حضور سعودی‌ها در شمال سوریه برای ضربه زدن به ترکیه

به گزارش «پارسینه» به نقل از «الوقت»، روز گذشته شبکه خبری العربیه از سفر ثامر السبهان، وزیر مشاور عربستان، در امور خلیج فارس به استان دیرالزور سوریه و دیدار با جوئل ریبُرن، معاون وزیر خارجه آمریکا، ویلیام روباک، مشاور اصلی نیرو‌های ائتلاف آمریکا و تعدادی از رهبران و چهره‌های سرشناس قبایل و شورا‌های این منطقه خبر داد و محور نشست‌ها را حمایت از مناطق آزاد شده برای عدم بازگشت داعش یا هرگونه تهدیدات دیگری علیه این منطقه، حمایت از گروه‌های سوری در شمال و شرق سوریه و حمایت از اقتصاد منطقه از طریق تأیید پروژه‌های بخش بهداشت و آموزش اعلام کرد. اما آنچه در واقعیت تلاش‌های عربستان برای گسترش نقش آفرینی در شمال سوریه به چشم میخورد ورود به رقابتی گسترده با ترکیه و ضربه زدن به منافع حیاتی آنکارا در نزدیکی مرز‌های این کشور می‌باشد که با همکاری واشنگتن در حال روی دادن است.

شکاف و اختلافات میان نیرو‌های دموکراتیک سوریه که متحد آمریکا به شمار می‌روند و قبایل عرب ساکن استان دیرالزور از اواخر سال گذشته میلادی که واشنگتن از خروج یکباره نیرو‌های خود از شمال سوریه خبر داد به صورت جدی مطرح شد. ۲۰ دسامبر ۲۰۱۸ روسای ۱۵۰ قبیله و عشیره مناطق تحت کنترل «اتحاد دموکراتیک سوریه» (پ ی د) در شمال سوریه طی نشستی برای اتخاذ تدابیر لازم گرد هم آمدند. آن‌ها با اعلام نارضایتی از نوع رفتار کرد‌ها بویژه در کشتن غیرنظامیان، بازداشت‌های بی‌هدف و در حاشیه قرار دادن نقش عشایر، در بیانیه‌ای خواستار پایان دادن به سیطره کرد‌ها بر این مناطق شدند و از نیرو‌های «یگان های مدافع خلق» (ی پ گ) که هسته اصلی نیرو‌های «پ ی د» را تشکیل می‌دهد به عنوان اشغالگر یاد کردند. همچنین آن‌ها با تشکیل شورایی متشکل از نمایندگان عرب، ترکمن و کرد‌های مخالف «پ ی د/پ ک ک» اعلام کردند که با ارتش آزاد سوریه برای همکاری با ترکیه مذاکره خواهند کرد.

عمر دَدَه، معاون تشکیلات اتحاد قبایل عرب و ترکمن شمال سوریه چندی پیش در اظهاراتی عنوان کرده بود: حزب اتحاد دموکراتیک سوریه سیاست‌هایی اتخاذ کرده که باعث کوچ اجباری هزاران عرب و ترکمن از محل زندگی خود شده است. ما برای باز پس گیری سرزمین‌هایی که نیرو‌های «ی پ گ» به اجبار از ما گرفته اند مبارزه خواهیم کرد.

در واقع بروز شکاف میان قبایل و عشایر عرب با کرد‌های «ی پ گ» در استان‌های دیرالزور، حسکه و رقه موجب شده است تا ترکیه در شمال و حکومت دمشق در جنوب از این اختلافات برای متحد کردن اعراب منطقه با خود بهره برداری می‌کنند.

مناطق تحت سیطره کرد‌ها که با حمایت‌های نظامی آمریکا به مرور در نبرد کرد‌ها با نیرو‌های داعش تصرف شد دارای بیشترین چاه‌های نفت سوریه، بزرگ‌ترین سد‌ها و به قولی سبد نان این کشور است و همچنین مسیر‌های تجاری متعدد به قدمت جادۀ ابریشم از این منطقه عبور می‌کنند. این امر به نوبه خود بر انگیزه‌ها و تلاش‌های ترکیه برای نزدیک شدن به اعراب معترض با هدف مقابله با تسلط کرد‌های سوریه بر مناطق شمالی افزوده است. از یکسو ترکیه وجود منابع مالی نفتی و زمین‌های کشاورزی حاصلخیز سوریه در دست کرد‌ها را عاملی برای تداوم خودمختاری و استقلال آن‌ها از دولت مرکزی، قدرت گرفتن آن‌ها و چالش آفرینی بیشتر در آینده (بویژه در قدرت گرفتن گروه پ ک ک) می‌داند و از سوی دیگر به موازات اینکه در پی تشکیل منطقه حائل در مرز‌های جنوبی با سوریه می‌باشد خود گوشه چشمی هم به تسلط بر این منابع نفتی دوخته است.

سیاست ترامپ برای خروج هرچه سریع‌تر نیرو‌های آمریکایی از شمال سوریه در پی اعترضات داخلی و منطقه‌ای به این تصمیم که عمدتاً مربوط به تهدیدآفرینی آنکارا برای کرد‌های سوریه می‌شد موجب شد تا کاخ سفید در تصمیم خود بازنگری کند. تلاش برای تجزیه سوریه در راستای منافع رژیم صهیونیستی، تداوم تنش آفرینی در منطقه و دامنه دار کردن بحران در سوریه و همچنین حفظ ابزار فشار بر ترکیه از مهمترین منافع آمریکا در حمایت از کرد‌های سوریه می‌باشد.

با این وجود کاخ سفید با تأکید بر ضرورت خروج نیرو‌های آمریکایی از سوریه توانست کشور‌های عربی خلیج فارس که مخالف این اقدام بودند را به تأمین مالی تداوم حضور نظامی آمریکا وادار کند. با این حال وجود رقابت میان عربستان و محور اخوانی در منطقه که با رهبری ترکیه صورت می‌گیرد و همچنین خشم شدید ریاض از نحوه برخورد آنکارا با ماجرا قتل جمال خاشقچی موجب شده است تا عربستان به صورت مؤثرتری تلاش برای حمایت از کرد‌های سوریه را انجام دهد.

در واقع آمریکا با منابع مالی عربستان و نفوذ این کشور به همراهی امارات در میان اعراب سنی این نواحی از سوریه سعی در رفع تنش میان قبایل و عشایر عرب و کرد‌ها را دارد. در همین راستا خبری نیز چند هفته قبل منتشر شده بود که طبق آن عربستان و امارات به پ ک ک، یک میلیارد دلار کمک مالی کرده‌اند. اکنون نیز بر اساس اعلام روزنامه الاخبار السبهان برای حمایت از دو شورای نظامی و مدنی دیرالزور به لحاظ نظامی و خدماتی اعلام آمادگی کرده و از عشایر عرب خواسته با نیرو‌های کرد مذاکره کنند و تنشی با آن‌ها نداشته باشند.

در همین راستا رامی الدوس، رئیس مجلس عشایر سوری با بیان اینکه امارات و عربستان، مرکزی موسوم به «مقابله با بحران» تشکیل داده‌اند تا به‌ «ی پ گ» کمک کنند اعلام کرد: «عناصر اطلاعاتی عربستان و امارات با تهدید، آزار و اذیت رهبران عشایر، آن‌ها را مجبور به همکاری با‌ «ی پ گ» می‌کنند». وی همچنین از تشکیل کارگروه ویژه عشایر سوری در مناطق شمالی توسط کرد‌های «ی پ گ» با حمایت آمریکا، عربستان و امارات برای فشار بر مخالفان و عشایر عرب سوریه خبر داد.

در این شرایط در آینده و با تبدیل شدن مناطق شمالی سوریه به میدان رقابت ترکیه و دیگر متحدان منطقه‌ای آمریکا، باید شاهد تنش‌های بیشتر در روابط آنکارا- واشنگتن بود.