.svg)
علت موضع گیری العبادی به تحریم های ایران چیست؟
پارسینه: سه شنبه ۱۶ تیرماه بود که نشست خبری هفتگی حیدرالعبادی با پاسخ نخست وزیر به یک خبرنگار درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران خبرساز شد.
نخست وزیر عراق در پاسخ به این سوال که آیا این کشور از تحریم‌های آمریکا علیه ایران پیروی خواهد کرد یا خیر گفت: اساساً ما مخالف تحریم در منطقه هستیم. محاصره و تحریم، نظام‌ها را تضعیف نمی‌کند بلکه جوامع را نابود می‌کند... ما تحریم را خطایی راهبردی و نادرست می‌دانیم "اما برای حفظ منافع مردم خود به آن پایبند خواهیم بود. از آن حمایت نمی‌کنیم، اما به آن پایبندیم".
تنها چند ساعت پس از این اظهارات بود که در فضای سیاسی این کشور موجی به راه افتاد که به تحلیل چرایی این موضع گیری می‌پرداخت و بسیاری نیز با نکوهش این اظهارات، ضمن یادآوری همسایگی و نیز کمک‌های ایران به عراق در دوران تهاجم داعش، تصریح کردند که عراق باید در چنین شرایطی از ایران حمایت کند.
واکنش احزاب و شخصیت‌های سیاسی
شخصیت‌های مختلف سیاسی از جمله فواد معصوم رئیس جمهور، سید عمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی، نوری مالکی معاون رئیس جمهور، همام حمودی رهبر مجلس اعلی، مقتدی صدر رهبر جریان صدر و ائتلاف سائرون و بسیاری از سازمانها، نهاد‌ها و احزاب از جمله حزب فضیلت، جنبش اراده، جنبش کتائب سید الشهدا، عصائب اهل الحق، مقاومت اسلامی نجبا و سازمان بدر نیز با محکوم کردن اقدام یکجانبه آمریکا در خروج از برجام و تحریم ایران، بر عدم پیروی عراق از این تحریم‌ها تاکید کردند.
در همین خصوص سید عمار حکیم ایران را عمق استراتژیک عراق خوانده و یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران در معرض فشار و تحریم و حمله‌ای است که اقتصاد و نظام سیاسی آن را هدف قرار داده؛ از همه میخواهم که در این بحران در کنار جمهوری اسلامی ایران بایستند و این کشور را یاری کنند. در این بحران عراق باید راه تنفسی برای ایران باشد؛ وظیفه دینی و اخلاقی ما ایستادن در کنار جمهوری اسلامی ایران است چرا که این کشور در کلیه بحران‌ها کنار ما ایستاد.
نوری مالکی رهبر دولت القانون نیز در این خصوص طی بیانیه‌ای اعلام کرد: ما اقدامات آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و تمامی تحریم‌های یکجانبه علیه ملت‌ها را محکوم میکنیم و دولت‌های منطقه و جهان را نیز به محکوم کردن آن فرامی خوانیم. محاصره و فشار اقتصادی اقدامی نادرست، غیر قانونی، انتقام جویانه، ظالمانه و بدون هیچ گونه مشروعیت بین المللی و غیرقابل توجیه است چرا که خارج از چارچوب سازمان ملل انجام شده است.
سید مقتدی صدر نیز در این باره طی بیانیه ای، با اشاره به شعار دینی 'هیهات منا الذله' تاکید کرد اگر آمریکا این تصمیمات (تحریم علیه کشورها) خود را کنار نگذارد ما در برابر خسارت‌هایی که به ملت‌های منطقه وارد میشود دست بسته و ساکت نخواهیم ماند.
تحلیلگران چه میگویند
جدای از مواضع مطرح شده برخی تحلیلگران نیز به چرایی موضع نامانوس نخست وزیر عراق در این باره پرداختند.
'نجاح محمد علی' کارشناس عراقی در این باره می‌گوید: 'موضع ذلیلانه العبادی در قبال واشنگتن که به امید به دست آوردن مجدد پست نخست وزیری و برخلاف مخالفت جامعه جهانی، پایبندی خود را به تحریم‌ها یکجانبه آمریکا علیه ایران اعلام کرده باعث شده است که بحث حذف او از حزب الدعوه مطرح شود.
عدنان سراج رییس مرکز توسعه رسانه‌ای عراق نیز در این خصوص اظهار داشت که "از حیث قانونی، نخست وزیر عراق نمی‌تواند در قضیه اقدامات یکجانبه ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران موضع گیری کند بلکه این موضوع از اختیارات پارلمان است. اقدامات آمریکایی علیه ایران از حیث سیاسی غیر قابل قبول است، زیرا یکجانبه است و از طرف شورای امنیت اعمال نشده و حتی اروپایی‌ها یا کشور‌های اسلامی و عربی با آن همراهی نکرده اند.
'محمد عبدالجبار الشبوط' روزنامه نگار و رییس سابق شبکه رسانه‌ای عراق (شبکه رسانه‌ای وابسته به دولت) نیز در یادداشتی از موضع شتابزده نخست وزیر عراق در قبال اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران انتقاد کرد.
وی گفته است که نباید نخست وزیر عراق در اعلام موضع خود در قبال اقدامات ضد ایرانی دونالد ترامپ، یکجانبه عمل میکرد به ویژه اینکه این‌ها از طرف شورای امنیت سازمان ملل نبوده است.
برخی تحلیلگران از جمله نزار العبادی روزنامه نگار عراقی نیز به گونه‌ای دیگر به این موضوع پرداخته و آورده است: مگر غیر از این است که در عرف سیاست خارجی، کشور‌های همسایه دارای اولویت هستند پس چرا العبادی این اولویت‌ها را بجای کشور همسایه به آمریکا بعنوان اشغالگر سابق عراق داده است. العبادی در مورد خطری که عراقی‌ها را تهدید می‌کند سخن گفته است، اما آیا دست کشیدن آمریکا از کمک رسانی به عراق در زمان اشغال این کشور توسط داعش را فراموش کرده است؟ آیا ایستادگی ایران را در برابر بحران و خطر داعش را به یاد نمی‌آورد؟ آیا فراموش کرده که داعش ساخته آمریکا و اسرائیل است؟ پس با این حال از نظر العبادی منشا خطر چه کسی می‌تواند باشد؟
واکنش وزارت خارجه عراق
اندکی بعد وزارت خارجه عراق نیز به این موضوع واکنش نشان داده و ضمن محکوم کردن اقدام یکجانبه آمریکا از جامعه جهانی خواست تا با فشار آوردن بر آمریکا مانع ادامه این سیاست‌ها شوند.
سخنگوی وزارت خارجه عراق روز چهارشنبه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ایران تاثیرات منفی بزرگی بر عراق و عموم منطقه از حیث اقتصادی و اجتماعی خواهد گذاشت، زیرا ایران یکی از همسایگان عراق محسوب میشود.
در بیانیه از مواضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از عراق در مقابله و مبارزه با تروریسم تقدیر شده و آمده است که عراق هرگز مواضع شرافتمندانه همسایه خود ایران را در بحران‌ها از یاد نمی‌برد. وزارتخارجه عراق با اصل محاصره اقتصادی علیه هر کشور دیگر مخالف است، زیرا معتقد است که ضرر محاصره‌ها در درجه نخست متوجه‌های اقشار مختلف مردم میشود.
حمایت ملت عراق از ایران و نکوهش نخست وزیر
این موج، اما در سطح مقامات سیاسی و نظامی و نیز احزاب و تشکل‌ها محدود نماند و ملت عراق نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
در شبکه‌های مجازی، کاربران ضمن تقبیح این واکنش عبادی یادآور شدند که ایران در شرایط سخت در کنار ملت عراق بوده و اکنون زمان آن است که عراق نیز جبران کند بخصوص اینکه این تحریم‌های ظالمانه تنها از سوی یک کشور و برخلاف تمام موازین بین المللی صورت میگیرد.
'زهرا الفیاض الحسینی' یکی از فعالان شبکه‌های اجتماعی عراق توئیت کرد: تصمیمات العبادی و اقدامات آمریکا بر علیه ایران با اصول اسلامی، انسانی، حسن همجواری و تمامی پیمان نامه‌ها و قوانین بین‌المللی در تضاد است.
برخی از کاربران این شبکه اجماعی با هشتگ 'متضامن مع الشعب الایرانی' (اعلام همبستگی با مردم ایران) نوشتند ما در ازای ایستادگی ایران به هنگام سختی‌ها در کنار عراق احساس مسوولیت کرده و تحریم‌های آمریکا را محکوم میکنیم.
'حیدر اللامی' دیگر کاربر عراقی در توییت اخیر خود آورده است: نمک نشناسی، خصلت جوانمردان نیست.
'دکتر آیده السعدی' دیگر کاربر عراقی با ذکر نام شهید 'حمید تقوی' (سردار و مستشار نظامی جمهوری اسلامی ایران که در جنگ با داعش در عراق به شهادت رسید) از اظهارات العبادی در پایبندی بر اقدامات ضد ایرانی ترامپ انتقاد کرد.
کاربر دیگری به نام 'سجا السعدی' آورده است: از شهدای ایرانی، جانبازان ایرانی، سردار قاسم سلیمانی و از خانواده‌های شهدا و جانبازان ایرانی معذرت میخواهم و می‌گویم #العبادی_لا_یمثلنا (العبادی نماینده ما نیست).
همچنین کاربری با نام 'استثنائیه' آورده است که موضع العبادی ناشی از ترس و ذلیلانه است.
نتیجه گیری
اظهارات عبادی در خصوص تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران و پیروی عراق از آن با هر نیت و هر محاسبه‌ای که صورت گرفته باشد با واکنش سخت و قاطع رهبران سیاسی، احزاب و تشکل‌ها و نیز عموم مردم عراق روبرو شد و نشان داد علیرغم بسیاری از فراز و نشیب‌های چند دهه گذشته بین ایران و عراق، ملت‌های دو کشور در کنار هم بوده و برای ثبات و امنیت و نیز موفقیت دو کشور تلاش خواهند کرد.
شاید در ابتدای امر برخی کشورها از جمله آمریکا یا عربستان سعودی از این موضع گیری خرسند شده باشند، اما سیر ماجرا نشان داد که ایران و عراق "عمق استراتژیک" یکدیگر محسوب می‌شوند و نمی‌توان به سادگی و با چند اقدام سطحی یا موضع گیری ناپخته آن‌ها را از یکدیگر جدا کرد.
تنها چند ساعت پس از این اظهارات بود که در فضای سیاسی این کشور موجی به راه افتاد که به تحلیل چرایی این موضع گیری می‌پرداخت و بسیاری نیز با نکوهش این اظهارات، ضمن یادآوری همسایگی و نیز کمک‌های ایران به عراق در دوران تهاجم داعش، تصریح کردند که عراق باید در چنین شرایطی از ایران حمایت کند.
واکنش احزاب و شخصیت‌های سیاسی
شخصیت‌های مختلف سیاسی از جمله فواد معصوم رئیس جمهور، سید عمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی، نوری مالکی معاون رئیس جمهور، همام حمودی رهبر مجلس اعلی، مقتدی صدر رهبر جریان صدر و ائتلاف سائرون و بسیاری از سازمانها، نهاد‌ها و احزاب از جمله حزب فضیلت، جنبش اراده، جنبش کتائب سید الشهدا، عصائب اهل الحق، مقاومت اسلامی نجبا و سازمان بدر نیز با محکوم کردن اقدام یکجانبه آمریکا در خروج از برجام و تحریم ایران، بر عدم پیروی عراق از این تحریم‌ها تاکید کردند.
در همین خصوص سید عمار حکیم ایران را عمق استراتژیک عراق خوانده و یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران در معرض فشار و تحریم و حمله‌ای است که اقتصاد و نظام سیاسی آن را هدف قرار داده؛ از همه میخواهم که در این بحران در کنار جمهوری اسلامی ایران بایستند و این کشور را یاری کنند. در این بحران عراق باید راه تنفسی برای ایران باشد؛ وظیفه دینی و اخلاقی ما ایستادن در کنار جمهوری اسلامی ایران است چرا که این کشور در کلیه بحران‌ها کنار ما ایستاد.
نوری مالکی رهبر دولت القانون نیز در این خصوص طی بیانیه‌ای اعلام کرد: ما اقدامات آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران و تمامی تحریم‌های یکجانبه علیه ملت‌ها را محکوم میکنیم و دولت‌های منطقه و جهان را نیز به محکوم کردن آن فرامی خوانیم. محاصره و فشار اقتصادی اقدامی نادرست، غیر قانونی، انتقام جویانه، ظالمانه و بدون هیچ گونه مشروعیت بین المللی و غیرقابل توجیه است چرا که خارج از چارچوب سازمان ملل انجام شده است.
سید مقتدی صدر نیز در این باره طی بیانیه ای، با اشاره به شعار دینی 'هیهات منا الذله' تاکید کرد اگر آمریکا این تصمیمات (تحریم علیه کشورها) خود را کنار نگذارد ما در برابر خسارت‌هایی که به ملت‌های منطقه وارد میشود دست بسته و ساکت نخواهیم ماند.
تحلیلگران چه میگویند
جدای از مواضع مطرح شده برخی تحلیلگران نیز به چرایی موضع نامانوس نخست وزیر عراق در این باره پرداختند.
'نجاح محمد علی' کارشناس عراقی در این باره می‌گوید: 'موضع ذلیلانه العبادی در قبال واشنگتن که به امید به دست آوردن مجدد پست نخست وزیری و برخلاف مخالفت جامعه جهانی، پایبندی خود را به تحریم‌ها یکجانبه آمریکا علیه ایران اعلام کرده باعث شده است که بحث حذف او از حزب الدعوه مطرح شود.
عدنان سراج رییس مرکز توسعه رسانه‌ای عراق نیز در این خصوص اظهار داشت که "از حیث قانونی، نخست وزیر عراق نمی‌تواند در قضیه اقدامات یکجانبه ظالمانه آمریکا علیه ملت ایران موضع گیری کند بلکه این موضوع از اختیارات پارلمان است. اقدامات آمریکایی علیه ایران از حیث سیاسی غیر قابل قبول است، زیرا یکجانبه است و از طرف شورای امنیت اعمال نشده و حتی اروپایی‌ها یا کشور‌های اسلامی و عربی با آن همراهی نکرده اند.
'محمد عبدالجبار الشبوط' روزنامه نگار و رییس سابق شبکه رسانه‌ای عراق (شبکه رسانه‌ای وابسته به دولت) نیز در یادداشتی از موضع شتابزده نخست وزیر عراق در قبال اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران انتقاد کرد.
وی گفته است که نباید نخست وزیر عراق در اعلام موضع خود در قبال اقدامات ضد ایرانی دونالد ترامپ، یکجانبه عمل میکرد به ویژه اینکه این‌ها از طرف شورای امنیت سازمان ملل نبوده است.
برخی تحلیلگران از جمله نزار العبادی روزنامه نگار عراقی نیز به گونه‌ای دیگر به این موضوع پرداخته و آورده است: مگر غیر از این است که در عرف سیاست خارجی، کشور‌های همسایه دارای اولویت هستند پس چرا العبادی این اولویت‌ها را بجای کشور همسایه به آمریکا بعنوان اشغالگر سابق عراق داده است. العبادی در مورد خطری که عراقی‌ها را تهدید می‌کند سخن گفته است، اما آیا دست کشیدن آمریکا از کمک رسانی به عراق در زمان اشغال این کشور توسط داعش را فراموش کرده است؟ آیا ایستادگی ایران را در برابر بحران و خطر داعش را به یاد نمی‌آورد؟ آیا فراموش کرده که داعش ساخته آمریکا و اسرائیل است؟ پس با این حال از نظر العبادی منشا خطر چه کسی می‌تواند باشد؟
واکنش وزارت خارجه عراق
اندکی بعد وزارت خارجه عراق نیز به این موضوع واکنش نشان داده و ضمن محکوم کردن اقدام یکجانبه آمریکا از جامعه جهانی خواست تا با فشار آوردن بر آمریکا مانع ادامه این سیاست‌ها شوند.
سخنگوی وزارت خارجه عراق روز چهارشنبه در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که تحریم‌ها علیه ایران تاثیرات منفی بزرگی بر عراق و عموم منطقه از حیث اقتصادی و اجتماعی خواهد گذاشت، زیرا ایران یکی از همسایگان عراق محسوب میشود.
در بیانیه از مواضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از عراق در مقابله و مبارزه با تروریسم تقدیر شده و آمده است که عراق هرگز مواضع شرافتمندانه همسایه خود ایران را در بحران‌ها از یاد نمی‌برد. وزارتخارجه عراق با اصل محاصره اقتصادی علیه هر کشور دیگر مخالف است، زیرا معتقد است که ضرر محاصره‌ها در درجه نخست متوجه‌های اقشار مختلف مردم میشود.
حمایت ملت عراق از ایران و نکوهش نخست وزیر
این موج، اما در سطح مقامات سیاسی و نظامی و نیز احزاب و تشکل‌ها محدود نماند و ملت عراق نیز به این موضوع واکنش نشان دادند.
در شبکه‌های مجازی، کاربران ضمن تقبیح این واکنش عبادی یادآور شدند که ایران در شرایط سخت در کنار ملت عراق بوده و اکنون زمان آن است که عراق نیز جبران کند بخصوص اینکه این تحریم‌های ظالمانه تنها از سوی یک کشور و برخلاف تمام موازین بین المللی صورت میگیرد.
'زهرا الفیاض الحسینی' یکی از فعالان شبکه‌های اجتماعی عراق توئیت کرد: تصمیمات العبادی و اقدامات آمریکا بر علیه ایران با اصول اسلامی، انسانی، حسن همجواری و تمامی پیمان نامه‌ها و قوانین بین‌المللی در تضاد است.
برخی از کاربران این شبکه اجماعی با هشتگ 'متضامن مع الشعب الایرانی' (اعلام همبستگی با مردم ایران) نوشتند ما در ازای ایستادگی ایران به هنگام سختی‌ها در کنار عراق احساس مسوولیت کرده و تحریم‌های آمریکا را محکوم میکنیم.
'حیدر اللامی' دیگر کاربر عراقی در توییت اخیر خود آورده است: نمک نشناسی، خصلت جوانمردان نیست.
'دکتر آیده السعدی' دیگر کاربر عراقی با ذکر نام شهید 'حمید تقوی' (سردار و مستشار نظامی جمهوری اسلامی ایران که در جنگ با داعش در عراق به شهادت رسید) از اظهارات العبادی در پایبندی بر اقدامات ضد ایرانی ترامپ انتقاد کرد.
کاربر دیگری به نام 'سجا السعدی' آورده است: از شهدای ایرانی، جانبازان ایرانی، سردار قاسم سلیمانی و از خانواده‌های شهدا و جانبازان ایرانی معذرت میخواهم و می‌گویم #العبادی_لا_یمثلنا (العبادی نماینده ما نیست).
همچنین کاربری با نام 'استثنائیه' آورده است که موضع العبادی ناشی از ترس و ذلیلانه است.
نتیجه گیری
اظهارات عبادی در خصوص تحریم یکجانبه آمریکا علیه ایران و پیروی عراق از آن با هر نیت و هر محاسبه‌ای که صورت گرفته باشد با واکنش سخت و قاطع رهبران سیاسی، احزاب و تشکل‌ها و نیز عموم مردم عراق روبرو شد و نشان داد علیرغم بسیاری از فراز و نشیب‌های چند دهه گذشته بین ایران و عراق، ملت‌های دو کشور در کنار هم بوده و برای ثبات و امنیت و نیز موفقیت دو کشور تلاش خواهند کرد.
شاید در ابتدای امر برخی کشورها از جمله آمریکا یا عربستان سعودی از این موضع گیری خرسند شده باشند، اما سیر ماجرا نشان داد که ایران و عراق "عمق استراتژیک" یکدیگر محسوب می‌شوند و نمی‌توان به سادگی و با چند اقدام سطحی یا موضع گیری ناپخته آن‌ها را از یکدیگر جدا کرد.
منبع:
خبرگزاری تسنیم
ارسال نظر