وقتی با افسردگی پیر می شویم!

افراد مبتلا به افسردگی حاد، حتی کسانی که پیش‌تر مبتلا بوده‌اند و دوره آن را طی کرده‌اند، بیشتر از دیگران نشانه‌هایی از پیری سلولی در خود نشان می‌دهند. در واقع، بروز پیری زودرس یکی از مهم‌ترین عوارض جانبی افسردگی به شمار می‌آید. محققان هلندی نتایج پژوهش‌شان را در این رابطه منتشر کرده‌اند و بنابر اظهارات این گروه تحقیقاتی شکل شدید افسردگی با سرعت بسیار بالاتری سلول‌های بیمار را پیر می‌کند. پیش‌تر نیز به تاثیرات منفی افسردگی بر پیری زودرس اشاره‌هایی شده بود، اما این بار، محققان هلندی، پژوهش را به سطح کروموزومی برده‌اند؛ از سوی دیگر آنها درصدد هستند تا این روند را معکوس کنند.

هلندی‌ها در مطالعه خود به وضوح نشانه‌های پیری سلولی را در اندازه تلومرها مشاهده کردند و دریافتند که افسردگی روند کوچک‌شدن و از بین رفتن تلومرها را سرعت می‌بخشد. تلومرها بخش‌هایی ژنتیکی هستند که در دو طرف کروموزم‌ها قرار می‌گیرند و از DNA محافظت به عمل می‌آورند. با هر بار تقسیم ‌شدن سلولی و با مرور زمان، اندازه تلومرها کاهش می‌یابد؛ بنابراین کوچک‌شدن آنها به معنای افزایش سن سلول‌هاست.

4 تا 6 سال بیشتر از سن واقعی

محققان برای رسیدن به این نتایج بیش از 2400 نفر را بررسی کردند که یک‌سوم از آنها در شش ماه اخیر به افسردگی شدید مبتلا شده بودند. یک‌سوم دیگر نیز در گذشته افسردگی داشته‌اند. گروه آخر نیز هرگز در طول زندگی‌شان این عارضه را تجربه نکرده بودند. بنابر نتایج، تلومر افراد افسرده یا آنهایی که در گذشته افسردگی داشته‌اند، کوچک‌تر از تلومر دیگران بوده است؛ بدون توجه به شیوه و سبک زندگی، سن این افراد 4 تا 6 سال بیشتر به نظر می‌رسد. در صورتی که افسردگی بسیار شدید باشد یا علائم آن بیش از یک ماه طول بکشد، حداقل هفت تا ده سال از سن طبیعی فرد کم خواهد شد.

افسردگی مانند سایر بیماری‌ها باعث بروز بی‌نظمی و ناهنجاری‌هایی در بدن و دستگاه ایمنی می‌شود؛ خصوصا اگر افسردگی همراه با استرس باشد، به میزان قابل‌توجهی کوتاه‌شدن تلومرها را تسریع می‌کند. با این‌ حال، محققان تنها اندازه تلومرهای سلول‌های خونی را تجزیه و تحلیل کرده‌اند و نتیجه به ‌دست ‌آمده ممکن است برای تمام بدن صحت نداشته باشد.

اطلاعات و داده‌های ارائه شده در پژوهش حاضر باعث طرح پرسش‌های متعددی در این باره شده که آیا پدیده مذکور برگشت‌پذیر است یا خیر. محققان کالیفرنیایی اثبات کرده‌اند مردانی که پذیرفته‌اند رژیم غذایی خود را اصلاح کنند یا فعالیت‌های جسمی‌شان را افزایش دهند و استرس‌های روزانه‌شان را مدیریت کنند و در نهایت بیشتر در اجتماع حضور داشته باشند، طی مدت پنج سال تلومرهای کروموزمی بلندتری از آنهایی داشته‌اند که تغییری در شیوه زندگی خود ایجاد نکرده‌اند.