.svg)
توصیه‌هایی برای پیاده‌روی اربعین
پارسینه: در روایات علاقه به امام حسین (ع) در کنار علاقه به زیارت ایشان ذکر شده، گویا بر اساس این روایات نمی‌شود به امام حسین (ع) علاقه‌مند بود، اما به زیارتش مشتاق نبود.
اربعین روز نشان دادن حد اعلای این عشق و علاقه است به سالار شهدا. یک حرکت جهانی با شکوه که نشانه‌ای است از نشانه‌های شیعه بودن. اشتیاقی که سختی راه، سرما و گرما نمی‌شناسد، پیر و جوان، فقیر و غنی، ایرانی و خارجی، مسلمان و غیرمسلمان جمعیتی چندین میلیونی از قشر‌ها و مذاهب مختلف پای در راهی کویری و سخت می‌گذارند به امید آن که قدری در غم بزرگ اهل حرم و بازماندگان حادثه کربلا سهیم باشند. تا شاید کمی رنج و اندوه سهمگین واقعه کربلا را دریابند، سفری چند روزه، با پای پیاده در میان دو شهر نجف و کربلا.
سنتی که با وجود فشار‌ها و ممانعت‌های دستگاه‌های حاکم علیه شیعیان و زوار صورت می‌گرفت که برجسته‌ترین آن‌ها توسط دستگاه عباسی و در دوره خلافت متوکل صورت گرفت، فردی که در تاریخ به تعیین مجازات‌های سخت علیه زوار امام حسین (ع) مشهور است. اما هیچ‌کدام از آن‌ها نتیجه‌ای که نداشت هیچ، شور و اشتیاق را در مردم برای زیارت اباعبدالله الحسین (ع) بیشتر کرد.
هرکس که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین (ع) و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هر که را خداوند بدیش را بخواهد، بغض نسبت به امام حسین (ع) و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد؛ و چه زیباست این روایت شنیدنی از امام باقر (ع) در باب شوق و اشتیاق این زیارت که فرمودند: "هر کس امام حسین (ع) را زیارت کند، از روی اشتیاقی که به او دارد، خدا برایش هزار حج مقبول و هزار عمره مبرورة و اجر هزار شهید از شهدای بدر و اجر هزار روزه‌دار و ثواب هزار صدقه قبول شده و ثواب هزار بنده آزاد کردن که مراد از آن رضای خدا باشد، می‌نویسد. " (۱)
پاداش زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده
علما و بزرگان، به تأسی از ائمه اطهار (ع)، اهتمام بسیار زیادی به این سنت حسنه داشته‌اند، به‌طوری که نقل شده زیارت کربلا با پای پیاده، تا زمان مرحوم شیخ انصاری مرسوم بوده (۲) و مرحوم آخوند خراسانی نیز به همراه اصحابشان با پای پیاده به زیارت کربلا مشرف می‌شدند. (۳) میرزا حسین نوری اهتمام بسیاری به این امر مهم داشته و هر سال در روز عید قربان به همراه جمعی از زائرین امام حسین (ع) به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام می‌کردند و این سفر، سه روز به طول می‌انجامید. (۴)
در باب پاداش زیارت امام حسین (ع) با پای پیاده، روایات فراوانی وجود دارد من جمله این روایت که؛ امام صادق (ع) می‌فرمایند: "هر که پیاده به زیارت امام حسین (ع) رود، هر گامی که بردارد و بگذارد، ثواب آزاد کردن بنده‌ای از اولاد اسماعیل را دارد. " در روایت دیگری نیز می‌فرمایند: "هر‌که پیاده به زیارت قبر امام حسین (ع) رود، خداوند متعال به عدد هر گام برای او هزار حسنه می‌نویسد و هزار گناه را از او محو می‌کند. " (۵)
امسال نیز به رسم سال‌های گذشته این حرکت پرشور در جریان بوده و بسیاری دوست دارند در این راهپیمایی شرکت کنند؛ و این خود نشان از عشق حقیقی است؛ چراکه نمی‌شود کسی به امام حسین (ع) علاقه‌مند باشد، اما مشتاق زیارتش نباشد، چنانچه امام صادق (ع) در این باره می‌فرمایند: "هرکس که خداوند خیرش را بخواهد، حب امام حسین (ع) و حب زیارتش را در قلب او می‌اندازد و هر که را خداوند بدیش را بخواهد، بغض نسبت به امام حسین (ع) و بغض زیارت آن حضرت را در قلب او می‌اندازد. " (۶)
خانم‌ها از زیارت منع نشده‌اند
یکی از این گروه‌هایی که تمایل زیادی به شرکت در این پیاده‌روی عظیم را دارند بانوان هستند. متأسفانه عده‌ای خانم‌ها را از زیارت سیدالشهدا در ایام اربعین و شرکت در این پیاده‌روی با شکوه منع کرده و به دلیل ازدحام و شلوغی معتقدند که این پیاده روی جای خانم‌ها نیست. باید به این بزرگواران عرض کرد که کمی به شیوه خود مولایمان امام حسین (ع) بنگرید که از وجود و حضور خانم‌ها در کربلا، کوفه و شام، و حجاز چقدر بهره بردند، به‌طوری که به جد اگر بانوان کربلا حذف می‌شدند، کربلا در کربلا دفن می‌شد.
خانم‌ها از زیارت نه تنها منع نشده‌اند که آن‌ها نیز شامل واژه شیعه‌اند، که زیارت این روز بر آن‌ها هم هست. نکته مهم این است که این حرکت عظیم و معنوی باید از گناه به دور باشد که این هم وظیفه بانوان بوده و هم آقایان که ان شاء الله فضای سالم و مناسبی داشته باشیم.
در این فرصت بر آن شده‌ایم تا طی گزارشی مروری داشته باشیم بر آداب این سفر روحانی و بیان نکاتی به جهت بهره‌مندی و حظ بیشتر از این سفر، که به دلیل پیاده روی سه روزه و شرایط خاصی که دارد نیازمند تمهیدات متفاوت‌تری است. این نکات حاصل توصیه علما و اساتید طب اسلامی و سنتی و نیز تجربیات شخصی و عینی بوده که توجه به آن‌ها بسیار کارآمد خواهد بود.
هر‌که پیاده به زیارت قبر امام حسین (ع) رود، خداوند متعال به عدد هر گام برای او هزار حسنه می‌نویسد و هزار گناه را از او محو می‌کند.
خوش به سعادت کسانی که در این مسیر به زائرین خدمت می‌کنند
در آدابی که از امام صادق (ع) برای این سفر نقل شده، نکات بسیار عجیبی را شاهد هستیم؛ فردی نزد امام صادق (ع) آمد و گفت: «وقتی که ما خارج می‌شویم تا به زیارت جدّ شما امام حسین (ع) برویم، آیا ما در حجّ به سر می‌بریم؟ آیا این کاری که انجام می‌دهیم، شبیه کاری است که برای حجّ انجام می‌دهیم؟ حضرت فرمود: بله. گفت: «آیا بر ما لازم است، هر چیزی که بر حاجی لازم است؟ حضرت پرسیدند: دربارۀ چه مسائلی؟ گفت: از آن اموری که-عموماً- بر حاجی لازم است که رعایت کند. حضرت فرمودند: بله همین‌طور است و بعد هم مواردش را برشمردند و فرمودند: «خوب همراهی کردن و مهربان بودن با همراهان بر تو لازم است.» همچنین بر تو لازم است که «حرف نزنی مگر حرفِ خوب و لازم. بر تو لازم است که ذکر خدا را زیاد بگویی، بر تو لازم است که لباست خوب و پاکیزه باشد. بر تو لازم است، نماز زیاد بخوانی و درود و صلوات بفرستی؛ و بر تو لازم است که چشمت را ببندی و اگر کسی حاجتی داشت، حاجتش را برآورده کنی و با برادران دینی خودت مواسات داشته باشی.» (۷)
حرفی که آرامش را به هم بزند، نزنید
در ادامه حضرت فرمودند: «بر تو لازم است که تقیه را رعایت کنی؛ وَ یَلْزَمُکَ التَّقِیَّةُ الَّتِی قِوَامُ دِینِکَ بِهَا» تقیه یعنی اینکه مراقبت کنی، حرفی نزنی که به خیلی‌ها بر بخورَد و کاری نکنی که صدمه بخوری؛ و بعد می‌فرماید: «باید در این مسیر، از هر چیزی که نهی شده‌اید، ورع داشته باشید و از خصومت بپرهیزید.»
پیشنهاداتی برای پیاده‌روی سه روزه
برای آن که خود را به شروع مسیر پیاده‌روی برسانید، از درِ باب الساعه حرم امام علی (ع) خارج شوید. یافتن ادامه مسیر پیاده‌روی کار چندان سختی نیست و کافیست تا به دنبال خیل جمعیت بروید.
طول مسیر دو شهر نجف تا کربلا ۸۵ کیلومتر است که معمولاً در سه روز طی می‌شود. در این مسیر تعداد ۱۴۵۲ عمود یا همان ستون وجود دارد که برای آدرس دادن زائران به همراهانشان کاربرد بسیاری دارند. اغلب اوقات نیز برای یافتن مکان موکب موردنظر و یا برای قرار گذاشتن از عمود‌ها استفاده می‌کنند.
توصیه می‌شود برای قرار گذاشتن از عدد‌های رند عمود‌ها استفاده نکنید، چرا که اغلب افراد همین کار را می‌کنند و در نتیجه در این عمود‌ها با شلوغی مضاعفی رو به رو خواهید شد. اگر بخواهید مسیر را در سه روز طی کنید، هر روز حدود ۲۶.۵ کیلومتر مسیر در پیش دارید و حدود ۷ تا ۸ ساعت پیاده روی خواهید داشت.
ریسک خوابیدن شب در موکب‌های چادری
در تمام مسیر ۸۵ کیلومتری دو شهر نجف و کربلا خانه‌ها، اقامت‌گاه‌ها و حسینیه‌هایی به چشم می‌خورد که برای استراحت زائران پیاده ساخته شده و به نام «موکِب» شناخته می‌شود. موکب‌ها هم به شکل چادری هستند و هم ساختمانی و تمامی موکب‌ها پتو را در اختیار شما می‌گذارند. با این حال احتمال سرماخوردگی در چادر‌ها بیشتر است لذا توصیه می‌شود برای خواب شب موکب‌های چادری را انتخاب نکنید.
پا را تقویت کنید؛ برای این کار حنایی با نمک درست کنید. در یک ظرفی مخلوطی از حنا و نمک دریا ریخته که شور شود. یک هفته قبل از سفر هر روز پایتان را تا مچ حنا بگیرید و ۱۰-۱۵ دقیقه بماند بعد بشویید. پایتان دیگر تاول نمی‌زند.
توصیه می‌شود برای آن که بتوانید موکب‌هایی با امکانات بیشتر را جهت اقامت و خواب شب خود انتخاب کنید، ساعاتی پیش از غروب آفتاب به سراغ انتخاب موکب بروید و استراحت شبانه خود را آغاز کنید. بهتر است این کار را به ساعات پس از اذان مغرب و آغاز تاریکی شب موکول نکنید، چرا که بعد از آن پیدا کردن موکب مناسب سخت است.
وسایل مورد نیاز برای یک پیاده‌روی سال
کفش راحت و مناسب یکی از ضروری‌ترین بخش‌های این سفر است. لازم نیست کفشی گران‌قیمت به پا داشته باشید، تنها باید کفش شما کاملاً راحت باشد، طوری که به هنگام پیاده‌روی، پای شما کوچک‌ترین فشار یا ناراحتی را متحمل نشود.
پیش از سفر، به پیش بینی آب و هوا توجه داشته باشید و با توجه به آن برنامه‌ریزی دقیق تری داشته باشید؛ شلوار راحت/ لباس گرم کافی (برای شب و اول صبح) / لباس خنک (برای روز) مانند پیراهن نازک. لباس‌های گرمتان را حتی‌الامکان طوری انتخاب کنید که دکمه یا زیپ داشته باشد و قابلیت کم یا زیاد کردن لباس‌هایتان را در طول مسیر داشته باشید.
کوله‌پشتی مناسب نیز به‌قدر انتخاب کفش مناسب اهمیت دارد. پیش از همه، کوله‌پشتی انتخابی شما باید به خوبی بر روی دوش شما قرار گیرد، به گونه‌ای که خود باعث خستگی و ایجاد فشار بر روی کتف و شانه‌های شما نشود.
از دیگر وسایل ضروری در طول سفر، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: سیم کارت موقت عراقی، دینار، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب، ملحفه، پتوی کوچک مسافرتی شارژر، پاوربانک و کلاه آفتاب‌گیر. لوازم بهداشتی چون: اسپری ضد عرق، دستمال مرطوب، دستمال الکلی، پد روزانه، دستمال آنتی باکتریال. پماد زینک اکساید و یا پودر بچه برای جلوگیری از عرق سوز شدن و یا درمان آسیب‌های پوستی. دستمال کشی، تعدادی قرص سرماخوردگی. رول دستمال‌کاغذی، مسواک، حوله شخصی، لیوان. سه راهی یا سیم سیار سبک؛ اغلب پریز‌های برق شلوغ هستند و داشتن سیم سیار به شما کمک می‌کند تا مجبور نباشید تنها در کنار پریز برق بنشینید و می‌توانید در مسافتی دورتر کنار موبایل خود باشید. بهتر است مایع دستشویی را در ظرفی کوچک همراه داشته یا صابون‌های کاغذی را از داروخانه تهیه کرده و با خود ببرید؛ چرا که بسیاری از مکان‌ها فاقد صابون و مایع دستشویی است.
یک عدد کیسه‌خواب نیز به همراه داشته باشید تا در صورت مناسب نبودن و سرد بودن مکان‌ها برای استراحت از شما در برابر خاک و سرما محافظت کند. می‌توانید فایل‌های صوتی قرآن، دعا و زیارت و یا مداحی موردعلاقه‌تان را در موبایل خود داشته باشید تا در مسیر پیاده‌روی گوش دهید یا بخوانید. یک چفیه به همراه داشته باشید که می‌تواند کارایی‌های زیادی، چون پوشاندن شانه‌ها در هنگام عرق کردن، بستن جلوی بینی در مقابل گرد و غبار، بستن کمر و پهلو ستون فقرات و... داشته باشد. ماسک فیلتردار برای جلوگیری از گردوغبار فراموش نشود.
برای خانم‌ها پوشیدن چادری که حرکت با آن راحت باشد، مانند چادر عربی، لبنانی یا ملی، به حمل کوله و حرکت بهتر در مسیر کمک خواهد کرد؛ البته اگر جهت اطمینان یک دست چادر اضافه هم به همراه داشته باشید، ضرر نخواهید کرد. علاوه بر چادر از روسری‌های نخی که در طول مسیر اذیتتان نکند و در برابر سرما و گرما فشار اضافه وارد نکند، استفاده کنید.
در وهله اول که پیشنهاد مؤکد بر این است که یک کوله بسیار سبک با خود داشته باشید، اما اگر مجبور هستید که کودک یا وسایل بیشتری را به همراه داشته باشید می‌توانید از ویلچر یا کالسکه بچه برای حمل اثاث خود کمک بگیرید.
برای درد شدید انگشتان، مچ و قوزک و ساق پا، مقداری نمک در آب ولرم بریزید و پا‌ها را در آن بگذارید؛ ۱۰ دقیقه بعد، درد را از شما بیرون می‌کشد.
دقت داشته باشید که بیشتر سرویس‌های بهداشتی مسیر، آفتابه دارند؛ درصورتی‌که با این شیوه راحت نیستید، لازم است که مقداری شلنگ به همراه خود داشته باشید.
سفارشی از آیت‌الله مجتبی تهرانی
آیت‌الله مجتبی تهرانی (ره) توصیه‌هایی را به افرادی که عازم زیارت بودند و نزد ایشان می‌آمدند داشتند. ایشان برای سفر عتبات فرمودند: «هرکجا سوار ماشین یا هواپیما شدی یا سفر مجددی داشتی مثلاً از نجف به کاظمین بروی، ۱۰۰ صلوات، ۱۰۰ الله‌اکبر، ۱۰۰ مرتبه یا اباالحسن الرضا (ع)، ۶ مرتبه سوره توحید و یک مرتبه آیه‌الکرسی بخوان.» و توصیه داشتند که «قبل از اینکه وارد حرم امام معصوم (ع) شوی بسیار استغفار کن تا پاک به دیدار امام (ع) بروی و از درب صحن که وارد شدی، صلوات برای آن امام زیاد بفرست.
بر کسانی که در حق تو بد کرده‌اند، بیشتر دعا کن
همچنین فرمودند که زیر قبه امام حسین (ع) دعا مستجاب است. در حرم امیرالمؤمنین (ع) نیز حاجت مخصوص بخواه و به ایشان بگو آقا من شما را دوست دارم و این حب را نزد شما به امانت می‌گذارم تا شب اول قبر به من برگردانی؛ و بعد فرمودند: بر کسانی که در حق تو بد کرده‌اند، بیشتر دعا کن؛ این کار رنگی از اولوهیت دارد. این توصیه را راجع به عتبات از ایشان گرفتم.» (۸)
جاماندگان را فراموش نکنید
نجف را با اجازه‌گرفتن از امیرمؤمنان (ع) به سمت کربلا، ترک کنید و از آغاز مسیر، ستون به ستون به نیت افرادی که به این افتخار نایل نشدند، التماس دعا گفته‌ها و نگفته‌ها، اموات و شهدا، امام و رهبر انقلاب حرکت کنید، مرور کردن مخاطبان گوشی تلفن همراهتان کمک خوبی به این امر خواهد بود.
اسراف نکنید
اگر دوست داشتید غذای جدیدی را امتحان کنید، برای آن که از اسراف جلوگیری نمایید، بار اول یک غذا بگیرید و چند نفری آن را امتحان کنید تا اگر دوست نداشتید غذا اسراف نشود.
موارد طب سنتی و اسلامی قبل و در حین سفر
در ادامه به نکاتی که در نگاه طب سنتی و اسلامی برای این سفر مفید است را یادآور می‌شویم.
پا را تقویت کنید؛ برای این کار از حنا و نمک استفاده کنید. در یک ظرف مخلوطی از حنا، نمک دریا و آب لیموترش ریخته به اندازه‌ای که شور شود. یک هفته قبل از سفر هر روز پایتان را تا ساق حنا بگیرید و ۱۰-۱۵ دقیقه بماند بعد بشویید. پایتان دیگر تاول نمی‌زند.
قبل از سفر کمی خود را سبک کنید، غذا را کامل بجوید و ترک ناهار کنید. صبح زود صبحانه و شب زود شام بخورید. قبل از سفر پیشنهاد شده غیر از بلغمی‌ها، بقیه حجامت عام انجام دهید. از درهم خواری جلوگیری کنید و مراقب باشید بین هر خوردن نیم ساعت فاصله باشد.
در بین راه و در سفر اگرخدایی ناکرده به اسهال دچار شدید؛ یک قاشق مرباخوری اسپند را در یک لیوان متوسط آب جوش ریخته، بگذارید ۱۰ دقیقه بماند، صاف کرده و میل کنید.
اگر اسهال به شکل آب بوده و به اصطلاح طب سنتی سرد است باید آبی که با نمک شور شده و نیز عسل اضافه شده خورده شود. خوردن نعنا هم مفید است. اما اگر اسهال از شدت گرمی است به طوری که با دفع، مجاری دفعی سوزش دارد، با خوردن خوراکی‌های خنک مثل آلو، برنج، ماست، دوغ بهبودی حاصل می‌شود.
در حالت تهوع سرد، یعنی زمانی که شکم قار و قور می‌کند و دهان بو می‌دهد، باید سبزی‌های گرم مثل نعنا و عرق نعنا و آب شور مصرف شود.
برای رفع آلودگی و گلودرد و همچنین پیشگیری و رفع عفونت‌های شدید؛ هر شب مسواک را با ۵ واحد عسل و ۲ واحد نمک بزنید؛ هم دندان را سفید می‌کند و هم مفید برای رفع آلودگی و گلودرد است. جویدن شوید خشک یا خوردن جوشانده شوید با عسل نیز برای درمان عفونت‌های شدید بسار خوب است.
در صورتی که دچار اسهال همراه با حالت تهوع شده اید مصرف شربتی با ترکیب ذیل که به نام شربت دکتر روازاده معروف است، توصیه می‌گردد: یک لیوان سرخالی آب جوش را با دو قاشق غذاخوری گلپر و یک قاشق مربا خوری اسفند مخلوط کرده و درب لیوان را با یک نعلبکی بپوشانید و بگذارید به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بماند.
سپس آن را صاف کرده و تفاله اش را بگیرید و بیرون بریزید، تقریباً کمی بیش از یک سوم از مایع موجود در لیوان کاسته خواهد شد. مابقی لیوان را بعد از اینکه با عسل شیرین کردید، با عرق نعنا پر کنید.
با مصرف حداقل روزی یک قاشق مرباخوری روغن زیتون، یک قاشق مرباخوری عسل، همچنین خوردن ۵-۶ عدد آلو بخارا و نیز خاک شیر ۱ قاشق غذا خوری در یک لیوان اب جوش خنک شده و نیز خیس کردن ۳-۴ انجیر خشک در گلاب و مصرف آن صبح ناشتا از یبوست جلوگیری شود. نیز لیموترش به همراه داشته باشید و به همراه آبی که میل می‌کنید مصرف کنید.
برای رفع خستگی در بین راه مچ زانو و ناخن‌های پا و نیز پهلوهایتان را با روغن سیاه دانه روغن‌مالی کنید.
اگر جایی بودید که سردتان بود و گرم نمی‌شدید، برای گرم کردن بدن مقداری ۱۰۰-۲۰۰ گرم کشمش ببرید. به تعداد ۷ دانه کشمش را داخلش فلفل گذاشته و بخورید. بدنتان گرم می‌شود.
برای پیشگیری از سرماخوردگی اسانس نعنا را به پیشانی بمالید. برای رفع سرماخوردگی نعنا را در آب جوش بریزید، چند دقیقه دم بکشد، میل کنید. خوردن پیاز خام با عسل هم برای دفع سرماخوردگی بسیار مفید است.
برای رفع آلودگی و گلودرد و همچنین پیشگیری و رفع عفونت‌های شدید؛ هر شب مسواک را با ۵ واحد عسل و ۲ واحد نمک بزنید؛ هم دندان را سفید می‌کند و هم مفید برای رفع آلودگی و گلودرد است. جویدن شوید خشک، برگ اکالیپتوس و یا خوردن جوشانده شوید و پونه با عسل نیز برای درمان عفونت‌های شدید بسیار خوب است.
عسل برای درمان تاول هم بسیار مفید است. برای درمان مسمومیت نیز از نعنا و پونه و نیز سیب مدد بگیرید.
اگر خدایی ناکرده عرق سوز شدید، محل را با گلاب و عسل و یا سرکه بشویید. همچنین شستن بدن با سرکه می‌تواند مانعی برای عرق سوز شدن بوده و بوی بد عرق بدن را از بین ببرد.
همراه خود حتماً نمک داشته باشید؛ برای زخم عفونی روی آن نمک بریزید؛ ۵ تا ۷ دقیقه سوزش زخم را زیاد می‌کند، اما در عوض، عفونت را از عمق زخم بیرون می‌کشد؛ در ادامه روی زخم عسل بمالید. همچنین برای درد شدید انگشتان، مچ و قوزک و ساق پا، مقداری نمک در آب ولرم بریزید و پا‌ها را در آن بگذارید؛ ۱۰ دقیقه بعد، درد را از شما بیرون می‌کشد.
اگر دچار افت قند و افت فشار شدید، خرما و عسل را فراموش نکنید. برای درمان عفونت چشم، با عرق رازیانه بشورید یا یک یا دو قطره عسل در چشم بچکانید. با استنشاق مقداری آب جوش با عسل و نمک از سینوزیت رهایی پیدا کنید.
لحظه لحظه این عرش‌پیمایی حسینی را قدر بدانید، این صحنه‌ها تکرار نشدنی هستند؛ بنابراین برای هر لحظه و قدمش ارزش قائل بوده و برنامه داشته باشید. به امید آنکه شما زائر گرامی حس و حال زیبا و شیرینی این سفر را با گوشت و جانتان لمس کنید.
پی نوشت:
۱- وسائل الشیعه، جلد۱۴، صفحه ۴۵۳.
۲- نجم ثاقب در احوال امام غایب (ع)، نوری حسین بن محمد تقی: ۲۵.
۳- روح مجرد، حسینی طهرانی سید محمد حسین: ۵۵۳.
۴- نجم ثاقب در احوال امام غایب (ع)، نوری حسین بن محمد تقی: ۲۶.
۵- کامل الزیارات: ۱۸۳ و ۱۸۴ و ۱۸۵.
۶- وسائل الشیعه، جلد ۱۴، صفحه ۴۹۶.
۷- کامل‌الزیارات/۱۳۱.
۸- به نقل از حجت‌الاسلام والمسلمین علی تهرانی دومین فرزند پسر آیت‌الله مجتبی تهرانی به نقل از سایت آیت لله مجتبی تهرانی
ارسال نظر