رسم کتک‌زدن عروس در روز نخست ازدواج!

اینکه یک دختر جوان در لباس سپید عروسی مورد خشونت فیزیکی قرار بگیرد بسیار عجیب است. اصلا مگر چه اختلافی پیش آمده که داماد به خود اجازه می‌دهد در مراسم عروسی همسرش را کتک بزند؟ نه، خبری از اختلاف نیست. این اتفاق از یک خرافه قدیمی نشأت می‌گیرد، یک خرافه پوسیده و غیرمحترمانه.

بر اساس یک خرافات قدیمی و یک رسم ناپسند و خلاف شئونات، داماد در شب عروسی با لگد یا یک سیلی به عروس ضربه‌ای می‌زند تا به اصطلاح گربه را دم حجله بکشد و برای همیشه همسر را تحت فرمان خود دربیاورد. شگفت آنکه عروس نیز از چنین رسمی آگاهی دارد و اجازه می‌دهد تا در نخستین شب زندگی مشترک اینچنین به او خشونت روا شود. اما این رسم ناپسند که از سال‌های بسیار دور جریان داشته چه تأثیری بر رواج خشونت و زیر سؤال بردن مقام زن داشته و دارد؟

یک ناهنجاری بزرگ

این رسم ناپسند نه تنها در نقاطی از ایران که در بسیاری دیگر از نقاط دنیا نیز رواج دارد. از جمله در آلبانی. در آلبانی رسم عجیب و خشنی وجود دارد که عروس باید سه شبانه‌روز پس از ازدواج کتک‌های داماد را برای یادآوری وظایف خانواده تحمل کند. در حالی که این رسم با شدت کمتری نسبت به گذشته در برخی از نقاط ایران ادامه دارد به نظر می‌رسد باید با فرهنگ‌سازی در این زمینه این رسم کهنه و زشت را از بین برد.

شهرزاد جانملکی استاد دانشگاه و کارشناس امور فرهنگی در این رابطه به جام‌جم گفت: برخی از رسوم جاری ما ریشه‌هایی بسیار قدیمی دارند این در حالی است که برخی از این رسوم متأسفانه حاوی نکات مثبتی نیستند و به هیچ عنوان نباید بخشی از فرهنگ غنی ما شمرده شوند در غیر اینصورت فرهنگ ما خدشه‌دار می‌شود.

وی افزود: از سال‌های دور رسم اعمال خشونت فیزیکی علیه همسر در شب عروسی آن هم برای یادآوری اقتدار مرد و اینکه همسر باید گوش به فرمان او باشد وجود داشته است. این مسأله از جهات مختلف ایرادهای بسیار زیاد و نامطلوبی دارد از جمله بعد روانشناسانه.

این کارشناس امور فرهنگی در ادامه گفت: ما همیشه ملزم به رعایت رسوم پیشینیان نیستیم به خصوص اگر قرار باشد آن رسم به ما موضوعی منفی را القا کند. البته به معنای واقعی نمی‌توان نام رسم را بر روی این حرکات گذاشت و بهتر است آن را خرافه بنامیم. رسم و رسوم از رفتار و گفتارهایی عموماً مثبت برمی‌انگیزد.

جانملکی ادامه داد: ناهنجاری‌های اجتماعی همچون خشونت فیزیکی همیشه مورد بحث بوده و راهکارهای فراوانی برای جلوگیری از آن ارائه شده اما در این میان خرافه‌هایی ناپسند از این قبیل بیشتر به این ناهنجاری‌ها دامن می‌زند.

روش‌های مختلف برای اجرای یک خرافه قدیمی

این رسم چگونه اجرا می‌شود؟ داماد خرافه‌پرست سیلی می‌زند و عروس هم که دست کمی از او ندارد با خوشایند این موضوع را می‌پذیرد! گاهی اوقات یک لگد هم چاشنی نمایش خرافه ما می‌شود. در این میان پیش از هر چیزی ارزش و مقام یک زن به عنوان همسر زیر سوال رفته است، همسری که باید زندگی خود را با یک خرافه آغاز کند و مشخص نیست در ادامه آن چه اتفاقات دیگری مشابه همین خرافات برای او رخ می‌دهد.

جانملکی اظهار کرد: می‌توان فرهنگ را جایگزین خرافه کرد. این کار شدنی است و در گذشته هم در زمینه‌های مختلف این کار انجام شده و نتایج مثبتی هم حاصل شده است. لازمه کار آموزش‌های لازم و تقویت کردن ارزش‌های اخلاقی و دینی نزد رده سنی نوجوان است. اگر خرافه‌هایی ناپسند از این دست به نسل بعدی ما برسد مشخص است که در این میان کوتاهی زیادی شده است. مطمئن باشد خرافه را می‌توان با فرهنگ از بین برد.