VPN از چه زمانی قانونی می‌شود؟

اکثر افرادی که حتی یک بار در هفته کارشان به اینترنت می‌افتد با واژه‌ای به نام VPN بیگانه نیستند و اگر از این نرم‌افزار استفاده نکرده باشند، هم نام آن را شنیده‌اند.

در این میان بسیاری از کاربران این نرم‌افزار را تنها به عنوان نوعی فیلترشکن می‌شناسند. بنا بر اظهارنظرهای رسمی امروزه حدود 20 تا 30 درصد کاربران اینترنت کشور با بهره‌گیری از VPN به سایت‌های مورد نظر خود سر می‌زنند. با این وجود از سال گذشته از سوی مراجع قضایی استفاده از فیلترشکن‌هایی از جمله VPN از مصادیق جرم‌های رایانه‌یی اعلام شده است.

مسوولان قضایی در ارتباط با غیرمجاز بودن استفاده از این نرم‌افزار این‌گونه معتقدند که سرورهایی که اشتراک VPN را در اختیار کاربران قرار می‌دهند، نه تنها تمامی اطلاعات رد و بدل شده را بررسی و کنترل می‌کنند، بلکه به همین وسیله با پورت‌های باز رایانه به اطلاعات درون رایانه کاربر دسترسی پیدا کرده و امکان کپی‌برداری یا دیدن اطلاعات داخلی را برای سرورهای خارجی میسر می‌کنند.

اما تا کنون از نظر قانونی استفاده از این نرم‌افزار به دو بخش قانونی و غیرقانونی تقسیم می‌شد و رییس پلیس فتا در این زمینه اعلام کرده بود که باید بر وی پی ان‌های مجوزدار، نظارت شود و غیرمجازها مسدود شوند.

کمال هادیانفر- رییس پلیس فتا - چندی پیش از تدوین و ابلاغ آئین‌نامه اجرایی کمیسیون ساماندهی فیلترینگ فضای مجازی به منظور صدور مجوز استفاده از فیلترشکن‌های (وی پی ان) مجاز و مسدود کردن فیلترشکن‌های غیرمجاز در آینده نزدیک خبر داده و در این باره گفته بود: سازمان‌ها، وزارتخانه‌ها، بانک‌ها و برخی شرکت‌ها مانند هواپیمایی از «وی پی ان»های قانونی به خاطر مسائل امنیتی و حفظ اطلاعات خود و مشتریان استفاده می‌کنند.

***VPN چیست؟

طبق تعاریف ارائه شده اصولاً VPN به یک شبکه اختصاصی اطلاق می‌شود که از یک شبکه عمومی مانند اینترنت برای ایجاد یک کانال ارتباطی مخصوص بین چندین کاربر و دسترسی به اطلاعات بهره می‌برد؛ بهره بردن VPN از شبکه‌های عمومی مسافت را بی‌معنی می‌سازد و دردسر‌های استفاده از پروتکل‌های مختلف را کاهش می‌دهد.

حال بسته به اینکه از چه نوع VPN استفاده‌ شود، به برخی عناصر و تجهیزات مثل نرم‌افزار، سخت‌افزار، سرور اختصاصی برای سرویس‌های dial up و سرور دسترسی شبکه که برای کاربران راه دور از طرف خدمات‌دهنده ارائه می‌شود، نیاز وجود دارد.

پیش از این سرویس VPN به منظور ایجاد یک شبکه تلفن داخلی بدون نیاز به نصب تجهیزات مخابراتی در برخی شرکت‌ها، سازمان‌ها و یا نهادها مورد استفاده قرار می‌گرفت و به این ترتیب مثلا کلیه پرسنل یک شرکت می‌توانستند با یکدیگر و با پرسنل شرکت‌های تابع در یک شهر یا سایر شهرستان‌ها و با شماره‌گیری کوتاه‌تر به صورت یک شبکه در ارتباط باشند.

**وقتی VPN بومی می شود...

اما چندی پیش، رییس سازمان پدافند غیرعامل از راه‌اندازی VPN بومی خبر داده بود. خبری که اگرچه فردی از وزارتخانه مربوطه در جریان چند و چون آن قرار نداشت اما پس از گذشت مدتی به نوعی توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی مورد تائید قرار گرفته و از ارائه VPN های قانونی در آینده نزدیک خبر داده شد.

**VPN قانونی چیست؟

پس از انتشار این خبر برای اولین بار این سئوال مطرح شد که حال چه تفاوتی میان VPNقانونی با آنچه پیش از این مورد استفاده قرار می گرفته چیست و اصلا اولویت بهره‌مندی از این خدمات مخصوص چه افرادی است؟!

در این باره دبیر شورای عالی فضای مجازی اینگونه اعلام کرده است که در دنیا وی پی ان به عنوان شبکه اختصاصی مجازی استفاده می‌شود،‌ داخل کشور ما این ابزار به شکل غیرتخصصی و برای دور زدن سامانه فیلترینگ کشور استفاده می‌شود که ایراد منطقی دارد چرا که اگر فیلترینگ اشکال دارد،‌ این سامانه باید اصلاح شود نه این که آن را دور زد.

وی هفته گذشته در برنامه‌ای تلویزیونی اظهار کرد:‌ از طرف دیگر حذف وی پی ان به علت کاربرد آن در موسسات مختلف از جمله بانک‌ها مقدور نیست از این رو مقرر شد در کوتاه مدت که ثبت نام از اواخر هفته جاری خواهد بود، متقاضیان وی پی ان قانونی، اطلاعات خود را در سایت ثبت کنند و ظرف مدت کوتاهی خدمات بگیرند.

دبیر شورای عالی فضای مجازی تصریح کرد: ما برای واگذاری اولویت‌بندی خواهیم داشت، در اولویت اول موسسات بانکی، مالی، سفارت خانه‌ها و خبرگزاری‌ها هستند در مراحل بعدی هم طیف‌های مختلف وارد می شوند.

**زمان ارائه خدمات VPNقانونی

اما این روزها اخبار ضد و نقیضی درباره زمان ارائه این خدمات اعلام می‌شود اما از سوی متولیان این طرح این گونه اعلام می‌شود که از آنجا که مباحث فنی راه‌اندازی پورتال این خدمات کمی به طول انجامیده راه‌اندازی این سامانه و ارائه خدمات VPN قانونی تا پایان دهه فجر به تعویق افتاده و پس از آن زمان راه‌اندازی این سامانه به طور رسمی اعلام خواهد شد.