ترامپیزه شدن سیاست خارجی آلمان

محسن فرخانی کارشناس مسائل آلمان و اروپا در یادداشت خود می نویسد: پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ایالات متحده آمریکا، آنگلا مرکل، صدر اعظم جمهوری فدرال آلمان، پیام تبریک محتاطانه ای ارسال نمود. وی در این پیام پایبندی به ارزش های دموکراتیک را به عنوان اصول پذیرفته شده مشترک، متذکر گردید. از این اصول می توان به آزادی و احترام به حقوق و منزلت بشر فارغ از نژاد، جنسیت، مذهب و گرایش سیاسی اشاره نمود. با گذشت شش ماه از تغییر دولت ایالات متحده آمریکا، رفته رفته سیاست خارجی دولت آلمان در حال کاهش فاصله خود با رویکرد رئالیسم تهاجمی دولت آمریکا می باشد. آنگلا مرکل در راستای سیاست مسئولیت پذیری جدید خود، پس از سفر جیمز متیس ، وزیر دفاع آمریکا، به عربستان سعودی، یکشنبه سی ام آوریل به ریاض سفر خواهد کرد. این سفر با توجه به قرابت زمانی با سفر وزیر دفاع آمریکا، از جنبه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی حائز اهمیتی بسیار است. انجام این سفر در سطح صدر اعظم آلمان، نشان دهنده جایگاه استراتژیک عربستان سعودی در سیاست خارجی و امنیتی آلمان می باشد.

آلمان با حمایت تسلیحاتی خود همواره در طول تهاجم عربستان سعودی به یمن تنها در سال 2016 بالغ بر 529 میلیون یورو صادرات تسلیحاتی به این کشور انجام داده است[1]. از آنجائیکه دولت آلمان خود را متعهد به سیاست های فراآتلانتیکی می داند، یادآوری ارزش های دموکراتیک از سوی آنگلا مرکل مانعی بر به خطر انداختن جان بیش از دو میلیون کودک یمنی نخواهد بود. ازینرو قرارداد فروش مجدد 72 فروند از جنگنده های یورو فایتر آلمانی در این سفر از سوی عربستان پیگیری خواهد شد. لازم به ذکر است که چنین گفتگوهایی علیرغم درخواست پارلمان اروپا مبنی بر تحریم سخت و جدی تسلیحاتی عربستان انجام خواهند گرفت. چنین تحول ماهیتی در سیاست خارجی آلمان، پس از جنگ جهانی دوم امری بی سابقه است، چرا که حمایت تسلیحاتی از عربستان سعودی در مغایرت صریح با اصل یکم قانون اساسی آلمان در رابطه با حقوق بشر و صلح جهانی می باشد[2]. از دید ایالات متحده آمریکا و آلمان، عربستان سعودی تنها کشور دارای آمادگی و مستعد در زمینه مقابله با قدرت منطقه ای ایران می باشد. ازینرو تقویت این کشور از لحاظ سیاسی و تسلیحاتی به منظور تداوم جنگ نیابتی عربستان سعودی با ایران، در میدان های سوریه، عراق و یمن، در راستای منافع سیاسی و اقتصادی آنان خواهد بود. انجام چنین سفرهایی به ریاض، از سویی حاکی از فاصله گرفتن این کشورها از ایران به عنوان کشور تعیین کننده در حل مناقشات موجود منطقه ای بوده و از سوی دیگر نشان دهنده تلاش برای موجه سازی چهره سیاسی عربستان سعودی در پیوند با اهداف و منافع غرب می باشد.

پس از سفر زیگمار گابریل به اراضی اشغالی که به دلیل گفتگو با تشکل مخالف شهرک سازی رژیم صهیونیستی به لغو دیدار وی با نتانیاهو انجامید [3]، تلاش های شفاهی و دیپلماتیک بسیاری از سوی مقامات آلمان به منظور دفاع حقوقی از وزیر خارجه آلمان و تاکید بر آسیب ناپذیر بودن روابط فی ما بین انجام پذیرفت. ازینرو می توان سفر آنگلا مرکل به عربستان سعودی را نیز نوعی حمایت و دلجویی غیرمستقیم از رژیم صهیونیستی ارزیابی نمود، تا از این راه با تقویت عربستان به گسترش ارتباط بین دو رژیم کمک نماید.

اتخاذ چنین رویکرد عملگرایانه و به دور از اعمال تدریجی سیاست ها از سوی آلمان، نشان از آغاز ترامپیزه شدن قدرت نرم حاکم بر سیاست خارجی این کشور دارد، که به پر رنگ تر شدن نقش پذیری آلمان در منطقه از جنس سخت، در آینده ای نزدیک، خواهد انجامید.