افزایش ۳ برابری یارانه اقشار خاص در آستانه انتخابات

تحریریه پارسینه: مدت زمان زیادی تا پایان دولت یازدهم باقی نمانده است و این دولت در تلاش است که اقدامات پایانی که در طول خدمت خود موفق به انجام آن نشده است را رقم بزند. پرداخت یارانه نقدی از آذر ماه سال۱۳۸۹ آغاز شد و تاکنون ۷۴ مرحله یارانه نقدی با احتساب یارانه فروردین ماه، به حساب سرپرستان خانوار واریز شده است.

اکنون اما دولت تصمیم گرفته یارانه نقدی را تا ۳ برابر افزایش دهد. به طوریکه از امشب، یارانه نقدی اقشار خاص افزایش یافته و مستمری‌بگیران سازمان بهزیستی و کمیته امداد علاوه ‌بر ۴۵ هزار تومان یارانه نقدی، رقم دیگری را با استناد به قانون برنامه ششم توسعه و از محل منابع هدفمندی دریافت خواهند کرد. حالا با اقدام دولت در اجرای بلافاصله این قانون، رقم میانگین دریافتی خانوارهای تحت پوشش به ۱۸۰ هزار تومان افزایش خواهد یافت.

هم‌اکنون ۵/۲ میلیون خانوار تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی قرار دارند. این افزایش پرداختی در شرایطی عملیاتی شده که هنوز اخباری از اجرای سایر مواد برنامه ششم توسعه منتشر نشده است.

اما موضوعی که در این میان مطرح می‌شود این است که دولت یازدهم بعد از روی کار آمدن قصد داشت پرداخت یارانه نقدی را محدود کند و حتی کمپین انصراف از یارانه نقدی را نیز رقم زدند اما ثبت‌نام ۹۷ درصدی مردم برای دریافت یارانه موجب شگفتی دولتی‌ها شد و نشان داد که مردم با این کمپین موافق نیستند.

البته مردم با این ایدئولوژی پیش رفتند که اگر این پول به آنها نرسد، در قالب اختلاس‌های چند هزار میلیاردی از کشور خارج خواهد شد، احساسی که تا حد زیادی رنگ واقعیت به خود گرفت و از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در عدم انصراف مردم و تداوم استفاده از آن است.

حالا دولت در روزهای پایانی خدمت خود دست به اقدامی زده است که پیش از این وعده هایی در خصوص آن داده شده بود. ۱۳ مرداد ماه سال ۹۲ بود که علی طیب نیا وزیر اقتصاد، وعده افزایش یارانه فقرا و حذف اغنیا را داد. همچنین این موضوع را بارها از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شنیده ایم. علی ربیعی پیش از این چندین بار اعلام کرد که یارانه سه دهک پایین جامعه باید بهبود داده شود.

اکنون پس از گذشت ۴۴ ماه اگرچه دولت خبر افزایش یارانه فقرا را اعلام کرده اما هنوز حذف یارانه ثروتمندان از دستور خارج نشده است. کارشناسان پیش بینی می‌کنند که در آینده یارانه سایر اقشار به جز فقرا در لیست حذفیات قرار خواهد گرفت.

تاکنون بیش از ۷۴ میلیون ایرانی در لیست دریافت یارانه نقدی قرار گرفته اند و دولت قرار بود که از این میان با شناسایی دهک‌های پردرآمد اقدام به حذف این افراد از لیست یارانه بگیران کند. همچنین سال گذشته علی ربیعی وزیر کار در مورد شاخص حذف افراد از یارانه و اینکه تاکنون چند نفر از دریافت یارانه حذف شده اند، بیان کرد: مسکن، خودرو، درآمد و حتی سفر می تواند دارایی محسوب شود. او در این باره گفته بود که بیش از ۲.۱ میلیون نفر را حذف قطعی کردیم که ۸۰ درصد شکایت نکردند. در ارتباط با آن ۲۰ درصد هم زمانی که مدارک ارایه شد ۱۰ درصد شان پذیرفتند اما ۱۰ درصد مشکلاتی را بیان می کردند. او معتقد است که طبق قانون مجلس حدود ۶ میلیون نفر باید از دریافت یارانه باید حذف شوند.

محدوده افزایش سطح یارانه‌ها

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مکانیزم افزایش مقدار یارانه افراد کم‌درآمد را که تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند اعلام کرد. این افزایش در ۵ ردیف برای خانوارهای بعد «یک نفره» تا «پنج نفره و بیشتر» را ترسیم کرده است.

این افزایش به نحوی تنظیم شده که مجموع مستمری و افزایش یارانه پرداختی برای خانوارهای یک نفره معادل ۱۶ درصد و برای خانوارهای ۵ نفره، ۵۰ درصد «حداقل دستمزد وزارت کار (۹۳۰ هزار تومان)» قرار گیرد. با این حساب یارانه افراد با توجه به بعد خانوارها نسبت به قبل از ۶/ ۲ تا ۱/ ۳ برابر افزایش می‌یابد که این تغییر با توجه به بعد خانوارها است.

بر این اساس، پیش از این خانوارهای یک نفره ۵۳ هزار تومان از محل دستگاه اجرایی و ۴۵هزار تومان نیز از محل هدفمندی یارانه‌ها دریافت می‌کردند، اما به استناد این ماده قانونی، ۹۵ هزار تومان نیز به منابع یارانه خانوارهای یک نفره افزوده می‌شود و مجموع دریافتی آن به ۱۹۳ هزار تومان افزایش می‌یابد.

برای خانوارهای دو نفره مجموع مبلغ دریافتی با افزایش یارانه ۱۸۹ هزار تومانی به ۳۴۰ هزار تومان خواهد رسید. برای خانوارهای سه نفره نیز افزایش یارانه نقدی ۲۵۳ هزار تومان عنوان شده که با این رقم مجموع دریافتی آنها ۴۶۰هزار تومان بوده است. در خانوارهای ۴ نفره افزایش یارانه‌ها معادل ۳۳۷ هزار تومان و مجموع دریافتی ۵۹۸ هزار تومان است.

همچنین برای خانوارهای ۵ نفره و بیشتر، افزایش یارانه‌ها معادل ۴۶۵ هزار تومان و جمع دریافتی برای خانوار ۵ نفره معادل ۶۹۰ هزار تومان است. همچنین مجموع تعداد خانوارهای تحت‌حمایت بهزیستی و کمیته امداد بیش از ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار خانوار هستند که از این رقم ۵۳ درصد خانوارهای تک نفره، ۲۷ درصد خانوارهای دونفره، ۱۱ درصد خانوارهای سه نفره، ۵ درصد خانوارهای ۴ نفرو ه و ۳ درصد خانوارهای ۵ نفره و بیشتر را شامل می‌شود. با این ارقام به‌نظر می‌رسد که جمعیتی حدود ۵ میلیون نفر از افزایش یارانه‌های نقدی منتفع ‌شوند.

مسؤولان که یارانه نقدی را مصیبت عظمی خوانده‌ بودند و علیه آن اظهارنظرهای فراوانی ارائه کرده بودند در روزهای منتهی به انتخابات، با این طرح‌های نیمه تمام که سرنوشتی مبهم دارد نمی‌توانند باری را از دوش مردم بردارد. کارشناسان اقتصادی نیز پیش بینی می‌کنند که این اقدام دولت در راستای فعالیت‌های انتخاباتی بوده و مشخص نیست با روی کار آمدن دولت جدید و حتی شخص روحانی چه سرنوشتی در انتظار یارانه نقدی باشد.

گفتنی است که پیش از این حسن روحانی، یکی از برنامه‌های دولت در بهبود هدفمندسازی یارانه‌ها را متناسب‌سازی پرداخت‌ها با وضعیت خانوارها عنوان کرده بود. او در نشست خبری خود، با نامطلوب دانستن اعطای یارانه به شکل یکسان، از حمایت اقشار آسیب‌پذیر خبر داده بود. حمایتی که براساس قانون برنامه ششم توسعه و در قالب یک فرآیند کارشناسی شده باید صورت می‌گرفت.