بازی‌های رایانه‌ای چه پیامد‌های مخربی دارد؟

نسیم رزم‌خواه دکترای روانشناسی درباره تعریف بازی اظهار کرد: بازی به هر فعالیت جسمی یا ذهنی هدف‌دار گفته که به شکل فردی یا گروهی انجام می‌شود، کودک از طریق بازی لذت می‌برد و نیازهایش را تامین می‌کند.

وی درباره نقش بازی در رشد اجتماعی کودکان بیان کرد: بازی در رشد اجتماعی کودکان بسیار موثر است، کودکان از طریق بازی با محیط پیرامونشان ارتباط برقرار و استعدادهایشان را شکوفا می‌کنند، بازی با افزایش همکاری و همیاری در کودکان همانندسازی با بزرگسالان را به آن‌ها یاد می‌دهد.

این دکترای روانشناسی افزود: بازی در رشد عاطفی کودکان نیز تاثیرگذار است، کودکان به کمک بازی احساسات، عواطف، ترس‌ها و تردیدهایشان را ابراز می‌کنند، بازی در رشد ذهنی، هوشی و یادگیری زبان نقشی موثر دارد و برون‌نگری کودکان را افزایش می‌دهد، بازی موجب تفکر بهتر کودکان می‌شود؛ کودکان از طریق بازی با مفاهیمی مانند فضا و اشکال مختلف آشنایی پیدا می‌کنند.

انواع بازی‌ها برای کودکان

رزم‌خواه درباره بازی‌های مختلف کودکان تاکید کرد: بازی‌های مختلف کودکان به ۷ دسته جسمانی، تقلیدی، نمایشی، نمادی، آموزشی، خلاقیتی و گروهی تقسیم‌بندی می‌شوند. هر کدام از این بازی‌ها به نوبه خود در رشد کودکان موثر هستند و جنبه‌ای از فرآیند رشدی آن‌ها را تامین می‌کنند؛ برای مثال در بازی‌های نمایشی کودکان تقلید نقش را یاد می‌گیرند و در بازی‌های آموزشی ما از طریق وسایل کمک آموزشی به تقویت حواس و رشد قوای ذهنی و اجتماعی کودکان کمک می‌کنیم.

وی تصریح کرد: امروزه بازی‌های خلاقیتی بسیار مورد توجه خانواده‌ها قرار گرفته است، کودکان از طریق هنر‌هایی مانند نقاشی، موسیقی و بازی‌های خلاقیتی مانند خمیر بازی و شن بازی می‌توانند عقاید و احساساتشان را بیان کنند، کودکان به کمک بازی‌های گروهی مشارکت کردن در انجام کار‌ها و قوانین را یاد می‌گیرند، ارتباط متقابل بین کودکان عاملی مهم است که در بازی‌های گروهی بسیار اهمیت دارد، کودکان از طریق بازی‌های گروهی احترام به حقوق یکدیگر را آموزش می‌بینند.

این دکترای روانشناسی گفت: متناسب با محیط زندگی کودکان می‌توانیم بازی‌هایی را در آپارتمان یا فضای باز برای آن‌ها تدارک ببینیم.

مناسب‌ترین بازی‌ها برای کودکان زیر یک سال

رزم‌خواه درباره مناسب‌ترین بازی‌ها برای کودکان زیر یک سال اظهار کرد: بازی‌های مناسب برای کودکان زیر یک سال بازی‌هایی هستند که به تقویت مهارت دست، انگشتان و کنترل توانایی‌های فردی آن‌ها کمک کنند، ما می‌توانیم به کودکان در این سنین از طریق بازی‌ها نرمی و زبری سطوح را آموزش دهیم.

وی بیان کرد: بازی‌هایی برای کودکان نوپا مفید هستند که حس جستجوگری و اعتماد به نفس را در آن‌ها افزایش دهند، برای کودکان پیش از دبستان بازی‌هایی مناسب هستند که جنبه آموزشی دارند و به دوراندیشی آن‌ها کمک کنند، کودکان در این سنین تمایل دارند که نتایج بازی خود را ببینند.

این دکترای روانشناسی درباره انتخاب بهترین اسباب بازی برای کودکان اظهار کرد: انتخاب بهترین اسباب بازی برای کودکان کاری تقریباً نا‌ممکن است، اسباب بازی مناسب است که کودک را مجذوب خودش کند و او دوباره به سراغ آن برود و از بازی با آن بیشترین لذت را کسب کند. این اسباب بازی ممکن است بسیار گران یا ارزان قیمت باشد، هر چقدر اسباب بازی ساده‌تر باشد، قوه تخیل کودک را بیشتر تحریک می‌کند.

رزم‌خواه درباره مناسب‌ترین اسباب بازی‌ها برای کودکان زیر یک سال افزود: اسباب بازی‌هایی برای این کودکان مناسب هستند که تنوع رنگ داشته باشند، حالات مختلف خود را بگیرند و صدا تولید کنند تا واکنش کودکان را برانگیز‌ند و آن‌ها بتوانند با این اسباب بازی‌ها ارتباط برقرار کنند.

وی تاکید کرد: ما برای کودکان نوپا می‌توانیم مکعب‌هایی را در نظر بگیریم که اندازه و رنگ‌های مختلف داشته باشند، از دیگر اسباب بازی‌های مناسب برای این کودکان می‌توان به وسایل اسباب بازی پلاستیکی سبک اشاره کرد که آن‌ها می‌توانند این وسایل را به راحتی روی هم بچینند یا درون یکدیگر قرار بدهند و از این طریق تجربیات جدید کسب کنند.

این دکترای روانشناسی تاکید کرد: اسباب بازی‌هایی برای کودکان ۲ ساله مناسب هستند که آن‌ها بتوانند این اسباب بازی‌ها را با پیچ به هم متصل کنند همچنین لِگو‌هایی که کودکان به کمک آن‌ها بتوانند اشکال مختلف را بسازند برای آن‌ها بسیار جذاب است.

رزم‌خواه تصریح کرد: کودکان پیش‌دبستانی و دبستانی از طریق نقاشی کردن می‌توانند خلاقیت خود را پرورش دهند، بازی کردن با کارت‌ها هم برای کودکان در این سنین بسیار لذت‌بخش است.

وی گفت‌: با کمی خلاقیت می‌توانیم از وسایل ساده و دور ریختنی خانه برای ساخت اسباب بازی‌های مختلف و سرگرم کردن کودکان استفاده کنیم؛ برای مثال ما به کمک یک نخ بلند و چند مهره رنگی بزرگ یا خمیر خانگی رنگ آمیزی شده با رنگ‌های خانگی می‌توانیم فرزندانمان را ساعت‌ها سرگرم کنیم.

این دکترای روانشناسی اظهار کرد: باید استفاده از بازی‌های رایانه‌ای را برای کودکان به حداقل برسانیم، زیرا این بازی‌ها عوارضی جبران ناپذیر را برای آن‌ها به همراه دارند.

رزم‌خواه بیان کرد: بازی‌های مناسب به رشد بهنجار، افزایش خلاقیت و هماهنگی‌های رشدی کودکان کمک می‌کنند، اما بازی‌های نامناسب مانند بازی‌های رایانه‌ای که متاسفانه امروزه بسیار گسترش پیدا کرده‌اند آثاری مخرب را در رشد کودکان به همراه دارند، از جمله پیامد‌های مخرب بازی‌های نامناسب می‌توان به کاهش قدرت خلاقیت، کم‌تحرکی، اضافه وزن، چاقی و تغییر شکل نامناسب اندام‌های کودکان اشاره کرد.

وی افزود: اسباب بازی بر سبک زندگی کودک اثر می‌گذارد، زیرا او حین بازی یاد می‌گیرد تا در مواجهه با موضوعات مختلف در بزرگسالی چگونه برخورد کند، بنابراین بازی نمادی از رفتار‌های فرد در بزرگسالی است.

این دکترای روانشناسی با اشاره به متناسب بودن بازی با سن کودک تاکید کرد: کودک از طریق بازی مهارت جدید یاد می‌گیرد و به نکات مثبت و منفی خود پی می‌برد.

رزم‌خواه یادآوری کرد: بازی‌ها بر خودشنا‌سی، شکل‌گیری شخصیت، سازگاری با محیط و رفتار کودک اثر می‌گذارند بنابراین بازی‌های خشونت‌آمیز و نامناسب آثاری مخرب را در رشد شخصیت، قدرت خلاقیت، ابداع و ابتکار، سازگاری با محیط و یادگیری کودک به همراه دارند.