فروپاشی نامرئی اقتصاد و جامعه زیر سایه «ترافیک» های جانفرسا!

علی علیزاده - تحریریه پارسینه| دقیقاً تا یک دهه گذشته می شد حدس زد زمانهای پیک ترافیک چه ساعاتی از روز را در کلانشهرها شامل می شود. حتی می شد حدس زد در چه مواقعی جاده ها و خیابانها با انسداد و ترافیک سنگین بنفش مواجه می شود.

اما نمی دانم چقدر تمرکز داشته ایدکه متوجه شوید در سالهای اخیر و مخصوصا شاید در پنج سال گذشته( در فقدان منبع آمار دقیق) میزان تردد و تراکم خودرو و حجم ترافیک نه تنها در شهرهای بزرگ، بلکه در شهرهای کوچک و حتی در جاده های کشور به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

حتی می توان مدعی شد ایام بازگشایی مدارس و شبهای تعطیل و آخر هفته و روزهای منتهی به پایان سال، به عنوان روزهای پر ترافیک به افسانه پیوسته و اکنون در هر زمان و حال و مکانی، تقریبا با حجم انبوهی از تردد خودرو و موتور سیکلت درون شهرها و جاده ها مواجه هستیم.

ماجرای سرطانی بنام تردد موتورسیکلتها را از این بحث امروز فک می کنیم چون در رابطه با این درد و شکل مرض تا نحوه شفای آن، نه تنها چند گزارش بلکه چند پایان نامه و رساله هم کارساز نیست و فرصتی هم برای تکرار آن وجود ندارد. چون ماجرایی ویژه و استراتژیک تر از بحث خودروهاست.

اینکه چرا و به چه علتی این حجم از ترافیک، با وجود وضع قوانین و عوامل بازدارنده، حضور پلیس و مدیریت ترافیک شهری و کنترل آمد و شد خودروها و اعمال متنوع قانون، هر روز بدتر از روزهای قبل می شود، پاسخ های تقریباً هویدایی دارد که شکی نیست چشمان مسئولان به آن بسته و با خیال راحت مانند سایر مصائب شهری، تقصیر علت و منشأ آن را بر گردن مردم می اندازند.

البته مسئولان گاهی هم برای اینکه خیلی بی انصاف نباشند، در نهایت تقصیر این ولنگاری و شلختگی را بر گردن مسئولان و متولیانی می اندازند که سالها پیش خدمت کرده و امروز اثری از آنها نیست. دوران خدمت اقایان هم مثل بقیه با شعارها و وعده های توخالی سپری می شود و تنها این بیت المال است که در این میان مانند جگر زلیخا پاره پاره می شود!

ابعاد، خسارات و معضلات این ترافیک جانفرسا و شکنجه گر به قدری عظیم است که بیان جزئیات آن در این مجال نمی گنجد. اینکه چرا هر روز و هر ساعتی تقریباً در شبانه روز جز ساعات اولیه بامداد و روزهای خاص، این حجم از تردد و ترافیک سنگین قابل مشاهده است، دست کم بر مسئولان بواسطه آشی که برای مردم پخته اند پنهان نیست.

این دست آورد خسارت بار قبل از آنکه نگاه ما را به سمت افزایش مصرف بنزین جلب کند، باید بدانیم همن اتلاف انرژی و وقت تا آلودگی هوا و از دست رفتن سرمایه هایی که با چشم مسلح قابل دیدن و با فکر مشغول قابل تخمین نیست، چه صدمه ای به اقتصاد کشور، افراد جامعه و شرایط محیط زیست می زند.

اینکه یک گوشه بنشینیم و از ریل گذاری و قطار پیشرفت مملکت سخن به زبان برانیم اما کمترین تلاشی برای برداشتن موانع توسعه و حمایت از سلامت و بهداشت روان جامعه برنداریم واقعاً جای تأمل و تأسف عمیق دارد.

در حالی مردم این ترافیکهای اعصاب خردکن و این حجم از تردد مصیبت بار خودرو و اتلاف وقت و انرژی و فرسایش اعصاب و روان را تحمل می کنند که هیچ روزنه امیدی برای بهبود شرایط وجود ندارد و همچنان ده ها هزار خودروی بی کیفیت در حال تولید، میلیونها نفر انتظار دلالی خودرو، مشاغل کاذب پر درآمد از این محل، سلامت روان و اقتصاد جامعه را به شدت تهدید می کند.

گویی هیچ خبری از اجرای برنامه اسقاط خودروهای فرسوده وجود ندارد!

گویی برنامه و روزنه امیدی برای ساخت و احداث جاده و خیابان و .... متناسب با این حجم ترسناک از خودرو وجود ندارد.

گویی هیچ هدفی برای مدیریت مصرف سوخت بدون دعوت و التماس از مردم برای صرفه جویی وجود ندارد.

گویی هیچ عزمی برای کاهش آلایندگی خودروهای بی کیفیت داخلی و بعضاً وارداتی چینی وجود ندارد!

گویی هیچ تدبیری برای تولید بنزین و سوخت با کیفیت در برنامه مسئولان و حکمرانان نیست!

گویی هیچ همتی برای ایمن نگهداشتن سلامت روح و بهداشت روان جامعه وجود ندارد.

گویی هیچ برنامه ریزی برای کاستن از هدر رفتن وقت مردمی که ساعتها در خیابانها بابت ایستادن در ترافیک و تحمل مخاطرات آن از جمله تصادفات و فشارهای اقتصادی و تحمیل آن به خانواده و اقتصاد کشور وجود ندارد!

گویی برنامه های مدیریت ترافیک، عملکرد پلیس راهور، تعطیلی ها، طرح ترافیک و ... ثمر بخش نبوده و هیچ حاصل مثبت و قابل دفاعی در این رابطه وجود ندارد!

همانطور که می دانیم، فروپاشی اجتماعی چیزی نیست جز سقوط یک جامعهٔ انسانی از طریق نابودی هویت فرهنگی و اقتصادی، درماندگی خدمات اجتماعی و رشد خشونت گفته می شود. باور کنید از همین لابلای ترافیک چه ثروتی که ضایع می شود و چه خشونتهایی ظهور و بروز می کند و چه عواقبی دامان کشور تا اجتماع را در بر میگیرد. تبعات ترافیک سنگین بر زندگی روزمره مردم به قدری گسترده است که نمی توان به جزئیات آن در این فرصت اشاره کرد. حتی کوتاه و مختصر!

از دلایل فروپاشی اجتماع آمده: از آنجا که جوامع انسانی سامانه‌های پیچیده‌ای هستند، عوامل عادی نظیر فاکتور‌های اقتصادی، محیط زیستی، جمعیتی، اجتماعی و فرهنگی که توانایی تسریع در فروپاشی آن‌ها را دارند، می‌توانند با هم به‌طور دومینووار عمل کرده و وضعیت را به جایی برسانند که هر گونه سازوکاری که امکان حفظ ثبات دارد را در خود ببلعند.

حال خودتان قضاوت کنید وضعیت کنونی مدیریت شهری از جمله شرایطی که شرح داده شد، چه میزان از پیشنیازهای فروپاشی اجتماع را شامل می شود؟

و در نهایت در نبود زیرساخت و برنامه قابل اعتماد و بدبینی به کارنامه و عملکرد متولیان و مسئولان در ادوار گذشته، اصرار به افزایش جمعیت، تبلیغ و ترویج این پدیده مثبت در حالیکه از نگاه علمی، کشورمان در شرایط بحرانی و پیری جمعیت قرار گرفته، کاری عبث و بیهوده است و باز هم دست آوردی جز دور ریختن پول بیت المال نیست.