زایمان طبیعی، بدون درد می‌شود؟

زایمان طبیعی بدون شک بهترین و سالم‌ترین نوع زایمان است، اما ترس از درد حین زایمان مانع می‌شود که بسیاری از مادران، البته در کشور ما به زایمان طبیعی تن بدهند. درد زایمان، یکی از شدیدترین درد‌ها تلقی می‌شود، اما حتی از نظر علمی و فیزیولوژیک،‌ درد زایمان یک موهبت تلقی می‌شود چراکه حین درد، هورمون‌هایی در بدن مادر ترشح می‌شود که می‌تواند در کیفیت زندگی آینده نوزاد و مادر تأثیر بسیار مثبت داشته باشد. با وجود این، بسیاری از مادران علاقه‌مندند زایمان طبیعی بدون درد داشته باشند، اما آیا ممکن است؟

ناهید خداکرمی، رئیس انجمن علمی مامایی ایران در پاسخ این پرسش می‌گوید: روش‌های مختلف دارویی و غیردارویی برای کاهش درد زایمان یا زایمان بی‌درد وجود دارد که بنا به درخواست مادر از آن استفاده می‌شود. البته وقتی از روش‌های غیردارویی برای کاهش درد استفاده می‌شود، تولد در شرایط کاملا فیزیولوژیک انجام می‌شود. معمولا این نوع زایمان برای مادر و خانواده وی بسیار خوشایند و لذتبخش است. این تکنیک‌های غیردارویی معمولا برگرفته از طب سنتی و شرقی است و به آمادگی قبلی نیز نیاز دارد.

وی درباره انجام بی‌حسی نخاعی طی زایمان طبیعی توضیح می‌دهد: بی‌حسی اپیدورال یک روش بی‌دردی دارویی است که گاهی سبب طولانی‌تر شدن زمان لیبر (مراحل مختلف زایمان تا تولد نوزاد) می‌شود و دلیلش این است که به دلیل بی‌حس شدن نسوج لگن،‌ مادر فشار سر نوزاد روی پرینه (ناحیه عضلانی بین واژن و مقعد) را احساس نمی‌کند و نمی‌تواند در خروج سر نوزاد خیلی مؤثر باشد ولی این روش برای مادرانی که از درد زایمان هراس دارند و متقاضی بی‌دردی کامل هستند بسیار مطلوب است. گاهی عوارضی مانند سردرد و بی‌حرکتی موقت اندام‌های تحتانی نیز با این روش مشاهده می‌شود که معمولا گذراست.

چرا زایمان فیزیولوژیک

منظور از زایمان فیزیولوژیک این است که مداخله غیرضروری در روند تولد نوزاد نباشد؛ همان پتانسیلی که مادر و جنین به کمک هم، روند زایمان را پیش می‌برند و به دنیا آمدن نوزاد با کمترین مداخله خارجی انجام می‌شود. رنیس انجمن علمی مامایی ایران با تاکید بر این که زایمان فیزیولوژیک تنها روش منطبق با خلقت و علم تولد سالم است، می‌افزاید: هیچ نوزادی دوست ندارد از راهی غیر از آنچه برایش طراحی شده است، به دنیا بیاید مگر این که مشکلی سر راه تولدش باشد یا مادر از نظر مامایی دچار عارضه‌ای باشد که سزارین برایش مفید باشد.

وی درباره کلاس‌های آمادگی برای زایمان طبیعی اظهار می‌کند: به همت اداره سلامت مادران وزارت بهداشت و کمک انجمن علمی مامایی ایران، بسته آموزشی بسیار مفیدی با عنوان کلاس‌های آمادگی برای زایمان طراحی شده که در مراکز مشاوره مامایی سراسر کشور در دسترس مادران باردار است، ضمن این که مراکز بهداشتی نیز شرایط برگزاری این کلاس‌ها را به صورت رایگان فراهم کرده‌اند.

خداکرمی تاکید می‌کند: طی این کلاس‌ها مادر همه آنچه را که به بارداری و زایمان مربوط است (مانند تغذیه، کنترل عوارض بارداری، شیردهی، مراقبت از نوزاد، تکنیک‌های آرام‌سازی عضلانی و تنفسی)، یاد می‌گیرد و ورزش‌های خاص برای داشتن یک زایمان خوشایند را تمرین می‌کند. پدران نیز در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند و برای ایفای نقش آینده خود آماده می‌شوند. اغلب مادران بارداری که در این کلاس‌ها شرکت می‌کنند انگیزه بسیار بالایی برای زایمان طبیعی دارند و بسیار با اعتماد به نفس هستند. این تمرینات از هفته 16 به بعد انجام می‌شود.

زایمان طبیعی، نه برای همه

چه کسانی می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند و چه‌کسانی نمی‌توانند؟

به گفته خداکرمی همه زنان می‌توانند زایمان فیزیولوژیک داشته باشند، مگر این که دچار عارضه خاصی باشند یا به دلیلی، زایمان طبیعی برای مادر یا نوزاد خطرزا باشد. حتی ممکن است شخصی با وجود کسب آمادگی پس از طی 9 ماه موفق به زایمان فیزیولوژیک نشود و مجبور به سزارین باشد.

وی معتقد است: چنین شرایطی بهترین حالت سزارین است،‌ زیرا با طی شدن مراحل زایمان طبیعی، مادر و نوزاد از مزایای انقباضات رحمی بهره‌مند شده‌اند و اطمینان وجود دارد که جنین رسیدگی کافی برای زندگی خارج از رحم دارد. توجه داشته باشید یکی از مهم‌ترین علائم رسیدگی جنین، شروع درد زایمان است.

اولین انتخابتان زایمان طبیعی باشد

رئیس انجمن مامایی ایران به همه مادران بارداری که اولین بارداری را تجربه می‌کنند، توصیه می‌کند: اجازه دهید تا درد و علائم زایمان خود به خود شروع شود. اگر طی زایمان،‌ ماما یا پزشک تشخیص دادند که باید سزارین شوید، می‌توانید مطمئن باشید خودتان و نوزاد از بیشتر مزایای زایمان طبیعی بهره‌مند شده‌اید و نسبت به کسانی که به صورت انتخابی و در یک روز خاص سزارین می‌شوند، نوزادان سالم‌تری خواهید داشت و برای ایفای نقش مادری نیز آماده‌تر می‌شوید.

وی تاکید می‌کند:مادران تحصیلکرده و دلسوزی که به فکر سلامت آینده فرزندان خود هستند، اولین انتخابشان زایمان طبیعی است، مگر آن که از نظر علم مامایی سزارین برای آنها بهتر باشد.

معمولا 85 درصد مادران باردار می‌توانند زایمان طبیعی داشته باشند و نوزادشان بدون هیچ مداخله‌ای متولد شود. فقط صبر و حوصله می‌خواهد... .