.svg)
حقوقی که زنان از آنها بی‌اطلاعند
پارسینه: لازم است زنان هنگام جاری شدن صیغه عقد از حقوق خود آگاه باشند تا در زندگی مشترک بتوانند آنها را طلب کنند.
برخی بر این باورند که دین مبین اسلام برای مردان حقوق بیشتری از زنان قائل شده است، در صورتی که با مروری بر احکام شرعی و قانونی زنان و مردان در می یابیم که نه تنها این گفته صحت ندارد، حتی در مواردی عکس آن صادق است و شرع حمایت های ویژه ای را برای دفاع از حقوق زنان در نظر گرفته که مهریه و اجرت المثل از جمله آنانند. البته لازم است که زنان هنگام جاری شدن صیغه عقد از حقوق خود آگاه باشند و با عنوان نمودن شروط خود، در زندگی مشترک بتوانند حقوقشان را طلب کنند.
در این گزارش حقوق متقابل زن و شوهر را مطابق با فتاوای آیات عظام سیستانی و بهجت مرور می‌کنیم:
آیت الله بهجت
سؤال: اگر زن درآمد مستقلى دارد، مى تواند حقوق خود را بدون اذن شوهر خرج كند؟
جواب: بله، مى تواند.
سؤال: خانم من حقوقش را پسانداز مى كند يا به پدر و مادرش مى دهد و در خانه خرج نمى كند، آيا چنين حقى دارد؟
جواب: بله، دارد.
سؤال: آيا زن مى تواند در قبال كارهايى كه در منزل انجام مى دهد، از شوهر خود طلب اجرت كند؟
جواب: بله.
سؤال: در عرف، معمول است كه زن كارهاى خانه را انجام مىدهد. آيا مىتوان گفت زن و شوهر با توجّه به اين عرف به صورت ارتكازى، عقد را به اين مبنا انجام مىدهند كه زوجه در منزل كار كند؟ لذا زوجه جهت انجام كارهاى منزل آيا مزدى طلبكار نيست؟
جواب: زن حق مطالبه ى اجرت را دارد.
سؤال: آيا زن مىتواند در منزل وظايف خود را انجام ندهد، مثلاً غذا نپزد، خانه را مرتّب نكند؟ آيا مرد مىتواند زن را مجبور به انجام اينگونه امور نمايد؟
جواب: نمى تواند مجبور كند.
سؤال: اطاعت زن از شوهر در چه امورى واجب نيست؟
جواب: فقط در امر استمتاعات و خروج از منزل واجب است.
سؤال:در صورتى كه در عقد ازدواج دايم، زوجه از حقوق خود تنازل كند (از حق مضاجعت، حق قسم، نفقه و ارث رفع يد كند)، آيا ازدواج صحيح است؟
جواب: اگر شرط فقط گذشتن از حق باشد نه شرط عدم استحقاق، عقد و شرط صحيح است وگرنه فقط عقد صحيح است.
سؤال:اگر مردى براى انتقام و اذيّت كردن زن خود به او اجازه ندهد كه از منزل خارج شود، آيا زن بايد اطاعت كند؟
جواب: تا وقتى كه علم به رفع وجوب اطاعت از شوهر پيدا نكرده، بايد اطاعت كند.
سؤال: آيا زن هنگام خروج از خانه، در هر بار خروج بايد از شوهر اجازه بگيرد يا اگر از قراينى بداند كه شوهر راضى است، لازم نيست دوباره اجازه بگيرد؟
جواب: علم به رضايت شوهر كافى است، بنابراين اگر شوهر راضى است، خروج مانع ندارد.
سؤال: در ايام قاعدگى و يا بيمارى كه زن ميل و رغبتى به آميزش ندارد، آيا مرد مى تواند از او تقاضاى نزديكى بنمايد (در صورت عدم دخول و رعايت مسايل شرعى) و در اين صورت آيا اطاعت از شوهر بر زن واجب است؟
ج. بله، واجب است.
سؤال: آيا شوهر مى تواند از درس خواندن و يا كار كردن همسر خود ـ كه كارمند مى باشد ـ جلوگيرى نمايد؟
جواب: اگر با شرط خروج از منزل و اشتغال كارمندى ازدواج كرده، شوهر نمى تواند مانع گردد.
سؤال: زن كارمندى است كه با اجازه ى شوهر كار مى كند و حقوق مى گيرد. آيا مى تواند حقوق خود را بدون اجازه ى شوهر مصرف كند يا صدقه بدهد يا به كسى هديه بدهد؟ در تمام اين موارد اجازه ى شوهر لازم است؟
ج. اجازه همسر لازم نيست.
سؤال: حكم كار خانمها در اجتماع چيست؟
جواب: اصل كار آنها با مراعات حجاب و وظايف شرعيّه ى ديگر و عدم اختلاط مردها و زنها مانع ندارد؛ ولى خارج شدن زن شوهردار از منزل، بايد با رضايت شوهر باشد، مگر ضمن عقد ازدواج شرط شده باشد.
سؤال: اشتغال زنان در مواردى كه شغل آنها صد در صد مورد نياز جامعه نيست (مثل ادارات) و نيز خانواده نياز مبرم به حقوق دريافتى آنان ندارند، (فقط به اين عنوان كه زن هم عضوى از خانواده و اجتماع است و بايد در مسايل روزمرّه دخيل باشد)، چه حكمى دارد؟
جواب: كار كردن زن، مانعى ندارد؛ ولى بايد خارج شدن از خانه با رضايت شوهر باشد و از اختلاط و ارتباط با مردها پرهيز كند.
سؤال: مردى همسرش را طلاق داده است. زن مى گويد: خدمات من در خانه تبرّعى نبوده، لذا مطالبه ى اجرتا لمثل مى كند. آيا ادّعاى زن قابل قبول است يا خير؟
جواب: در صورت اعلام قبلى زن، مستحق اجرت المثل است و گرنه حمل بر تبرّع مىشود.
سؤال: آيا در هر شرايطى، زن نبايد بدون اجازه شوهر از خانه خارج شود؟
جواب: بله، مگر براى انجام واجبات شرعيه.
سؤال: آيا اگر مرد نفقه همسر خود را نپردازد، گناهكار است؟
جواب: بله، گناهكار و مديون است.
سؤال: آيا كمك مالى شوهر به خانواده ى خويش ـ با توجه به درآمد كم خود ـ درست است؟
جواب: نفقه ى زوجه و نيز اقارب مقدّم است.
سؤال: آيا زن در انتخاب پوشش، بايد مطيع همسر خود باشد؟
جواب: در هر موردى كه مرتبط با حقوق او نيست، لازم نيست.
سؤال: سهم زن در مالكيت اموالى كه پا به پاى شوهرش به دست آورده اند چيست؟
جواب: اگر زن با شوهر در آن اموال شريك بوده، به اندازه ى سهم خودش حق دارد.
سؤال: آيا تهيه مسكن وظيفه مرد است و آيا مرد مى تواند از مسكن زن استفاده كند و آيا حق نفقه همسر قابل انتقال يا اسقاط است؟
جواب: تهيه ى مسكن از وظايف مرد است و حق نفقه قابل انتقال نيست، مگر آن را به چيزى مصالحه كنند و قابل اسقاط هم نيست، مگر اين كه زن از حقش بگذرد و مسكنى كه ملك زن است، در حكم ساير اموال او است.
سؤال: آيا مرد مى تواند در مقابل كار زن در بيرون از خانه، چيزى از درآمد او را مطالبه كند؟
جواب: خير، نمى تواند بدون ملزم شرعى درآمد زن را مطالبه نمايد.
سؤال: اگر شوهر از زن بخواهد كه در مجالس عروسى و ميهمانى شركت كند، وظيفه ى او چيست؟
جواب: تكليف ندارد؛ ولى خوب است اگر خلاف شرعى در كار نباشد، به تقاضاى شوهر عمل كند.
سؤال: آيا اگر شوهر امر كند كه زن موهايش را كوتاه يا بلند بگذارد، اطاعت از او لازم است؟
جواب: چون راجع به استمتاعات است، زن بايد اطاعت كند.
سؤال: اگر كسى با زن كارمندى ازدواج كند، آيا پس از ازدواج مى تواند از ادامه ى اشتغال زن مانع شود؟
جواب: تا وقتى كه ضمن عقد شرطى نشده باشد، مى تواند مانع اشتغال زن شود.
آیت الله سیستانی
پرسش: آیا اجازه شوهر برای کار کردن زن لازم است یا خیر ؟
پاسخ: اگر قبل از ازدواج قرار داد کارمندی بسته باشد یا با شوهر شرط کرده باشد که کار کردن مجاز باشد شوهر نمی تواند مانع شود در غیر اینصورت برای بیرون رفتن از خانه نیاز به اجازه شوهر دارد واما اگر کار در خانه انجام دهد وبا حقوق شوهر منافات نداشته باشد نمی تواند مانع شود.
پرسش: اطاعت زن از شوهر در چه مواردی واجب است؟
پاسخ: تمکین خود برای شوهر واجب است وخارج شدن زن از منزل با اجازه شوهر باشد.
پرسش: در صورت جواز عدم تمکین زوجه آیا در غیر تمکین حق دارد از شوهر اطاعت نکند و هر جا خواست برود و درخواست نفقه کند؟
پاسخ: نفقه را می تواند مطالبه کند ولی از منزل نباید بدون اجازه او خارج شود و کارهای دیگر به اجازه شوهر منوط نیست .
پرسش: اطاعت امر شوهر تا چه اندازه ای است ؟حد آن ذکر شود ؟
پاسخ: اطاعت شوهر فقط در استمتاعات متعارف و اینکه اگر مانع شرعی نباشد بیرون رفتن از خانه با اجازه شوهر باشد.
پرسش: آیا زن می تواند بدون اجازه شوهر به خانه والدین برای دیدار برود ؟
پاسخ: جایز نیست مگر در حد احسان واجب باشد.
منبع:
باشگاه خبرنگاران
ارسال نظر