مرکز اسناد: سیمین دانشور با جزیره سرگردانی اعتقادات مردم را تخطئه کرده است

خبرآنلاین: کتاب سوم «نقد تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی» به همت جمعی از نویسندگان از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شد که در آن، شش کتاب درباره‌ ابعاد مختلف انقلاب اسلامی بررسی و نقد شده است.

مقاله‌ اول به نقد کتابِ «داستان انقلاب» نوشته‌ محمود طلوعی اختصاص دارد که توسط روح‌الله سلطانیان نوشته شده است. طلوعی در این کتاب به‌دلیل سابقه‌ سیاسی و علقه‌های ناسیونالیستی خود، بر نقش عوامل ملی در تحولات ایران تأکید می‌کند و نقش نیروهای مذهبی را کمرنگ جلوه می‌دهد. وی علاوه بر نادیده‌گرفتن نقش‌ِ مذهب و نیروهای مذهبی در تحولاتِ اخیر ایران، نقش نیرو‌های خارجی و مداخلات آنها را نیز کمرنگ جلوه داده، از نقش رهبری قاطع و شجاعانه‌ امام‌خمینی(ره) در تحولاتِ منجر به انقلاب اسلامی عمداً ‌یا سهواً غفلت کرده است که تفصیل موارد مذکور در مقاله آمده است.

حمید عصمتی در مقاله‌ دوم به نقد کتاب «شورشیان آرمانخواه: ناکامی چپ در ایران» نوشته مازیار بهروز پرداخته است. کتاب شورشیان آرمانخواه، گرچه نسبت به بسیاری از آثاری که درباره‌ جریان چپ در ایران منتشر شده از جایگاه مناسب‌تری برخوردار است، اما نقدهای بسیاری هم از لحاظ شکلی و هم از منظر داده‌های تاریخی و تحلیل جریانات مختلف بر آن وارد است که در این مقاله به‌طور مفصل به آن پرداخته شده است.

در مقاله‌ سوم، فرهاد رزاقی کتاب «جادوی گفتار» نوشته‌ غلام‌رضا کاشی را به نقد کشیده است. در این کتاب با عنوان فرعی «ذهنیتِ فرهنگی و نظام معانی در انتخابات دوم خرداد»، نویسنده درصدد پاسخ‌گویی به این پرسش اساسی است که انتخابات دوم خرداد نمایانگر چه تحولاتی در گفتار و نظام تبعیت سیاسی است؟ این اثر بر ادراکی خاص از مفهوم فرهنگ و نسبت فرهنگ و سیاست استوار است و بر مبنای چنان ادراکی تحولات جاری در سطح فرهنگ سیاسی مسلط در ایران را مورد مطالعه قرار داده است. جهت‌گیری خاص نویسنده و نادیده‌گرفتن برخی پیش‌نیازهای اولیه‌ چنین مباحثی از سوی ایشان در این مقاله مورد نقد قرار گرفته است.

در مقاله‌ چهارم، کتابِ «جستارهایی درباره‌ تئوری توطئه در ایران» ترجمه‌ ابراهیم فتاحی توسط آقای محمد رجبی مورد نقد قرار گرفته است. کتاب مذکور گردآوری سه گفتار با عناوین «پارانوید در سیاست ایران» به قلم «یرواند آبراهامیان»، «توهم توطئه» به قلم «احمد اشرف» و «خلیل ملکی؛ تئوری توطئه و پیشبرد جامعه‌ مدنی» به قلم «محمدعلی همایون کاتوزیان» می‌باشد، که به همت نشر نی در سال 1382 به چاپ رسیده است. مترجم بر چاپ چهارم این اثر (که هم‌اکنون در بازار وجود دارد) پیشگفتاری درباره‌ ادبیاتِ موضوع «توهم توطئه» نوشته و ضمیمه‌ای نیز به آن افزوده که در حقیقت گزارشی از دستگیری «خلیل ملکی» توسط ساواک می‌باشد. اهمیت این مجموعه از آن ‌روی است که تأثیر این پدیده‌ اجتماعی را بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران بررسی می‌نماید.

بنابراین گزارش، مجتبی حبیبی در مقاله‌ پنجم، کتاب «جزیره‌ سرگردانی» نوشته‌ سیمین دانشور را نقد کرده است. این کتاب یکی از سه‌گانه‌ وی و ادامه منطقی دیدگاه‌های نویسنده با پردازش بهترِ سبک، نثر و قصه‌گویی اوست. دانشور با شخصیت‌های داستانی، اما به قرینه‌ خارجی سعی می‌کند تا خواننده را با خود همراه سازد. وی در قالب این کتاب برخی از ارزش‌ها و اعتقادات مذهبی و انقلابی مردم ایران را تخطئه کرده است.

در مقاله‌ آخر نیز کتابِ «جذابیتِ عشق؛ زندگی روشنفکران ایرانِ بعد از انقلاب» نوشته‌ تورج زاهدی توسط مهدی حق‌بین بررسی و معرفی شده است. «جذابیت عشق» رمانی است جذاب که با هدف طیف‌سنجی و بازشناسی روشنفکران در دوران جمهوری اسلامی ایران به رشته‌ تحریر درآمده و در آن، به هر دو قشر روشنفکر غیرمذهبی و روشنفکر دینی پرداخته شده است. نگاه نویسنده به روشنفکری غیردینی، نگاهی انتقادی است و باور تورج زاهدی آن است که روشنفکران ایرانی، در زندگی شخصی خود کمتر موفق‌اند و در زندگی حرفه‌ای، مایه‌های حسادت، کینه‌توزی، نفرت، رفتارهای عوامانه و گاه بچگانه موجبات عدم تشخیص برای آنان را به بارمی‌آورد.

مرکز اسناد انقلاب اسلامی این کتاب را با قیمت 3700تومان روانه بازار نشر کرده است.