رفتارهایی که برای همیشه در خاطره کودکان حک می‌شوند: والدین مراقب باشند!

به گزارش پارسینه،  آگاهی از رفتارهایی که به طور خاص در حافظه کودکان ماندگار می‌شوند و پرهیز از رفتارهای آسیب‌زا، گامی اساسی در تربیت فرزندانی سالم و موفق است.

رفتارهای منفی که خاطرات ماندگار و آسیب‌زا ایجاد می‌کنند

حافظه کودکان در سال‌های اولیه زندگی بسیار حساس و شکل‌پذیر است. تجربیات و تعاملات آن‌ها با والدین، به ویژه آن‌هایی که با احساسات قوی همراه هستند، به احتمال زیاد در حافظه بلندمدتشان ثبت می‌شوند. درک این موضوع برای والدین حیاتی است تا با آگاهی بیشتری با فرزندان خود رفتار کنند.

اختلافات شدید و مکرر والدین:

توضیحات: مشاجرات بلند، فریاد زدن، بی‌احترامی و رفتارهای خصمانه بین والدین، به شدت برای کودکان ترسناک و استرس‌زا است. این صحنه‌ها می‌توانند احساس ناامنی، اضطراب و حتی گناه را در آن‌ها ایجاد کنند. کودکان ممکن است خود را مسئول این اختلافات بدانند یا از آینده خانواده‌شان نگران شوند.

تأثیرات بلندمدت: این خاطرات می‌توانند منجر به مشکلات عاطفی، رفتاری، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در روابط آینده کودکان شوند.

فرق گذاشتن آشکار بین فرزندان:

توضیحات: نشان دادن تبعیض در محبت، توجه، دادن امتیازات یا سرزنش‌ها بین فرزندان، احساس عمیقی از بی‌عدالتی و دوست داشته نشدن را در کودکی که مورد تبعیض قرار گرفته ایجاد می‌کند.

تأثیرات بلندمدت: این تجربه می‌تواند منجر به احساس بی‌ارزشی، حسادت، خشم، کاهش اعتماد به نفس، مشکلات در روابط خواهر و برادری و حتی افسردگی شود. کودکی که احساس می‌کند کمتر دوست داشته می‌شود، ممکن است در بزرگسالی نیز با احساس ناامنی و تلاش برای جلب رضایت دیگران دست و پنجه نرم کند.

تمسخر و تحقیر فیزیک بدنی کودک:

توضیحات: مسخره کردن قد، وزن، شکل بینی، نوع راه رفتن یا هر ویژگی ظاهری دیگر کودک، به شدت به عزت نفس او آسیب می‌رساند. کودکان در این سنین بسیار حساس هستند و نظرات والدین را به عنوان حقیقتی درباره خودشان می‌پذیرند.

تأثیرات بلندمدت: این تمسخرها می‌توانند منجر به تصویر بدنی منفی، کاهش اعتماد به نفس، احساس شرم از ظاهر خود، اضطراب اجتماعی و حتی اختلالات خوردن در بزرگسالی شوند.

نادیده گرفتن موفقیت‌ها و تلاش‌های کودک:

توضیحات: بی‌توجهی به دستاوردها، تلاش‌ها و پیشرفت‌های کودک، حتی اگر کوچک باشند، این پیام را به او منتقل می‌کند که تلاش‌هایش ارزشمند نیستند و دیده نمی‌شود.

تأثیرات بلندمدت: این بی‌توجهی می‌تواند انگیزه کودک را برای یادگیری و پیشرفت کاهش دهد، احساس بی‌کفایتی را در او تقویت کند و منجر به کاهش اعتماد به نفس و عدم تمایل به ریسک کردن در بزرگسالی شود.

بی‌توجهی مداوم به خواسته‌ها و نیازهای کودک:

توضیحات: نادیده گرفتن مکرر نیازهای عاطفی، جسمی یا حتی خواسته‌های معقول کودک، احساس بی‌اهمیت بودن و دوست داشته نشدن را در او ایجاد می‌کند.

تأثیرات بلندمدت: این تجربه می‌تواند منجر به مشکلات در تنظیم هیجانات، وابستگی ناسالم در روابط آینده، احساس خشم و رنجش و مشکلات در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران شود.

خطاب کردن کودک با القاب زشت و توهین‌آمیز:

توضیحات: استفاده از کلمات منفی، تحقیرآمیز و القاب زشت برای صدا زدن کودک، به شدت به عزت نفس و احساس ارزشمندی او آسیب می‌رساند. کودکان این کلمات را درونی می‌کنند و ممکن است باور کنند که واقعاً همان چیزی هستند که خطاب شده‌اند.

تأثیرات بلندمدت: این رفتار می‌تواند منجر به کاهش عزت نفس، احساس شرم و گناه، مشکلات در روابط اجتماعی، افزایش احتمال رفتارهای پرخاشگرانه و حتی افسردگی شود.

تجربه آزار جنسی:

توضیحات: هرگونه رفتار جنسی غیرمجاز و مزاحمتی با کودک، یک تجربه به شدت آسیب‌زا و تروماتیک است که پیامدهای ویرانگری بر سلامت جسمی و روانی او دارد.

تأثیرات بلندمدت: این تجربه می‌تواند منجر به مشکلات روانی جدی مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگی، اضطراب، مشکلات در روابط صمیمانه، احساس گناه و شرم، و مشکلات جنسی در بزرگسالی شود.

بدرفتاری معلمان و سایر افراد مهم در زندگی کودک:

توضیحات: رفتارهای توهین‌آمیز، تحقیرآمیز، تبعیض‌آمیز یا خشونت‌آمیز از سوی معلمان، مربیان یا سایر بزرگسالان مورد اعتماد، می‌تواند تأثیرات منفی مشابه رفتارهای بد والدین بر روان کودک داشته باشد.

تأثیرات بلندمدت: این تجربیات می‌توانند منجر به کاهش علاقه به تحصیل، اضطراب اجتماعی، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات رفتاری شوند.

گوش ندادن فعالانه به حرف‌های کودک:

توضیحات: بی‌توجهی به صحبت‌های کودک، قطع کردن حرف او، یا نشان دادن عدم علاقه به آنچه می‌گوید، این پیام را به او منتقل می‌کند که نظرات و احساساتش ارزشمند نیستند.

تأثیرات بلندمدت: این رفتار می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس در ابراز عقاید، مشکلات در برقراری ارتباط مؤثر، احساس تنهایی و دور افتادگی و کاهش صمیمیت در روابط با والدین شود.

مقایسه مداوم کودک با دیگران:

توضیحات: مقایسه کردن کودک با خواهر و برادر، همسالان یا دیگران، به ویژه اگر این مقایسه همواره در جهت نشان دادن نقص‌های او باشد، احساس ناکافی بودن و حسادت را در او تقویت می‌کند.

تأثیرات بلندمدت: این مقایسه‌ها می‌توانند منجر به کاهش اعتماد به نفس، احساس رقابت ناسالم، اضطراب عملکرد و حتی افسردگی شوند.

تحقیر و تمسخر کودک در حضور دیگران:

توضیحات: مسخره کردن کودک، افشای اشتباهات یا نقاط ضعف او در جمع، باعث شرمساری و خجالت شدید او می‌شود و احساس ناامنی و آسیب‌پذیری را در او تقویت می‌کند.

تأثیرات بلندمدت: این تجربه‌ها می‌توانند منجر به اضطراب اجتماعی، ترس از قضاوت شدن، کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در برقراری روابط اجتماعی سالم شوند.

تحقیر شدن والدین توسط دیگران در حضور کودک:

توضیحات: دیدن اینکه والدینشان مورد بی‌احترامی، تحقیر یا بدرفتاری قرار می‌گیرند، برای کودکان بسیار ناراحت‌کننده و ترسناک است. آن‌ها ممکن است احساس ناتوانی در محافظت از والدین خود داشته باشند و این تجربه می‌تواند به احساس ناامنی و بی‌ثباتی در دنیای آن‌ها منجر شود.

تأثیرات بلندمدت: این تجربه می‌تواند منجر به اضطراب، احساس خشم و بی‌عدالتی، مشکلات در اعتماد کردن به دیگران و حتی الگوبرداری از رفتارهای پرخاشگرانه شود.

توصیه‌هایی برای ایجاد خاطرات مثبت و ماندگار:

ایجاد فضایی امن و سرشار از عشق و احترام: کودکان در محیطی که احساس امنیت و دوست داشته شدن می‌کنند، بهتر رشد می‌کنند و خاطرات مثبتی را تجربه می‌کنند.

گوش دادن فعالانه و همدلانه به کودکان: به حرف‌هایشان توجه کنید، احساساتشان را درک کنید و به آن‌ها نشان دهید که برایتان مهم هستند.

تشویق و قدردانی از تلاش‌ها و موفقیت‌های کودک: حتی تلاش‌های کوچک آن‌ها را ببینید و از آن‌ها قدردانی کنید تا انگیزه و اعتماد به نفسشان افزایش یابد.

اجتناب از مقایسه کردن و تمرکز بر نقاط قوت فردی کودک: به تفاوت‌های فردی فرزندتان احترام بگذارید و به او کمک کنید تا نقاط قوت خود را بشناسد و توسعه دهد.

استفاده از کلمات مثبت و محبت‌آمیز: لحن مهربان و استفاده از کلمات دلگرم‌کننده، تأثیر بسیار مثبتی بر روحیه و عزت نفس کودک دارد.

حل اختلافات خانوادگی به شیوه‌ای سالم و محترمانه: اگر اختلافی پیش آمد، سعی کنید آن را دور از چشم کودک و به شیوه‌ای بالغانه حل کنید.

توجه به نیازهای عاطفی و جسمی کودک: به نیازهای فرزندتان پاسخ دهید و به او اطمینان دهید که همیشه می‌توانید به او تکیه کنید.

ایجاد خاطرات شاد و لذت‌بخش: وقت گذراندن با کیفیت، انجام فعالیت‌های مشترک و ایجاد لحظات شاد، خاطرات مثبتی را در ذهن کودک ثبت می‌کند که تا آخر عمر با او خواهند بود.

در صورت نیاز، کمک گرفتن از متخصصان: اگر در تربیت فرزندتان با چالش‌هایی روبرو هستید یا نگران سلامت روان او هستید، از متخصصان روانشناسی کودک کمک بگیرید.

با آگاهی از رفتارهایی که در حافظه کودکان ماندگار می‌شوند و تلاش برای ایجاد محیطی مثبت و حمایت‌کننده، می‌توانید به فرزندانتان کمک کنید تا خاطرات خوشایندی را تجربه کنند که بنیان‌های یک زندگی سالم و موفق را برای آن‌ها فراهم می‌آورد.