افتتاح مرکز ملی کُمدی در آمریکا

برای نخستین بار در آمریکا یک موزه و مرکز فرهنگی به ظرافت‌های هنر طنز و کمدی و هنرمندانی اختصاص دارد که روی صحنه، یا بر پرده تلویزیون، به کار دشوار و جسورانه خنداندن مردم اشتغال دارند. «مرکز ملی کمدی» هفته گذشته در زادگاه لوسیل بال، بانوی پیشگام کمدی زنده تلویزیونی، کار خود را آغاز کرد.

مرکز ملی کمدی که ۵۰ میلیون دلار صرف احداث آن شده، در مساحتی به وسعت ۳۷ هزار فوت مربع، چندین تالار برای اجرای برنامه و ۵۰ نمایشگاه دارد

شهر جیمزتاون در شمال ایالت نیویورک، که به عنوان زادگاه «لوسیل بال» شهرت دارد، از سوی کنگره آمریکا به عنوان مرکز ملی کمدی نامگذاری شد و میزبان تاسیسات گسترده‌ای است که به بررسی هنر خنداندن مردم و تجلیل از بزرگان این هنر اختصاص دارد.

در تالار‌های مرکز ملی کمدی، که با هزینه ۵۰ میلیون دلار در محوطه‌ای به مساحت ۳۷ هزار فوت مربع بنا شده‌اند، ۵۰ نمایشگاه با استفاده از عکس، ویدیو و گفتار و نمودار، چگونگی تحول طنز را در طول سال‌ها بررسی می‌کنند و در بخش‌های جداگانه، زندگی انسان‌های هنرمندی را نشان می‌دهند که با خنداندن مردم، محبوبیت همگانی پیدا کردند.

لوسیل بال، پیشگام کمدی زنده تلویزیونی می‌نویسد همیشه به یک دین وفادار بوده، اینکه اول خود را دوست بدار و همه چیز بعد از آن رو‌به راه می‌شود.

موزه جداگانه‌ای، به زندگی و هنر لوسیل بال و شوهرش دزی آرنز اختصاص دارد، که با کار خود در دهه‌های آغازین تلویزیون، بسیاری از چارچوب‌های رایج نمایش‌های تلویزیونی را، برای نخستین بار به وجود آوردند. از جمله هنرمندانی که لوسیل بال راهگشای آن‌ها بود، می‌توان از کمدین برجسته «ایمی شومر» نام برد که در برنامه‌های افتتاحیه، روی صحنه رفت.

اما کار دو موزه‌ای که محور اصلی مرکز ملی کمدی را تشکیل می‌دهند، برای خنداندن بازدیدکنندگان نیست، بلکه یادآوری مسائل و مشکلات جدی است که هنر کمدی همیشه با آن روبرو بوده است، از جمله رابطه دشوار کمدی با آزادی بیان، که موضوع یکی از نخستین جلسات بحث در این مرکز بود، تحت عنوان «کمدی و اصل اول متمم قانون اساسی آمریکا.»

برخلاف انتظار، مرکز ملی کمدی در شهر نیویورک، که بیشتر از هر شهر دیگری از جهان تئاتر و باشگاه کمدی دارد، قرار ندارد، و به همین جهت، با چالش کشاندن تماشاگران نیویورکی به یک شهرک نسبتا دور افتاده در سه ساعتی شمال نیویورک روبرو است.

جورنی گوندرسون، بنیانگذار مرکز ملی کمدی، در مصاحبه با فصلنامه «اسمیتسونیان» می‌گوید برای جلب تماشاگر به شمال ایالت نیویورک، این مرکز به دستمایه‌های پیشرفته نیاز دارد، که هم برای تماشاگران رهگذر کمدی سرپائی جالب باشد و هم هواداران سرسخت این هنر را راضی کند.

گوندرسون می‌گوید: «اگرشخصی فاصله طولانی نیویورک تا جیمزتاون را طی کند، ما نمی‌توانیم نمایشگاهی جلوی او بگذاریم از مطالبی که خودش می‌تواند با خواندن یک مقاله در «ویکیپیدیا» بدست آورد.»

شهرت جیمز تاون همیشه با نام لوسیل بال گره خورده بود، اما با تاسیس مرکز ملی کمدی، این شهر امیدوار است که به عنوان محل فرهنگسرا و موزه‌هائی شهرت پیدا کند که کارش، بنا به گفته پایگاه اینترنتی این مرکز، بازگو کردن داستان کمدی در آمریکا است.

کنگره آمریکا در مصوبه‌ای شهر جیمز تاون را رسما مرکز کمدی در آمریکا نامگذاری کرده است. اندرو کومو، فرماندار ایالت نیویورک، که ۱۰ میلیون دلار از محل بودجه پرورش جاذبه‌های توریستی محلی، در اختیار مرکز ملی کمدی قرار داده، سال گذشته اظهار امیدواری کرد که جیمز تاون به یک جاذبه توریستی ملی در آمریکا تبدیل شود.

نیویورک تایمز در گزارشی که هفته گذشته به مناسبت افتتاح مرکز ملی کمدی منتشر کرد، می‌نویسد معلوم نیست این آرزوی فرماندار نیویورک تحقق یابد،، ولی در این مرکز، هم برای هواداران کمدی، و هم برای محققان جدی تاریخ این هنر در آمریکا، جاذبه‌هائی هست. هوادار‌ها می‌توانند از نمایش‌های هم‌کنشی (به انگلیسی interactive) با تکنولوژی پیشرفته، لذت ببرند، مثل هولوگرام کمدین جیم گافیگن، و دانشجویان هنر کمدی، می‌توانند از یادگار‌های یگانه مرکز، استفاده کنند، از جمله مجموعه سناریو‌های نمایش‌های تلویزیونی شاخص مثل «مری تایلر مور»، و «ساینفلد» استفاده کنند و نیز به بررسی یادگار‌های عمر «جرج کارلین» بپردازند که دختر او «کلی کارلین» آن‌ها را به تمامی در اختیار موزه کمدی قرار داده است.

برای ساختن مرکز ملی کمدی، گوندرسون سراغ طراحان با تجربه‌ای رفت که جاذبه‌های توریستی نمایشی و بزرگی، مثل استودیوی یونیورسال درهالیوود و تالار چهره‌های مشهور فوتبال دانشگاهی، را در کارنامه خود دارند.

آن‌ها در این نمایشگاه، اشیا و یادگارهائی را گردآوری کرده‌اند که برای علاقمندان به هنر کمدی، معانی عمیق دارد. مثلا، بارانی شاخصی که کمدین برجسته و ساختارشکن، لنی بروس، بر تن می‌کرد، یا دست‌نوشته‌هائی که کمدین فقید «جرج کارلین» برای یک اجرای جنجالی در شو تلویزیونی «دیوید لترمن» در سال ۱۹۹۰ از آن‌ها استفاده کرد.

شورائی متشکل از دست‌اندرکاران قدیمی هنر کمدی، در باره محتوای نمایشگاه‌ها، به مدیران مرکز ملی کمدی، کمک کردند. در میان اعضای شورای مشورتی، به چهره‌هائی مثل «کارل راینر» کارگردان و هنرمندانی، چون «جیم گافیگن»، «دبلیو کیانو بل» و «پاملا پاندستون» بر می‌خوریم.