سهم دولت روحانی و احمدی‌نژاد از بازار نفت

دولت یازدهم در ساختمان پاستور مستقر شد که صادرات نفت ایران به یک میلیون و ۶۸۵ هزار بشکه کاهش یافته بود و چشم انداز پیش رو نیز حکایت از کاهش بیشتر در سال های آتی داشت. تحریم نفتی ایران از سوی اتحادیه اروپا مهمترین دلیل کاهش صادرات نفت ایران تلقی می شد.

سال ۱۳۹۳، میزان صادرات نفت ایران با کاهشی ۱۴.۸ درصدی به یک میلیون و ۴۳۵ هزار بشکه در روز رسید تا رکوردی تازه در این عرصه بر جای بماند اما به رغم پایداری تحریم ها در سال ۱۳۹۴ و امضای برجام در دی ماه این سال، میزان صادرات نفت با افزایشی ۹.۷ درصدی به یک میلیون و ۵۷۴ هزار بشکه افزایش یافت. این روند از سال ۱۳۹۴ تا کنون پابرجا مانده است.

دولت روحانی در سال ۱۳۹۵ روزانه دو میلیون و ۲۲۴ هزار بشکه نفت صادر کرد و سال ۱۳۹۶، هزمان با آغاز فعالیت دولت دوازدهم، میزان صادرات از مرز دو میلیون و ۳۲۵ هزار تومان گذشت.

آخرین آمار ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان می دهد در بهار امسال صادرات نفت به دو میلیون و ۳۹۰ هزار بشکه در روز رسیده است که این رقم در قیاس با مدت شمابه سال قبل رشدی ۴.۱ درصدی را نشان می دهد.

بسیاری از تحلیلگران بین المللی بر این اعتقادند که با توجه به اینکه بخش مهمی از مشتریان نفتی ایران را هشت کشوری تشکیل می دهند که توانسته اند معافیت لازم را از تصمیم آمر یکا بگیرند، صادرات نفت در این دوره از تحریم ها تغییر چندانی را شاهد نخواهد بود.

وضعیت صادرات نفت در دولت دهم

اگر دولت یازدهم و دوازدهم توانسته است نمره قبولی را در صادرات نفت و بازپس گیری سرزمین های تجاری ایران کسب کند، اما بررسی ها نشان می دهد دولت دهم عملکرد مناسبی در این حوزه نداشت.

افزایش شدید قیمت نفت در سال های فعالیت این دولت مانع از آشکار شدن تاثیر کاهش سهم ایران از بازارهای جهانی نفت در آن مقطع می شد اما با روی کار آمدن دولت دوازدهم، کاهش همزمان قیمت نفت و از دست رفتن بازارهای نفتی همزمان فشاری سنگین را بر بنیان های اقتصاد نفتی ایران وارد کرد. میزان صادرات نفتی ایران در سال ۱۳۸۸ برابر با دو میلیون و ۲۴ هزار بشکه بود که البته در قیاس با سال قبل از آن کاهشی ۱۲ درصدی را تجربه کرده بود . این رقم در سال ۱۳۸۹ به دو میلیون و دو هزار بشکه و در سال ۱۳۹۰ به دو میلیون و ۱۰۷ هزار بشکه رسید.

دولت دهم در آخرین سال فعالیت خود یک میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه نفت صادر کرد چرا که تشدید تحریم ها در تیرماه این سال به مرحله اجرا گذاشته شد.

آزمون تازه نفت پیش روی اقتصاد ایران

ایران اما در ۱۱۰ ساله استخراج نفت، بار دیگر در معرض آزمون سخت نفتی قرار گرفته است. نکته قابل توجه کوتاه بودن فاصله تحریم قبلی نفتی با تحریم کنونی نفت است.

بنیان‌های اقتصاد اما در این سال ها تغییر کرده است. دیگر خبری از مذاکرات پنهانی پشت درهای بسته برای فروش نفت ایران نیست. بورس نفت به کمک فروش نفت آمده و گفته می شود از پس دو نوبت عرضه نفت خام، این روند ادامه دار خواهد بود. باید منتظر روزهای تازه نفتی برای اقتصاد ایران بود.