تحلیل تابناک/این هم از مشتریان پر و پا قرص نفت ایران!

بعد از تحریم نفتی ایران، مشتریان آسیایی که عمدتاً از اصلی‌ترین مشتریان نفتی ایران بوده و هستند، از تحریم‌های آمریکا با شرط کاهش واردات از ایران معاف شدند. اما گویا اکنون وضعیتی تحریمی ایران دستمایه ای برای این مشتریانی می‌شود که خواهان کاهش قیمت در نفت ایران هستند. مشتریانی که هم اکنون پول نفت را نه به دلار بلکه به پول محلی خود می‌پردازند.

دیروز خبرگزاری رویترز در مطلبی با نقل قول از یکی از منابع آگاه هندی اعلام کرده است که هند در سال آینده قصد دارد واردات نفت از ایران را کاهش دهد.

به ادعای رویترز این منبع آگاه که نخواسته نامش فاش شود، اعلام کرده است که: در سال آینده واردات نفت ما از ایران 10 تا 15 درصد کاهش خواهد یافت. این منبع اعلام کرده است که اگر ایران قیمت‌ها را کاهش ندهد، کاهش واردات حتی بیش از این میزان نیز خواهد بود. زیرا در حال حاضر پالایشگاه‌های هند با مشکل نقدینگی اساسی مواجه هستند.

رویترز در ادامه گزارش خود ذکر کرده است که در حال حاضر پالایشگاه‌های هند در حال در یافت دستورالعمل‌هایی برای کاهش واردات از ایران در ابتدای سال 2013 که زمان شروع قراردادهای جدید است، هستند اما کاهش واردات به دلیل هزینه های بالا غیر قابل اجتناب است.

نکته مهم در مورد گزارش رویترز صرف نظر از موضوع کاهش واردات نفت از ایران این نکته است که بهانه کاهش واردات این بار نه تحریم و فشار آمریکا بلکه هزینه بالا و بهای بالای نفت ایران است.

توضیح آنکه میزان تقاضای نفت در ماه و سال برای پالایشگاه‌های هر کشور مشخص است و این میزان تقاضا در تعیین میزان واردات نفت هر کشور تأثیر گذار است. هند حدوداً 80 درصد نفت مورد نیاز خود و معادل حدود 3.5 میلیون بشکه از تقاضای خود را از طریق واردات تأمین می‌کند. در نتیجه کاهش واردات هند از ایران، در صورت ثبات در تقاضای این کشور به این معنی است که این میزان کاهش باید از جای دیگر و از سوی تولید کننده دیگری تأمین شود.

با این تفسیر گویا هند و پالایشگاه‌های این کشور به دنبال این هستند تا از شرایط تحریمی ایران سوء استفاده کرده و نفت ایران را با بهایی تخفیفی و ارزان‌تر از ارزش ذاتی آن خریداری کنند. اقدامی که سینوپک چین نیز سال گذشته صورت داد و تحریم و از دست رفتن تعدادی از مشتریان نفتی ایران را دست آویزی برای دریافت نفت با بهای تخفیفی کرد.

باز هم جالب‌تر آنکه اکنون هم چین و هم هند به دلیل تحریم‌های مالی ایران پول نفت را یا با ارزهای محلی خود یعنی روپیه و یوان پرداخت می‌کنند و یا اقدام به تهاتر نفت با سایر کالاهای تولیدی خود می‌کنند! حال هر دو کشور ایران را تحت فشار می‌گذارند تا نفت ایران را با بهایی پایین‌تر دریافت کرده تا روپیه و یوان کمتری به ایران بدهکار باشند!

متأسفانه در این ماجرا نباید چین و هند و سایر کشورها که رفتاری مشابه در پیش گرفته یا در آینده در پیش خواهند گرفت را مقصر بدانیم. بلکه مقصر اصلی رفتارهای خودمان است که با عدم کار بست مدیریت و دیپلماسی موثر، شرایط را به گونه ای رقم می‌زنیم که شاید در نهایت ناچار شویم سرمایه های کشور را به حراجی بگذاریم!

مسلماً هند و چین در راستای منافع اقتصادی و سیاسی خود در شرایطی که بحران جهانی دامن‌گیر اقتصاد بسیاری از کشورها است، به دنبال سوء استفاده از ایران و شرایط کشور هستند ولی متأسفانه ما اغلب اوقات ادامه خرید نفت این کشورها از ایران را با سر و صدای بلند فریاد و از آن به عنوان شکست تحریم‌ها یاد می‌کنیم.

غافل از آنکه در حال حراج سرمایه های کشور و تقدیم آن‌ها به کشورهایی هستیم که اگر مثلاً عراق با 50 سنت کمتر از نفت ایران نیاز آن‌ها را تأمین کنند حتی یک ساعت هم برای قطع واردات از ایران شک نخواهند کرد! بدون شک نباید در این شرایط اسیر بهانه‌ها و دستاویزهای مشتریان نفتی کشور شد و مدیریت دستگاه دیپلماسی و مسئولان نفتی کشور باید هوشیاری و ذکاوت را در برخورد با این موارد در دستور کار قرار دهند.

مسلماً شرایط کشور ایجاب می‌کند که همچنان درآمدهای نفتی کشور و مشتریان خود و موقعیت خود را به عنوان یکی از تولیدکنندگان قدر نفتی در سطح جهانی حفظ کنیم. اما هیچ عقل سلیمی حراج سرمایه های کشور را برای رسیدن به این هدف تایید نخواهد کرد.