تاثیرپذیری تهران از ۸ مخاطره

دکتر فاطمه صالح امروز در نشست "زلزله تهران قبل و پس از زلزله" افزود: بر اساس جدیدترین گزارش ریسک‌های جهانی منتشر شده از سوی مجمع جهانی اقتصاد در سال ۲۰۱۸، ۵ ریسک اصلی که در جهان تشدید خواهد شد، شامل "سلاح‌های کشتار جمعی"، "وقایع حدی آب‌وهوایی"، سوانح طبیعی"، "شکست اقدامات مرتبط با اثرات آب‌وهوایی و سازگاری" و "بحران آب" است.

وی وسعت تهران را حدود ۷۳۰ کیلومتر مربع و حریم بیش از ۱۴۰۰ کیلومتر مربع عنوان کرد و یادآور شد: جمعیت ثابت تهران بیش از ۸ میلیون و جمعیت شناوری آن بالغ بر ۴ میلیون نفر گزارش شده و به عنوان شانزدهمین کلانشهر جهان معرفی شده است.

صالح، مخاطرات شهر تهران را شامل "زلزله"، "زمین‌لغزش"، "فرونشست زمین"، "سیل"، "مخاطرات ناشی از وجود خاک‌های دستی"، "بالا بودن سطح آب‌های زیر زمینی"، "روانگرایی" و "سیل" ذکر کرد و افزود: به منظور شناسایی گسل‌های موجود در شهر تهران با همکاری پژوهشگاه بین‌المللی زلزله، سازمان زمین‌شناسی اقدام به تهیه نقشه‌های جدید گسل‌های شهر تهران کرد و بعد از آن تدوین ضوابط ساخت و ساز در حریم این گسل‌ها در دستور کار قرار گرفت.

معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران اضافه کرد: بر این اساس ساخت و ساز در حریم گسل‌ها به‌ویژه ساخت سازه‌های اولویت‌دار مانند مدارس و بیمارستان در حریم گسل‌های تهران ممنوع اعلام شده است.

خطر زمین‌لغزش در شهر تهران

صالح با بیان اینکه در "گلابدره" و دره "فرحزاد" بدون توجه به ضوابط مصوب، ساخت و ساز صورت گرفته است، در حالی که این مناطق به عنوان مناطق رانش فعال هستند.

وی از تهیه نقشه زمین لغزش یک پنجاهم خبر داد و گفت: تهیه نقشه‌های یک ده هزارم زمین لغزش در دستور کار است که به زودی رونمایی خواهد شد.

قنوات شهری گرفتاری دیگر کلانشهر تهران

وی با اشاره به قنوات موجود در شهر تهران، خاطر نشان کرد: در یکی از محله‌های منطقه ۹ تهران چندین ساختمان دچار فرونشست شده بودند که بررسی‌ها نشان داد کل این منطقه در محدوده قنوات قرار دارند.

به گفته وی، در ساخت و ساز‌های غیر اصولی یا این قنوات تغییر مسیر داده‌اند و یا بدون توجه به ضوابط خاصی مسدود شدند.

معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران با بیان اینکه نقشه قنوات تهران نیز در این سازمان تهیه شده است، ادامه داد: در حال حاضر ۵۱ هزار میله قنات در تهران وجود دارد، ضمن آنکه ۱۳۰۰ رشته قنات نیز شناسایی شده است. طول رشته‌های اصلی قنوات ۷۳۵ کیلومتر و طول رشته‌های فرعی آن ۵۴۷ کیلومتر است.

وجود خاک دستی در برخی مناطق تهران

صالح با تاکید بر اینکه در صورت وقوع زلزله‌های احتمالی با مخاطرات ترکیبی، چون "فرونشست" و "زمین‌لغزش" مواجه خواهیم بود، اظهار کرد: مناطقی، چون "کوی فرحزاد" که ساختمان‌های کارکنان مجلس احداث شده، دارای خاک‌های دستی است و این امر یکی از چالش‌های اصلی ساخت و ساز در اطراف تهران به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه بر این اساس اقدام به تهیه توزیع خاک‌های دستی در این منطقه کردیم، اضافه کرد: علاوه بر آن تهران دارای دره-رود‌های بسیاری است که دلیل آن وقوع سیل‌هایی است که در این شهر ایجاد می‌شود.

صالح با بیان اینکه دلیل وقوع سیل در تهران را شیب شمالی-جنوبی آن دانست و یادآور شد: در بررسی‌ها مواردی از تجاوز به حریم رودخانه فرحزاد را مشاهده کردیم.

گسل‌های شهر تهران

معاون پیشگیری و کاهش خطرپذیری سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران از راه‌اندازی سامانه تخمین خسارت زلزله در تهران خبر داد و گفت: تخمین خسارت زلزله یکی از موضوعات مهم در رخداد‌های لرزه‌ای است، از این رو دستگاه‌های شتابنگاری می‌تواند به ما در تخمین خسارات ناشی از زلزله کمک کند.

وی به تجربه کشور در زلزله کرمانشاه اشاره کرد و گفت: این زلزله در شب اتفاق افتاد و ما منتظر بودیم که با روشن شدن هوا به منطقه برویم و خسارات را برآورد کنیم. چنین رویکرد منجر به از دست رفتن زمان طلایی امدادرسانی می‌شود.

صالح از پیاده‌سازی سیستم هشدار سریع در اطراف گسل مشا خبر داد و افزود: این سامانه با همکاری جایکا ژاپن پیاده‌سازی شده است.

وی در خصوص سامانه‌های هشدار سریع، توضیح داد: در مطالعات ما در زلزله‌های فیروزکوه متوجه شدیم که میان موج S. و موج P. فاصله چند ثانیه‌ای وجود دارد که این زمان می‌تواند ما را در زمینه هشدار یاری کند، از این رو همکاری با نهادهایی، چون شرکت گاز، مترو، آب و برق برای بهره‌برداری از این زمان انجام شده است.