چگونه افسردگی را دور بزنیم؟

خیلی از مردم نمی دانند که افسرده هستند ، چون نمی توانند بین یکی دو علامت که در خود یافته اند با تغییرات کلی خلق خود ارتباطی پیدا کنند.اگر نیازمندی های جسمی و روحی فرد رفع نگردد و احساسات و آرزوها و علایق آنها مورد توجه اطرافیان قرار نگیرد ، موجبات ناراحتی های جسمی و روانی آنها به وجود می آید، افسردگی بیماری است که تاثیر زیادی در زندگی روزمره مبتلایان و اطرافیان آنها دارد؛ این بیماری علاوه بر ایجاد مشکلات روانی، به عنوان مادر بسیاری از بیماری های جسمانی نیز شناخته شده است ،از این رو در منابع پزشکی بر توجه بیشتر به این اختلال و لزوم برطرف کردن آن پیش از اقدام به درمان بیماری های جسمی تاکید شده است و با توجه به اهمیت موضوع چندی پیش، حاجتی ، عضو انجمن روانپزشکان ایران گفت: در منابع علمی شیوع افسردگی در کشورهای مختلف دنیا حدود 10 تا 20 درصد و متوسط آن حدود 15 درصد اعلام شده است و در ایران طبق نتایج تحقیقاتی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قالب طرح ملی پیمایش سلامت روان در سال 1390 انجام داد، شیوع افسردگی به طور متوسط 12 درصد است.

وی با بیان اینکه در مقایسه آمار جهانی شیوع افسردگی و میزان آن در ایران به این نتیجه می رسیم که تفاوت چندانی با سایر کشورهای دنیا نداریم، افزود: میزان افسردگی در ایران درسال ها، فصول و مکان های مختلف متفاوت است اما این تحقیق صورت گرفته متوسط آن را 12 درصد اعلام می کند ، با توجه به شیوع این بیماری و اهمیت آن با دکترعلی ناظری آستانه، متخصص اعصاب و روان گفتگو کردیم .

وی با توجه به شیوع این بیماری در جهان گفت : براساس آمارهای جهانی، همچنین تجربه‌هایی که خود ما داریم و در کلینیک‌ها و مطب‌ها مشاهده می‌شود و پژوهش‌هایی که در سطح کشورمان صورت گرفته است درزمینه اعصاب و روان، یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که افراد با آن مواجه هستند،اختلالات و بیماری‌های مربوط به افسردگی است که از لحاظ طبقه بندی گسترده‌ترین و پیشروترین مشکلات اعصاب و روان را در جامعه تشکیل می‌دهد که البته همان طور که اشاره شده است آمارافراد مبتلا به این بیماری در ایران با آمار جهانی هم همخوانی دارد.

ناظری آستانه افزود: افسردگی در علم پزشکی به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود و به این معناست که حتما گروهی از افراد زمینه‌های ژنتیکی، اختلالات خانوادگی و خلاصه آسیب‌پذیری جسمی برای ابتلا به افسردگی را در خود دارند و این در زمینه ژنی آنها وجود داشته و در ایران نیز همین طور می‌باشد حتما در این مورد زمینه باید وجود داشته باشد.

درصد قابل ملاحظه‌ای از مردم جهان که نزدیک به 5 تا 10 درصد را شامل می‌شوند این زمینه ارثی را دارند و در کنار آن روش‌های تربیتی و مدل ارتباط با خانواده و به خصوص مادر و بعد الگوهایی که در آموزش و پرورش در سال‌های کودکی و نوجوانی برای شکل‌گیری شخصیت انسان‌ها طراحی و اجرا می‌شود، عواملی هستند که اگر کار خودشان را به خوبی انجام ندهند، زمینه ساز ایجاد بیماری‌هایی مانند افسردگی در افراد مستعد می‌شوند، یعنی فرض بفرمایید احساس ناامنی خانوادگی در رابطه‌ها، همراه با اضطراب و تنش و کم‌حوصلگی است، فشارها و استرس‌ها به خاطر تحصیل، وضعیت اقتصادی، اشتغال مادر و ... همه اینها باعث می‌شود که زمینه این بیماری برای افراد مستعد پیش بیاید و زودتر فراهم شود و آنها در معرض افسرده شدن باشند و دسته دیگر عوامل اصلی، عوامل بیرونی و اجتماعی هستند ، مثل مشکلات اقتصادی و ... در سنین پایین‌تر ممکن است فرد دچار گرفتاری‌های خانوادگی باشد مانند اختلاف والدین، طلاق و مشکلات مالی خانواده که بر فرزند هم اثرمنفی می‌گذارد ویا مرگ آنها وچیزهایی شبیه به این موارد و درسنین بالاتر یعنی "نوجوانی و جوانی" مشکلاتی دیگر را شاهدیم مانند مشکلاتی که افراد برای ازدواج پیدا می‌کنند و یا مشکلات شغلی، تحصیلی و اقتصادی و یا عوامل محیطی مانند بلایای طبیعی و یا شرایط خاص اجتماعی که در ایران هم بعضا در دهه‌های مختلف برای مردم ایجاد فشار و زحمت کرده، خب همه این عوامل دست به دست هم می‌دهند تا موجبات شروع و شیوع این مشکل را ایجاد کنند ولی با توجه به آخرین بررسی‌هایی که در داخل کشورمان داریم از نظر علم پزشکی و آمار بیماران قطعی، این شیوع در ایران بیشتر از کشورهای دیگر دنیا نیست ولی زمینه حالت‌های خفیف آن در کشورهایی مثل کشور ما ایران ، بیشتر است به خاطر اینکه این اضطراب های محیطی که به آن اشاره شد که ممکن است در یک مقاطعی در کشور ما هم بیشتر دیده می‌شده ، یا هنوز هم دیده می‌شود.

این متخصص اعصاب و روان در ادامه به راه های پیشگیری از بیماری افسردگی پرداخت ، گفت : برای پیشگیری از بیماری افسردگی، ما در سه مسیر حرکت می‌کنیم که مسیر اول آموزش روانی می‌باشد.

آموزش روانی اجتماعی به این معنا است که از طریق پزشکان،مسئولان بهداشتی جامعه،رسانه‌های عمومی، آموزش صحیح راجع به چگونگی صحیح زیستن و تامین بهداشت روان باید صورت بگیرد، شیوه‌های صحیح رابطه با دیگران، سبک زندگی سالم، حتی تغذیه سالم، شیوه های حل مشکل و ... اینها شیوه‌هایی است که بستر لازم را فراهم می‌کند و به افراد کمک می‌کند که کمتر در معرض آسیب‌های روانی - اجتماعی خاص قراربگیرند و از طرف دیگر غربالگری و شناسایی افرادی که در معرض خطر هستند و آسیب پذیر هستند، خیلی مهم می‌باشد مثلا اگر در خانواده‌ای سابقه بیماری اختلالات اعصاب، بستری شدن در بیمارستان و مراجعه به روانپزشک به صورت مکرر بوده ، بچه‌های آن خانواده باید بیشتر مورد مراقبت قرار بگیرند و رسیدگی شوند و اگر مشکل کوچکی ایجاد شد از متخصص برای پیشگیری از وارد شدن به مراحل پیچیده‌تر، کمک بگیرند و اینها هم یکی دیگر از راه های پیشگیری است و در نهایت فراهم کردن بسترهای اجتماعی مناسب برای اینکه فرصت بالندگی و رشد پیدا بکنند و امنیت خاطر بیشتری از لحاظ رفاه اقتصادی، شغلی، اجتماعی و تحصیل و ازدواج پیدا بکنند، می‌تواند عامل نهایی دیگری باشد که به نوعی از شیوع و تشدید بیماری‌هایی مانند افسردگی جلوگیری کند.

ناظری آستانه در ادامه به موارد استفاده از قرص‌های افسردگی اشاره کرد و گفت :قطعا درمان پزشکی و دارویی باید توسط روانپزشک تجویز شده باشد، زیرا روانپزشکان این کار را بر پایه یک اصول علمی و تشخیص دقیق پزشکی انجام می‌دهند .

در مورد تجویز دارویی برخی از افراد غیرمتخصص برای مبتلایان به این بیماری توصیه می کنیم که اگربخواهیم توسط هرگونه افراد، غیر از روانپزشکان این تجویزها صورت گیرد ممکن است اشتباهاتی صورت بگیرد که این صحیح نیست. دوره های مصرف دارو در این بیماران معمولا بین شش ماه و یکسال است و افراد بیماری که تحت درمان موفق زیر نظر روانپزشک هستند، این بیماری‌ها در آنها می‌تواند از بین برود و یک دوره درمانی هم کامل هم طی می‌شود بدون اینکه دردسری اتفاق بیفتد، البته موارد نادری هم از افراد مقاوم و پیچیده هم همیشه وجود دارند که برای آنها هم راه‌حل‌هایی وجود دارد ولی طول درمان در برخی بیماری‌ها دیگر طولانی‌تر و یا حتی کوتاه‌تر از این هم است، مهم این است که در مورد درمان، اصل ماجرای درمان دارویی زیر سوال نرود ولیکن پذیرفته شود که این کار حتما توسط متخصص، فوق تخصص مربوطه صورت بگیرد.

منبع: آفتاب یزد