شکاف هزینه تهران با دیگر استان‌ها دو برابر شده!

اما این ضربه به رفاه خانوار برای همه یکسان نبوده است. بنا به آمار بانک مرکزی ایران در حالی که بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ متوسط بودجه خانوار به قیمت ثابت (با در نظر گرفتن تورم) در عموم استان‌های ایران پایین آمده، متوسط بودجه خانوار شهری در تهران بالا رفته است.

خراسان جنوبی و قم تنها استان‌هایی هستند که در کنار تهران بودجه خانوار در آنها افزایش داشته است (با توجه به تاسیس استان البرز پس از سال ۱۳۸۵، این استان در محاسبات در نظر گرفته نشده).

اگر قیمت‌ها را معادل سال ۱۳۹۵ در نظر بگیریم، هر خانوار تهرانی در سال ۱۳۸۵ بودجه ماهانه‌ای معادل ۴ میلیون و ۸۴۰ هزار تومان داشت. این بودجه متوسط در سال ۱۳۹۵ به ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان افزایش یافت.

اما متوسط بودجه خانوار در سایر استان‌های ایران، که در سال ۱۳۸۵ ماهی ۳ میلیون و ۳۳۰ هزار تومان بود، در سال ۱۳۹۵ تا ۲ میلیون و ۷۷۰ هزار تومان پایین آمد.به این ترتیب اختلاف بودجه خانوار که در سال ۱۳۸۵ بین تهران و استان‌های دیگر ۴۵ درصد بود، در سال ۱۳۹۵ به ۸۷ درصد رسید.

بودجه خانوار در استان‌های مختلف شاید با تصورهایی که می‌توان از وضع اقتصادی استان‌ها داشت تفاوت‌هایی داشته باشد.به عنوان نمونه بزرگترین هزینه متوسط خانوار پس از تهران، در سال ۱۳۹۵ متعلق به استان کهگیلویه و بویراحمد است که هزینه متوسط هر خانوار در آن ماهانه ۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان بوده است.
متوسط بودجه خانوار در این استان در عموم سال‌های اخیر پس از تهران رتبه دوم را داشته است.در استان کهگلیوله و بویراحمد خانوارها به طور متوسط حتی بیشتر از خانوارهای تهرانی خرج خوراک، پوشاک، ارتباطات و رستوران و هتل کرده‌اند.

در همسایگی کهگیلویه و بویراحمد، استان لرستان در قعر جدول هزینه‌ متوسط خانوار قرار گرفته است و در سال ۱۳۹۵ بودجه متوسط خانوار در آن ۱ میلیون و ۸۷۵ هزار تومان بوده است، یعنی تقریبا نصف هزینه متوسط در کل کشور و یک سوم هزینه خانوار در تهران.لرستان در چند سال اخیر عموما کمترین هزینه متوسط خانوار را داشته و می‌توان تعبیر کرد که ساکنان این استان از ساکنان همه دیگر استان‌ها رفاه پایین‌تری داشته‌اند.

اما نه تنها در این استان متوسط هزینه از همه جا پایین‌تر بوده، که بودجه متوسط در آن (به قیمت ثابت) در دهه اخیر با شتاب بیشتری از دیگر استان‌ها سقوط کرده است: ۳۷ درصد. یعنی خانوارهای لرستان به طور متوسط در سال ۱۳۹۵ یک سوم کمتر از کالاها و خدمات مصرفی در سال ۱۳۸۵ را مصرف کرده‌اند.

پس از لرستان استان کردستان پایین‌ترین بودجه متوسط خانوار را دارد.کردستان در کنار چهار محال و بختیاری از استان‌هایی است که پس از لرستان سقوط چشمگیری در بودجه متوسط خانوار داشته است.با وجود این که در سال ۱۳۹۵ خانوارهای استان لرستان و کردستان به طور متوسط کمتر از خانوارهای همه استان‌های دیگر خرج خوراک کرده‌اند، سهم خوراک از بودجه خانوار در آنها بیش از ۳۰ درصد و در بالاترین رده‌ها بوده است.

بیشترین سهم خوراک از بودجه خانوار در سیستان و بلوچستان است (۳۶ درصد) و در سال ۱۳۹۵ استان‌های چهارمحال و بختیاری، ایلام و کرمانشاه هم بالا بوده است.پایین‌ترین سهم خوراک از کل بودجه در استان‌های تهران و فارس بوده است.این دو استان در سال ۱۳۹۵ بالاترین سهم هزینه مسکن از کل بودجه خانوار را داشته‌اند.

بررسی وضع مسکن، میزان بودجه خانوار و ترکیب هزینه‌های مختلف (خوراک، مسکن و...) در مجموع حاکی از آن است که نه تنها استان تهران به طور چشمگیری با دیگر استان‌های ایران متفاوت است، بلکه این تفاوت در یک دهه اخیر پررنگ‌تر نیز شده است.