اتحادیه اروپا، لهستان را بر سر نشست ضدایرانی تنبیه می‌کند؟

به گزارش انتخاب : در ماه جاری قرار است مقامات اروپایی طرح راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی معامله با ایران را به منظور تسهیل تجارت با ایران و دور زدن تحریم‌های اخیر آمریکا به تصویب برسانند. دوشنبه قرار است مذاکرات نهایی این سازوکار توسط وزرای امورخارجه کشورهای اروپایی در بروکسل انجام شود. در این نشست به مقدمات تصمیم‌های وسیع‌تری که قرار است در اجلاس ماه مارس رهبران اروپا درباره ایران اتخاذ شود نیز رسیدگی می‌شود. عدم پیروی اروپا بخصوص فرانسه، انگلستان و آلمان از تصمیم ترامپ برای خروج از برجام، موجب خشم شدید ترامپ شده است. با بالا گرفتن خشم آمریکا از اروپا و برخی شرکت‌های چندملیتی، پومپئو اعلام کرد که آمریکا قصد دارد ماه آینده در لهستان نشستی برگزار کند که حکایت از تفاوت دیدگاه میان ورشو و بروکسل بخصوص در حوزه سیاست خارجی دارد.

در واکنش، کمیسیون اروپایی نیز به استناد ماده هفتم منشور خود، اقدام علیه لهستان به اتهام نقض حاکمیت قانون در این اتحادیه را آغاز کرده است. فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور روابط خارجه از هم‌اکنون اعلام کرده که در این نشست شرکت نخواهد کرد. مقامات اروپایی نیز هنوز اعلام نکرده‌اند که قصد دارند در چه سطحی در این اجلاس شرکت کنند.

وقتی از سخنگوی اداره اقدامات خارجی اتحادیه اروپا که بازوی سیاست خارجی اروپا تلقی می‌شود درباره برگزاری این نشست پرسیدیم، وی ضمن نشان دادن بی‌میلی خود اظهار کرد: «تا آنجا که ما اطلاع داریم، این نشست به موضوع صلح و ثبات در آینده خاورمیانه می‌پردازد. پس من دیگر نظر خاصی درباره آن نمیدهم». در حالی که ورشو میزبان نامحتملی برای چنین نشستی تلقی می‌شود، زمان برگزاری این اجلاس که ۱۳ و ۱۴ فوریه است، به پومپئو امکان می‌دهد که پیش از برگزاری اجلاس امنیتی مونیخ، به پیشبرد سیاست‌های خاورمیانه‌ای ترامپ بپردازد. او اخیرا در تور خاورمیانه‌ای خود، به قاهره رفت و در آنجا یک سخنرانی علیه ایران و عملکرد دولت اوباما به عنوان دو عامل اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه ترتیب داد.

انتظار می‌رود طی دیدار وزرای امور خارجه در روز دوشنبه، لهستان جزییات برگزاری این نشست را ارائه کند. دیپلمات های اروپایی از اظهارنظر در باره این نشست خودداری کرده و آن را بر عهده همتایان لهستانی خود می‌اندازند. اما در مذاکرات خصوصی، آنها به انتقاد از تلاش ورشو برای نزدیک شدن به آمریکا به بهای تفرقه در اروپا می‌پردازند.

ایران نیز به شدت از برگزاری این نشست انتقاد کرده و وزیر امورخارجه این کشور، نشست مذکور را «یک سیرک بی‌فایده ضد ایرانی» نامیده است. در لهستان نیز برخی معتقدند دولت لهستان درگیر بازی آمریکا شده که منفعت چندانی برای آن ندارد. مارسین زابوروسکی، عضو یکی از اندیشکده های ورشو می‌گوید: «ما در موقعیت تبدیل شدن به یک پیمانکار برای سیاست خارجی آمریکا هستیم.» او معتقد است که اعلام خبر این نشست از سوی پومپئو که نخستین بار در مصاحبه با تلویزیون فاکس آن را مطرح کرد، از همکاری لهستان برای تحقق اهداف سیاست خارجی آمریکا خبر داده بود. زابوروسکی می‌گوید: «نحوه اعلام این خبر بسیار نامطبوع بود.» همچنین دیپلمات‌های لهستانی‌ خواستار تعامل با تهران شده‌اند و نسبت به تهدید روابط گرم با ایران در سال‌های اخیر هشدار داده‌اند. وی می‌افزاید: «ایران یکی از منابع بالقوه به منظور تنوع بخشیدن به منابع انرژی ما در جهت کاهش وابستگی به روسیه است. اما این هدف اکنون به خطر افتاده است».

پس از احضار دیپلمات ارشد لهستان در تهران به وزارت امورخارجه، دولت این کشور بیانیه‌ای منتشر کرد و از برگزاری این نشست دفاع کرد. «ما معتقدیم جامعه بین‌المللی حق دارد به بحث درباره مسائلی منطقه‌ای و جهانی بپردازد و لهستان نیز حق دارد نشستی برگزار کند که هدفش ترویج ثبات و امنیت در خاورمیانه است».

احتمالا دولت لهستان بیش از هر کشور اروپایی دیگری به حمایت از ترامپ پرداخته است. همچنین آنها به واشنگتن پیشنهاد تاسیس یک پایگاه دائمی نظامی در کشور خود داده‌اند و تمایل دارند نام آن را دژ ترامپ بگذارند. ترامپ نیز در پاسخ گفته به طور جدی این پیشنهاد را بررسی خواهد کرد. توان اروپا نیز برای مبارزه با تحریم‌های آمریکا علیه ایران بسیار محدود است چراکه از حالا بسیاری از شرکت‌ها به علت واهمه از عدم دسترسی به بازار آمریکا، به همکاری با ایران خاتمه داده‌اند. اما مقامات اروپایی معتقدند راه‌اندازی سازوکار ویژه مالی دست‌کم تا حدی به حفظ روابط تجاری با ایران کمک خواهد کرد و پاسخی است به جریانات داخلی ایران که خواهان خروج از برجام هستند.