اقدامات اولیه در مواجهه با سوختگی: راهنمای جامع و دقیق

سرپرستار بخش سوختگی بیمارستان 15 خرداد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، حسن‌بیگی، در گفت‌وگویی به بررسی اقدامات صحیح و غلط در مواجهه با سوختگی‌ها پرداخت.

به گزارش پارسینه، وی تأکید کرد که آگاهی از ساختار پوست و میزان آسیب در زمان سوختگی می‌تواند نقش مهمی در کاهش عوارض و تسهیل فرآیند درمان ایفا کند. در ادامه، به بررسی نکات کلیدی و اقدامات ضروری در مواجهه با انواع سوختگی‌ها می‌پردازیم.

اقدامات غلط در مواجهه با سوختگی

حسن‌بیگی با اشاره به برخی اقدامات رایج که به طور اشتباه انجام می‌شوند، هشدار داد:

تاول‌ها را قیچی نکنید: تاول‌های ناشی از سوختگی‌های شدید تنها در مراکز درمانی و با تیغ‌های مخصوص تخلیه می‌شوند.
از استفاده از یخ، خمیردندان، روغن مایع، سیب زمینی و سایر درمان‌های خودسرانه خودداری کنید: این مواد می‌توانند آسیب بیشتری به پوست وارد کنند.

طبقه‌بندی سوختگی‌ها بر اساس درجه آسیب

سوختگی‌ها به چهار درجه تقسیم می‌شوند که هر کدام نیازمند اقدامات خاصی هستند:

سوختگی درجه یک:
- توضیحات: فقط لایه خارجی پوست آسیب می‌بیند.
- علائم: قرمزی، التهاب مختصر و درد.
- درمان: بهبودی در طی 7 روز بدون نیاز به مداخلات جراحی.
- مثال: آفتاب‌سوختگی.
سوختگی درجه دو:
- توضیحات: لایه خارجی و قسمتی از لایه میانی پوست آسیب می‌بیند.
- علائم: پوست برافروخته، مرطوب، تشکیل تاول و درد شدید.
- درمان: بهبودی در حدود 21 روز.
سوختگی درجه سه:
- توضیحات: تمام لایه‌های پوست (سطحی و میانی) آسیب می‌بینند.
- علائم: پوست چرمی، تغییر رنگ به سفید، نقره‌ای یا قرمز تیره و عدم احساس درد به دلیل آسیب به پایانه‌های عصبی.
- درمان: نیاز به درمان‌های طولانی و حتی عمل جراحی.
سوختگی درجه چهار:
- توضیحات: عمیق‌ترین نوع سوختگی که به لایه‌های مختلف پوست، بافت‌ها، عضلات و حتی استخوان‌ها آسیب می‌رساند.
- درمان: نیاز به جراحی پلاستیک، ترمیمی و زیبایی و انجام پیوند پوست و بافت.

اقدامات اولیه در مواجهه با سوختگی‌ها

در ساعات اولیه بروز سوختگی، انجام اقدامات صحیح بسیار حیاتی است:

متوقف کردن روند سوختگی:
- در سوختگی‌های ناشی از آتش، آتش را خاموش کنید.
- در سوختگی‌های الکتریکی، ابتدا جریان برق را قطع کنید و از تماس مستقیم با فرد خودداری کنید.
خنک کردن پوست:
- محل سوختگی را با آب ولرم (حداقل 15 درجه سانتی‌گراد) به مدت 20 دقیقه بشویید.
- هشدار: در سوختگی‌های وسیع، هیپوترمی (کاهش شدید دما) و شکستگی‌های باز، از خنک کردن پوست با آب خودداری کنید.
جدا کردن لباس و زیورآلات:
- لباس‌ها و زیورآلات را به آرامی از بدن جدا کنید. در صورت آلوده بودن لباس به مواد شیمیایی، آن را با قیچی ببرید.
انتقال به مرکز درمانی:
- پس از انجام اقدامات اولیه، مصدوم را به مرکز درمانی مجهز منتقل کنید.

نکات مهم در سوختگی‌های خاص

سوختگی‌های الکتریکی:
- ابتدا جریان برق را قطع کنید.
- از نظر قلبی بیمار را بررسی کنید و در صورت ایست قلبی، احیای اولیه را انجام دهید.
سوختگی‌های شیمیایی:
- مواد شیمیایی را از بدن و لباس جدا کنید.
- پوست را با آب معمولی و پرفشار بشویید.
سوختگی‌های با بنزین:
- از پاشیدن آب مستقیم روی آتش خودداری کنید.
- مصدوم را در پتوی خیس محصور کنید و سپس پوست را خنک کنید.
سوختگی‌های سر و صورت:
- شست‌وشوی فراوان با آب توصیه می‌شود.
- در صورت آسیب به یک چشم، شست‌وشو را به سمت خارج انجام دهید تا چشم سالم آسیب نبیند.

جمع‌بندی: اهمیت آگاهی و اقدامات صحیح

سوختگی‌ها حوادثی شایع هستند که می‌توانند سلامت و حتی جان افراد را تهدید کنند. آگاهی از اقدامات صحیح و اجتناب از رفتارهای غلط در ساعات اولیه بروز سوختگی، نقش کلیدی در کاهش عوارض و تسهیل فرآیند درمان دارد. در هر نوع و درجه سوختگی، انتقال به موقع به مرکز درمانی مجهز از اهمیت بالایی برخوردار است.