توصیه‌های کاربردی برای درمان خجالتی بودن

برخی فکر می‌کنند کمرویی همان خجالت است، اما چنین نیست. گرچه غلبه بر هیچ یک آسان نیست، اما هر کسی می‌تواند به احساس بی‌ارزشی، کم‌لیاقتی و نیاز به پنهان کردن خود پایان دهد.

در چنین مواردی مردم اغلب در مورد غلبه بر ناراحتی هنگام صحبت کردن در جمع یا ابراز عقیده در یک مکالمه روزمره و آرام صحبت می‌کنند. با این حال، درس امروز فراتر از این موارد خواهد بود.

فائق آمدن بر ریشه بروز شرم کار آسانی نیست. خاستگاه احساس شرم و خجالت معمولاً تجربه (یا تجارب مکرر) تضعیف و سرکوب ارزش‌ها در دوران کودکی است. البته کمرویی می‌تواند نتیجه یک تجربه آسیب‌زای مانند سوءِ استفاده یا بدرفتاری شدید در دوران کودکی نیز باشد. وقتی احساس شرم عمیقاً در شخص ریشه دوانده، به این معنی است که از بین بردن آن آسان نیست.

کمرویی مکانیسمی است که به کودک اجازه می‌دهد از خود محافظت کند. به خصوص هنگامی که بزرگسالان، که معمولاً سرپرست او هستند، از پذیرفتن برخی حالات بیانی یا شخصیتِ در شرف تکوین کودک سر باز می‌زنند، یا نسبت به آن بی توجهی می‌کنند.

برای کودک در سال‌های آغازین محبت بزرگسالان بسیار مهم است، به همین دلیل است که کودکان یاد می‌گیرند همانطور باشند که بزرگسالان می‌خواهند. آن‌ها خودخواسته دچار رفتاری تصنعی می‌شوند و هر رفتار دیگری را که از این ترفند عدول کند نامناسب می‌دانند.

به طور کلی، خجالت با افسردگی ارتباط دارد و به طرز غریبی با ترس از خود (Autophobia) نیز مرتبط است. ترس از آنچه اکنون هست یا آنچه ممکن است در نهایت انجام دهد. این یعنی خشم فروخورده‌ای در این افراد وجود دارد که اغلب با آن علیه خودشان رو به رو می‌شوند.

همه این‌ها باعث می‌شود افراد خجالتی با احتیاط از دیگران کناره گیری کرده و خود را از محبت محروم کنند. با این حال، غلبه بر خجالت ممکن است. در ادامه پنج توصیه برای کمک به شما در فائق شدن بر کمرویی ارائه شده است.

برای غلبه بر کمرویی لازم است روند خجالت را درک کنید. مراقب باشید تا عوامل، زمینه و نشانه‌های کمرویی را طی روز در خود بشناسید. در صورت لزوم، دفترچه‌ای به همراه داشته باشید تا یافته‌های خود را یادداشت کنید. هدف این است که موقعیت‌هایی را که در آن‌ها خجالت می‌کشید، دقیقاً شناسایی کنید.

مهم است سعی کنید آنچه را که می‌خواهید از آن پنهان شوید، بشناسید و اینکه چه بخشی از خودتان بیشتر به آن مرتبط است. همچنین، به مکالمات درونی تان -خودانتقادی - بسیار توجه کنید. چه کلمات یا پیام‌هایی به ذهن‌تان خطور می‌کنند؟ این اطلاعات برای شروع غلبه بر مشکل کمرویی بسیار به شما کمک خواهد کرد.

سعی کنید در مورد مهم‌ترین افراد در دوران کودکی خود فکر کنید. آن‌ها به طور کلی چگونه بودند؟ آن‌ها چطور با شما رفتار کردند؟ چرا آن‌ها آن طور رفتار کردند؟ آن‌ها چه چیزی را در شما نپذیرفتند، نپسندیدند یا از چه چیزی محروم کردند؟ فکر می‌کنید چرا این کار را کردند؟

با نگاهی به چهره عزیز و ترس‌خوردۀ کودکی خود می‌توانید چشم انداز جدیدی از کمرویی خود کسب کنید. مطمئناً متوجه خواهید شد که مشکل نه شما که خود آن‌ها بوده اند.

بهتر است که از "پسند" آن‌ها جدا شوید. به عبارت دیگر، درک کنید که هیچ چیز غیر قابل پذیرشی در مورد شما وجود ندارد و آن‌ها فقط نمی‌توانستند آنچه را که لازم دارید به شما بدهند، زیرا اساساً آن را نداشتند.

شما باید بیاموزید که با خود متحد شوید. دوست خوب خودتان باشید، کسی که فقط انتقاد سازنده می‌کند.

کسی که تمام وقت خود را صرف عیب جویی از دیگران نمی‌کند. کسی که به دیگران با بی‌‍اعتمادی نگاه نمی‌کند یا بر اشتباهات آن‌ها تأکید نمی‌ورزد: بهترین دوست خود شوید.

شما باید یاد بگیرید که خودتان را با مهربانی ببینید تا بر شرمندگی غلبه کنید. به عبارت دیگر، شما باید یاد بگیرید که با عشق به خودتان نگاه کنید.

اگر فکر نمی‌کنید ایت توصیه موثر باشد، کافی است آن را امتحان کنید. نتایج، قطعاً شما را شگفت زده خواهد کرد.

پذیرشِ خود (self-acceptance) بدان معناست که شما نمی‌خواهید شخص دیگری باشید. با "پذیرش خود" می‌فهمید که نه بیشتر از دیگران هستید و نه کمتر از دیگران. شما به سادگی همان کسی هستید که هستید و بعضی چیز‌ها را نمی‌توانید تغییر دهید یا فقط با گذشت زمان و صبر می‌توانید تغییر دهید. تغییری که در یک روز اتفاق نمی‌افتد.

به هر حال، هر تغییری باید با "پذیرش خود" شروع شود، پذیرش اینکه شما در موقعیت A هستید، اما می‌توانید به موقعیت B بروید.

همانطور که خواهید دید، صداقت و راستکاری با خود، برای رشد و دگرگون شدن بسیار مهم است.

بنابراین، خودشناسی عمیق، تجزیه و تحلیل گذشته و ایجاد نگاه دلسوزانه نسبت به خود، برای پروراندن "پذیرش خود" مفید است. البته کار آسانی نیست، زیرا ذهن شما سال‌هاست که کار متفاوتی انجام می‌دهد؛ کاری که مغز شما کم و بیش برای آن برنامه ریزی شده است. با این حال، می‌توان کم کم بر کمرویی غلبه کرد.

شما باید درک کنید که خجالت از درون ناشی می‌شود. خوب است اهدافی را برای حرکت به سمت "پذیرش خود" تعیین کنید. به عنوان مثال، خود را در معرض چیزی یا در موقعیتی قرار دهید که باعث خجالت شما می‌شود و معمولاً از آن فرار می‌کنید یا پنهان می‌شوید.

برای شروع با مواردی آغاز کنید که حداقل ترس را در شما ایجاد می‌کنند، سپس، به تدریج، سختی موقعیت را افزایش دهید.

با استفاده سیستماتیک از این ۵ کلید می‌توانید امیدوار باشید که به تدریج بر کمرویی و خجالت خود غلبه کنید. برای مدیریت احساس شرم و خجالت کشیدن توصیه می‌شود همزمان با به کار بستن موارد ۵ گانه، شیوه تنفس شکمی را تمرین کنید. این شیوه از تنفس می‌تواند به شما در مواجهه با موقعیت‌هایی که در آن دچار کمرویی و خجالت می‌شوید، کمک بسیاری کند.