ناکامی غرب از یک سال تحریم ایران

هفته گذشته تحریم های به اصطلاح فلج کننده غرب علیه ایران یک ساله شد. اول جولای سال 2012 بود که بسته تحریمی جدید غرب علیه ایران به اجرا گذاشته شد. بخش نفت و سیستم بانکی ایران مهترین هدف این تحریم ها بودند.

اکنون مروری بر این یک سال نشان می دهد غرب نتوانسته است از این تحریم ها طرفی بر ببندد. با گذشت یک سال از این تحریم ها صادرات نفت ایران هر چند در سطح کمتری نسبت به قبل ادامه دارد و به اذعان مقامات آمریکایی دسترسی ایران به نظام بانکی بین المللی همچنان ادامه دارد.

به علاوه هر چه بیشتر به جلو می رویم پایبندی کشورها و شرکت های ثالث به تحریم ها کمتر و قدرت وتوانایی ایران در دور زدن تحریم ها بیشتر می شود. اساسا تحریم ابزاری برای سیاستگذاری های کوتاه مدت تلقی می شود و ادامه تحریم ها در بلندمدت با فرسایشی شدن در چارچوب بازی باخت باخت در عرصه سیاست بین الملل تعریف می شود.

از پای درآوردن ایران با ضربه زدن به صادرات نفت مهمترین هدف تحریم ها بود. سیاستمداران غربی نفت را پاشنه آشیل ایران می دانستند و بنابراین تیر تحریم را به آن زدند.

اما متوسط صادرات نفت ایران طی 12 ماه گذشته بیش از یک میلیون بشکه در روز بوده که اگرچه درآمدهای ارزی ایران از این محل به نصف کاهش یافته اما انجام اقداماتی از سوی دولت باعث ثابت ماندن درآمدهای ریالی شده و در نتیجه خللی در تامین بودجه کشور نشده است.

اقدام دولت در 2 برابر کردن نرخ ارز با تمام انتقادهایی که بر آن وارد است پاتکی بود به سیاست تحریم نفتی غرب. افزایش صادرات فرآوردهای نفتی مثل نفت کوره و دیگر کالاهای ارزآور مثل مواد پتروشیمی و میعانات گازی از دیگر اقدامات خوب انجام گرفته برای مقابله با تحریم نفتی غرب بوده است.

در بخش بانکی نیز دستاوردهای تحریم برای غرب تعیین کننده نبوده است. با وجود تلاش های بسیار آمریکا به اذعان مقامات این کشور ایران همچنان به سیستم مالی و بانکی جهان دسترسی دارد. شبکه بین المللی ارتباطات بانکی موسوم به سوئیفت تحت فشار آمریکا دسترسی 14 بانک ایرانی را به این شبکه قطع کرده است اما همچنان 16 بانک ایرانی از طریق این شبکه به نظام بانکی جهان دسترسی دارند و مبادلات مالی ایران از طریق این بانک ها با کشورهای مختلف برقرار است.

از سوی دیگر ادامه تحریم ها علیه همین 14 بانک نیز ممکن به نظر نمی رسد و در آینده شاهد شکست سیاست تحریم علیه نظام بانکی ایران خواهیم بود. دادگاه عالی انگلیس اخیرا به لغو تحریم های دولت انگلیس علیه بانک ملت ایران داده است. این بانک به همراه بانک ملی از دادگاه عمومی اروپا حکم غیرقانونی بودن تحریم ها را دریافت کرده و قرار است دیوان دادگستری اروپا نیز حکم نهایی را در این زمینه صادر کند که بسیاری از کارشناسان حقوقی حکم این دادگاه را نیز به نفع ایران می دانند.

در همین حال حجم سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در ایران طی سال 2012 به عنوان نخستین سال اجرای تحریم های سرسختانه علیه ایران با افزایش 17 درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شده است. کنفرانس سازمان ملل برای تجارت و توسعه (آنکتاد) در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد در سال 2012 با وجود تحریم‌های غرب علیه ایران حجم سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در این کشور به رقم بی سابقه 4.87 میلیارد دلار رسید. این در حالی است که سرمایه گذاری خارجی در جهان طی سال 2012 بالغ بر 18 درصد و در کشورهای توسعه یافته که بانی تحریم ایران بوده اند 31 درصد کاهش یافته است.

در هر حال بانیان تحریم ایران که به ویژه در آمریکا و انگلیس متمرکز شده اند اگر نگاهی واقعگرایانه به عملکرد یک ساله تحریم ها داشته باشند به کار خود نمره قبولی نمی دهند. فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران همچنان ادامه دارد،‌ دولت امور بودجه ای و مالی خود را تحت کنترل درآورده و به رغم مشکلات اقتصادی، شرکت گسترده مردم در انتخابات ریاست جمهوری امید ایجاد نارضایتی عمومی را نقش بر آب کرده است.

اکنون روی کارآمدن دولتی جدید در ایران با شعار تعامل و همکاری متقابل فرصت مناسبی برای غرب است که در رویکرد خود علیه ملت ایران تجدید نظر کند و از سیاست ارتجاعی تحریم دست بردارد.