راهی برای ‌شکست ‌دادن «زیکا»

این ویروس که کانون اصلی آن نواحی حاره‌ای است بتازگی در برخی کشورهای اروپایی مانند فرانسه نیز دیده شده که هشدار جدی برای بهداشت و سلامت جهانی محسوب می‌شود. همچنین خبرها حاکی از آن است که این ویروس در برزیل، یک و نیم میلیون نفر را مبتلا کرده و نزدیک به پنج هزار کودک را هم دچار نقص مادرزادی کرده است.

شرایط ایران در برابر «زیکا»

البته این دوری مسافت و از طرفی کاهش تکثیر ویروس در هوای سرد، کارشناسان را به نگرانی جدیدی از عمدی بودن این شیوع واداشته است. نکته‌ای که با توجه به فعالیت گروه‌های تروریستی ممکن است صحت داشته باشد و از آن به عنوان «بیوتروریسم» یاد می‌شود.

ایران نیز به دلیل نزدیکی با کانون این تهدیدها، به طور قطع در معرض خطر بوده و طی گزارش‌های چند روز گذشته، علایمی از این ویروس نزدیک مرزهای کشور ارایه شده است. گرچه به گفته رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، احتمال ورود ویروس زیکا به کشور بسیار کم است، اما مراقبت کامل برای کنترل حشره ناقل ضروری است.

در واقع از چهار سال قبل نظام مراقبت فعالی در این زمینه آغاز شده، اما وجود این پشه در کشورهای همسایه به طور قطع حساسیت‌ها را به دنبال دارد. البته ارایه آگاهی‌های دقیق در مورد علایم و روش‌های پیشگیری از آن به مردم ضروری خواهد بود.

ویروس «زیکا» چیست؟

زیکا، بیماری مرتبط با ویروسی است که از طریق پشه «آئدس» که به آن پشه ببر مانند نیز گفته می‌شود، انتقال می‌یابد و هم خانواده بیماری‌های تب زرد و تب دانگ است.

پشه آئدس، اندازه کوچکی بین پنج تا هشت میلی متر دارد و به دلیل وجود خط‌های سیاه و سفید روی شکم براحتی قابل تشخیص است. این پشه حتی در طول روز نیز افراد را نیش می‌زند.

ویروس زیکا در سال 2014 میلادی در آفریقا، آسیای جنوب شرقی و جزایر اقیانوس آرام شیوع پیدا کرد و سپس به جزیره ایستر و شیلی نیز رسید. تا ماه مه 2015، بیش از 84 هزار مورد ابتلا به این ویروس در برزیل ثبت شد که با افزایش این آمار به 5/1 میلیون نفر، برزیل در بطن بحران قرار دارد. البته در بسیاری از کشورهای حوزه آمریکای جنوبی و مرکزی نیز این ویروس دیده شده و سازمان بهداشت جهانی از شیوع گسترده آن در قاره آمریکا خبر داده است.

ویروس زیکا از طریق گزش پشه منتقل می‌شود، اما تکثیر ویروس در خون فرد می‌تواند موجب آلودگی پشه‌های دیگر در زمان نیش زدن نیز بشود. برای شکستن این چرخه معیوب، لازم است از گزش دوباره پشه‌ها طی سه تا 10 روز اول جلوگیری شود، زیرا در این فاصله ویروس‌ها زنده هستند و بیماری در حال پیشرفت است، اما این ویروس از طریق انسان به انسان دیگری منتقل نمی‌شود.

زیکا با چه علایمی همراه است؟

جوش‌های پوستی شبیه به تاول نخستین علامت این بیماری است که ممکن است با تب همراه باشد. البته علایم دیگری مانند احساس خستگی، درد عضلات و مفاصل، ورم و قرمزی ملتحمه چشم و سردرد نیز بروز کند. اما شباهت علایم آن با دیگر بیماری‌های مشابه نواحی قاره‌ای مانند تب دانگ، تشخیص آن را مشکل کرده است. به علاوه، در 70 تا 80 درصد موارد بیماری بدون هیچ علامت خاصی بروز می‌کند. بررسی نمونه‌های خون و ادرار برای تشخیص وجود ژنوم پشه لازم است، اما در صورتی که جواب منفی باشد، اما همچنان علایم مشکوک دیده شود، نیاز به آزمایش‌های سم شناسی است که به طور دقیق آنتی کورهای خاص ویروس را نشان می‌دهد. گرچه علایم بیماری معمولی است، اما ویروس می‌تواند زمینه ساز عوارض جدی نورولوژیک شود. این ویروس بخصوص برای خانم‌های باردار بسیار خطرناک است، زیرا موجب بروز میکروسفالی و ناهنجاری‌های مغزی جنین می‌شود. البته تحقیقات گسترده‌ای در زمینه شناخت عوارض آن در حال انجام است.

درمانی برای این بیماری وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ درمان و واکسن خاصی برای مقابله با ویروس زیکا وجود ندارد و فقط می‌توان علایم را بهبود بخشید. بهترین توصیه، استراحت کافی و مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن است. البته از آنجا که پیشگیری همواره بهتر از درمان است، باید هنگام سفر به مناطق آلوده اقدام‌های بهداشتی در نظر گرفته شود.

توصیه‌های جدی به خانم‌های باردار

همان طور که اشاره شد، خانم‌های باردار آسیب‌پذیرترین گروه نسبت به این ویروس هستند و باید مراقبت جدی‌تری داشته باشند، زیرا انتقال ویروس از طریق خون به جنین خیلی سریع صورت می‌گیرد و عواقب جبران‌ناپذیری در پی دارد.

- در وهله اول به آن‌ها توصیه می‌شود از سفر به مناطق آلوده به طور جدی پرهیز کنند، اما در صورت ضرورت باید قبل و بعد از بازگشت به پزشک مراجعه کنند و وضعیت عمومی کاملاً کنترل شود.

- در این مناطق حتما لباس‌های آستین بلند و شلوار بپوشند که احتمال گزش پشه‌ها کمتر شود. این نکته بخصوص حوالی غروب که فعالیت حشرات بیشتر است، اهمیت دو چندانی خواهد داشت.

- در حد امکان از حشره‌کش‌های مناسب که برای مقابله با این حشره وجود دارد، در محل اقامت خود استفاده کنند.

- بروز علایم معمولاً 12 روز پس از ورود ویروس به بدن دیده می‌شود. به همین دلیل باید هر نوع گزش پشه جدی تلقی شده و فوری به پزشک مراجعه شود.

- استفاده از کرم‌های مخصوصی که مانع از نزدیک شدن پشه‌ها به بدن می‌شود نیز برای خانم‌های باردار بسیار مفید است.

- همراه بردن نوزاد و بچه‌های کوچک به این مناطق نیازمند مراقبت بیشتری است، زیرا نمی توان از پمادهای دفع حشرات استفاده کرد. لباس‌های مناسبی را باید به تن آن‌ها پوشاند، ساک و کالسکه را بخوبی بررسی کرد تا پشه‌ای وارد نشده باشد و همچنین در صورت بروز هر علامت هشداردهنده، حتی خیلی جزیی، باید به پرشک مراجعه کرد.

- پشه ناقل ویروس زیکا در قسمت‌های گرم و مرطوب و در ارتفاع حدود 50 تا 100 متر زندگی می‌کند. مؤثرترین روش برای جلوگیری از حضور آن، حذف شرایط مساعد است و نباید حتی کمترین مقدار آب نیز در اطراف محل اقامت وجود داشته باشد.

منابع:www.Metronews.fr

www.Inpes.fr