تجاوز و تعارض در سینمای ایران و فرانسه

با وجود آنکه در اول فیلم "ال" زن مورد تعارض قرار می گیرد، او نه به پلیس و نه به هیچ مردی مراجعه نمی کند و خود تصمیم می گیرد که فرد تعارض گر را پیدا کند و از او انتقام بگیرد. روش پردازش ورهوفن فیلم را بینهایت درخشان کرده. فیلم با سکانسی در خشان آغاز می شود که در ان گربه ای در حال زل زدن به صحنه ای است که ما فقط صدای آن را می شنویم. با چرخش دوربین مشخص می شود که مردی ماسک پوش به خانه زن قهرمان فیلم که تنها در یک حومه پاریس و در یک خانه نسبتا بزرگ زندگی می کند وارد شده و به او تعارض کرده. با فرار مهاجم زن را می بیینم که به ارامی از زمین بلند می شود خود را جمع می کند و با خونسردی او را می بینیم که نوشیدنی بر می دارد و می نوشد و بعد به حمام می رود و خود را پاک می کند. هیچ خبری از شکستگی روحیه در زن نیست و انگار که اصلا اتفاقی نیفتاده، هیچ اژیر پلیسی هم شنیده نمی شود و خبری از نهادهای قانونی برای پیگیری ماجرا نیست. تنها چند روز بعد در جریان یک گردهم نشینی دوستانه زن از اتفاق رخ داده شده به دوستان خود می گوید و با وجود اصرارهای فراوان می گوید که علاقه ای به درگیر کردن پلیس در ماجرا ندارد و خودش ماجرا را حل می کند. در نهایت، با انتقام سهمگین زن از مرد متعارض گر روبرو هستیم.

ورهوفن یکی از عجیب ترین و پیچیده ترین شخصیت های زن را در سالهای اخیر خلق کرده. زنی کاملا مستقل و ازاد و بی قید. فضای سادو مازوخسیتی فیلم برای عده زیادی از منتقدین سهمگین بود و فیلم را غیر اخلاقی و فاسد خطاب کردند. همچنین بخاطر رویکرد غیر متعارفش نسبت به تجاوز ، فیلم با واکنش تند پاره ای از فمنیست ها روبرو شد که معتقد بودند که فیلم تجاوز را عادی سازی کرده.

فیلم آخراصغر فرهادی بنام فروشنده بعد از مدت ها انتظار در کن اکران شد. فیلم فوق همانند فیلم پل ورهوفن به ماجرای تعارض به فضای خانوادگی می پردازد. مردی غریبه وارد خانه یک زوج جوان می شود و زن جوان را که در حمام است با حضور فیزیکی خود وحشت زده می کند. بر خلاف فیلم ورهوفن، زن فیلم فوق کاملا دچار تروما شده و دیگر قادر به هیچ کاری نیست. فیلم پیرامون تلاش شوهر اوست در جهت یافتن فرد متعارض و انتقام گیری از او . اگر کار ورهوفن زن محور است کار فرهادی کاملا مرد محور. بخش اعظم فیلم بر دوش شهاب حسینی است و در تفابل با او ترانه علی دوستی نقش کم رنگی را در داستان دارد. بر خلاف نظر منتقدین کایه دو سینما که فیلم ورهوفن و بازی شهامت امیز و بی پروای الیزابت هوپز را ستایش زیاد کرده اند ، پاره ای از منتقدین فیلم فرهادی را اخلاقی و کاملا شرافت مندانه توصیف کرده اند .

امیر گنجوی