعف، فقدان راهبردی است که درباره آن با شرکای منطقه ای و در صدر آنها عربستان سعودی هماهنگ کرده بودیم".

کاتولس معتقد است آمریکا شاید اکنون دخالت کند و نقش رهبری را به همراه شرکایش در منطقه بر عهده گیرد. وی می افزاید؛ اوباما شخصا از سیاست خودش راضی نیست و این اعتراف هر عذر و بهانه ای را از بین می برد. به گفته کاتولس "اوباما نیاز دارد سیاست بهتری داشته باشد و به این منظور باید با کشوری مثل عربستان سعودی هماهنگی کند".

به نظر نمی رسد واشنگتن آمادگی داشته باشد از سپهبد عبدالفتاح سیسی حمایت کند با اینکه اعتراف می کند هیچ رهبری در مصر جز سیسی آمادگی رئیس جمهور شدن را ندارد. آمریکا می گوید سیاستش در خصوص سیسی به موضع گیری های او و به عبارت دیگر به میزان پایبندی سیسی به خواسته های واشنگتن بستگی دارد. آمریکا از سیسی می خواهد همه طرف های مصری از جمله اخوان المسلمین را در دولت خود شریک کند و برنامه اقتصادی منسجمی برای حل مشکل بیکاری جوانان ارائه نماید. کاتولس می گوید: "فکر نمی کنم دولت اوباما چک سفید به سیسی بدهد؛ اما پیام هایی ویژه می فرستد با این مضمون که مصر برای ما بسیار مهم است. مصر چندین دهه برای راهبرد ما در منطقه اهمیت داشته است ولی مشکلات داخلی مصر، اکنون امنیت و اقتصاد است و این مسئله موجب می شود مصر به شریکی تبدیل شود که نمی توان چندان به آن تکیه کرد".

مسئله جدال انگیز این است که آمریکایی ها هنوز هم از مرسی حمایت می کنند، زیرا مرسی از نظر آنها به صورت دموکراتیک انتخاب شد، اما از ویکتور یانوکوویچ که او هم به صورت دموکراتیک در اوکراین انتخاب شد حمایت نکردند. کاتولس اعتراف می کند که مبانی سیاست خارجی آمریکا آمیخته با منافع است.

موضع کشورهای عربستان سعودی، امارات و بحرین (در برابر قطر) همه مسائل را نه در خلیج فارس بلکه در منطقه خاورمیانه بر هم ریخت و سفر آتی اوباما به عربستان سعودی نیز به آن اضافه شد.

به همین علت مشاهده کردیم که نوری المالکی نخست وزیر عراق، عربستان سعودی و قطر را متهم می کند که در پشت پرده انفجارهای عراق قرار دارند. مالکی در آستانه انتخابات احساس می کند اوباما با اوست و ایران از او حمایت می کند. ایران می خواهد پیشدستی کند و جلوی هر نوع تاثیرگذاری عربستان سعودی بر رئیس جمهور آمریکا را بگیرد؛ رئیس جمهوری که معتقد است تروریسم، متعلق به افراطیون "سنی" است و "شیعی" نیست (گفتگوی اوباما با مجله آتلانتیک). کاتولس معتقد است آمریکا در تعامل با مالکی آن گونه که باید، قاطع و مصمم نبود و در برابر او از ابزارهای فشار مثل فروش سلاح به عراق استفاده نکرد.

علاوه بر موضوعات یاد شده، مسئله فلسطین و این احتمال که جان کری طرح خود در این باره را به طرح ملک عبدالله ربط دهد وجود دارد. کاتولس می گوید: "طرح پادشاه عربستان بخشی از طرحی است که کری به دنبال تحقق بخشیدن به آن است به همین علت وی به ریاض، دوحه و ابوظبی سفر کرد. برای آن که این طرح بار دیگر فعال شود اسرائیلی ها باید به آن پاسخ مثبت دهند و به همین سبب گفتگوهای بیشتری درباره اش پشت درهای بسته و به طور علنی انجام می شود".