سود و زيان اعمال متوجه كيست؟

اگر باور كنيم سفارشات و احكام قرآن قاعده تغيير ناپذير و هميشگى عالم هستى است و هرگز ممكن نيست خلاف آن حتى براى يك لحظه درست باشد به يقين از اجراى آنها سرپيچى نخواهيم كرد. پس نخستين وظيفه انسان انديشيدن در آيات خدا و تفكر در باره آنها و سپس عمل به آنهاست زيرا بعد از انديشيدن، آدمى به اين نتيجه خواهد رسيد كه عمل خود را با علم خويش هماهنگ سازد و در چنين صورتى است كه از نيت پاك و خالص او جز عمل شايسته سر نخواهد زد.

اكنون به آيات زير بينديشيد و نتيجه گيرى خود را بيازماييد.

1- مَنْ عَمِلَ صالِحاً فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ أَساءَ فَعَلَيْها وَ ما رَبُّكَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ (فصلت- ۴۶) هر كه كار نيك كند به سود خود اوست و هر كه كار بد كند به زيان خودش مى‏ باشد و پروردگار تو به بندگانش ستم نمى ‏كند.

۲- إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ وَ إِنْ أَسَأْتُمْ فَلَها (اسراء- ۷) اگر نيكى كنيد به خود نيكى كرده ‏ايد و اگر بدى كنيد به زيان خود مرتكب شده ‏ايد.

۳- فَمَنْ أَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِيَ فَعَلَيْها (انعام- ۱۰۴)
هر كه چشم گشايد و بينا شود به سود خود اوست و هر كه چشم فرو بندد و كور شود به زيان او مى ‏باشد.

راستى آيا كسى هست كه آيات بالا را منكر شود؟ و آيا كسى هست كه كور دلى را بهتر از بينايى بداند؟
درست است كه زيان ديده از عمل بد ديگران به رنج مى‏ افتد و آسيب مى‏ بيند ولى آيا ستمديده و مظلوم همواره بى ‏ياور است؟

براى اينكه پاسخ درست پرسش‏هاى بالا را دريابيد، به اطراف خود كه ظالم و مظلومى را در بر دارد بنگريد و يا به تاريخ كه سرنوشت نيكوكاران و بدكاران را بر صفحه اوراقش ثبت كرده مراجعه كنيد تا به اين نتيجه برسيد كه، هر كه كار نيك كند به سود خود اوست و هر كه كار بد كند به زيان خودش مى ‏باشد.

پس براى بردن سود بيشتر و پرهيز از ضرر و زيان بايد كار نيك كرد و وقتى نيكوكارى عادت مردم شد جامعه‏ اى به وجود خواهد آمد كه همه افرادش در مصيبت و شادى هم شريك و با همه كثرت و تعداد فراوانشان يك تن و يا «يد واحده» خواهند بود. كه المسلمون يد واحدة.

اگر كسانى نفع خود را در زيان ديگران بدانند و با حيله و نيرنگ يا با اعمال زور مقصد و مقصود خود را بر همنوعان خويش تحميل كنند از كيفرى كه در طبيعت براى آنان مقرر شده نجات نخواهند يافت و همچنين آنان كه سود خويش را در نفع ديگران مى‏ دانند و با كارهاى نيك پيكر جامعه را زينت و زيور مى‏ بخشند از پاداش الهى بى ‏نصيب نخواهند ماند.

منبع:محاسبه نفس يا روش پيشگيرى از وقوع جرم (ترجمه محاسبة النفس)، ص۹۱و۹۲.