آمار متناقض ساختمان های ناایمن تهران/ ۱۲۹ ساختمان یا ۱۶۰۰۰؟

آتش سوزی ساختمان خیابان جمهوری در دی ماه ۱۳۹۲، آتش‌سوزی و ریزش ساختمان پلاسکو در ۳۰ دی ماه ۱۳۹۵، فروریختن ساختمان متروپل در دوم خردادماه ۱۴۰۱ و آتش سوزی ساختمان ۱۵۳ در اسفندماه سال جاری و دهها آتش سوزی دیگر در ساختمان های بلند مرتبه ای که به دلیل عدم گسترش حریق و اطفای سریع آن خیلی مورد توجه قرار نگرفت، ولی هریک هشداری برای شهروندان و مسئولین است که باید فکری برای ساختمان های ناایمن کنند. تدبیری که به تدریج و مستمر پیگیری این مهم را به همراه داشته باشد نه اینکه پس از هر حادثه ای دلخراش تنها مدتی موضوع مورد توجه قرار گیرد.

ماجرای ساختمان‌های ناایمن تهران که حالا با آتش سوزی ساختمان ۱۵۳ شبیه ایام پس از ریزش ساختمان پلاسکو، همه دنبال ردیابی و شناسایی آنها هستند. مساله‌ای دنباله‌دار است که متاسفانه به‌رغم انتشار برخی اسامی و لیست‌ها، هیچ‌وقت از این حد و سطح جلوتر نرفته و حتی اگر گاهی اقداماتی هم صورت گرفته و حرفی هم زده شده، جلوی آن را گرفتند یا در گذر زمان به فراموشی سپرده شده است.

مدت‌هاست که ساختمان‌های ناامن تهران تبدیل به یکی از بزرگترین چالش‌های پایتخت شده است؛ چالشی که همگان آن را با حوادث قبلی همچون ساختمان پلاسکو می‌شناسند. شورای شهر تهران در دوره پنجم گزارشی را درباره ساختمان های ناایمن تهران دریافت می کند و شورای شهر، شهرداری وقت را ملزم می‌کند که این گزارش را که ساختمان های ناایمن را معرفی می کند در سامانه‌ی شفافیت منتشر کند تا با مالکانش به نوعی برخورد شود.

اما پیروز حناچی، شهردار وقت تهران، به خواست برخی نهادها که انتشار آن را مصلحت نمی‌دانستند تمکین می‌کند. تمکین او در حالی بود که لیست این ساختمان‌ها نه طبقه بندی خاصی دارد و از سوی دیگر انتشار آن، مصوبه‌ شورای شهر را هم داشت. انتشار لیست ساختمان های ناایمن تهران توسط رسانه ها دنبال شد تا تابستان سال جاری که خبر وجود لیستی مشتمل بر ۱۲۹ ساختمان ناایمن در تهران منتشر و اعلام شد که تهران ۳۳ هزار ساختمان ناایمن دارد که ۱۲۹ مورد آن در شرایط بحرانی و بسیار خطرناک قرار دارند.

پس از اعلام وجود لیستی مبنی بر وجود ۱۲۹ ساختمان ناایمن مدیرعامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران اعلام کرد که این لیست را منتشر خواهد کرد؛ البته پس از این موضع‌گیری علیرضا زاکانی شهردار تهران نیز اظهار می‌کند که انتشار لیست جز التهاب در جامعه نتیجه‌ای ندارد و می‌تواند از نظر روانی شهروندان را دچار چالش و مشکلات متعددی کند.

علی القاصی رئیس کل دادگستری استان تهران نیز در جلسه مشترکی با شهردار تهران اعلام می‌کند: ساختمان‌های ناایمن موجود در شهر تهران حاصل ترک فعل‌هایی است که در سال‌های گذشته رخ داده و بر همین اساس اولویت‌گذاری در این زمینه یک ضرورت است تا به مراتب اهمیت تحت پیگیری قانونی قرار گیرند. در همین زمینه از شهرداری تهران خواسته می‌شود تا در اسرع وقت فهرست ساختمان‌های ناایمن بنا بر درجه اهمیت در اختیار دادگستری استان تهران قرار داده شود تا مورد پیگیری قضائی قرار گیرد.

همزمان با این درخواست رئیس کل دادگستری استان تهران؛ شهردار تهران تاکید می‌کند که لیست ۱۲۹ ساختمان تنها از منظر تأییدیه آتش نشانی بوده و معرف ساختمان‌های ناایمن از منظر شهرسازی، ایمنی و ساختمانی نیست؛ لذا ۲۲ تیم مشترک شامل شهرداری تهران و سایر دستگاه های ذیربط شامل نظام مهندسی و... تشکیل شد تا پایش ساختمانهای تهران انجام شود و لیست ساختمان های ناایمن از منظر شهرسازی نیز مشخص شود.

در همین راستا علیرضا زاکانی شهردار تهران در آذرماه سال جاری در پاسخ به سوال ایسنا، مبنی بر اینکه فهرست ساختمان‌های ناایمن چه زمانی در اختیار دادگستری قرار خواهد گرفت نیز عنوان کرده بود، مدتی است که اقدامات لازم در حوزه ایمن سازی ساختمان‌های سطح پایتخت در ۲۲ منطقه شهر تهران آغاز شده است. اصل کار شهرداری در حوزه ساختمان‌های ناایمن شناسایی است. هر آنچه در سال‌های گذشته وجود داشته، ناظر بر بررسی ساختمان‌ها از حوزه و منظر آتش نشانی بوده است؛ اما اکنون علاوه بر حوزه آتش نشانی در حوزه شهرسازی، ایمنی و ساختمانی نیز ساختمان‌ها مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

وی ادامه می‌دهد: تیم‌های شهرداری تهران در حال بررسی ساختمان‌های بلندمرتبه و تا شش طبقه هستند. بررسی ساختمان‌های بلند با اولویت اول آغاز می‌شود و در حال انجام کاری هستیم تا در بستر آن شناسنامه برای ساختمان‌ها تدوین شود. پس از صدور شناسنامه برای ساختمان‌ها مشخص می‌شود که کدام ساختمان‌ها نا ایمن و کدام ساختمان‌ها ایمن هستند و به دنبال آن نیز اقدام به بازسازی، نوسازی و تخریب ساختمان‌ها می‌کنیم.

بعد از واقعه پلاسکو و حالا ساختمان ۱۵۳، یکی از اصلی‌ترین مطالبه‌ ها انتشار لیست ساختمان‌های ناایمن پایتخت است. علت این پیگیری جهت انتشار این فهرست این است که احتمالا مالکان این ساختمان‌ها تذکرات در خفا را جدی نمی‌گیرند و این عمومی و اعلام شدن نام‌ ساختمان‌ها باعث می‌شود که کمی ماجرا را جدی بگیرند و شاید درصدد رفع آن، کاری کنند. دلیل دیگر این است که مردم شاید خودشان رجوع به این ساختمان‌ها و رفت‌وآمد به آنها را رها کنند و این‌طور از وقوع فجایع احتمالی جلوگیری شود. دلیل سوم هم این است که بسیاری از ساختمان‌هایی که نام‌شان به‌عنوان ساختمان‌های ناایمن بر سر زبان‌هاست، برای ارگان‌ها و نهادها است و انتشار این لیست می‌تواند نها مربوطه را نسبت به مساله حساس کند.

ناصر امانی عضو شورای شهر تهران در یکصد و سی و یکمین جلسه شورای شهر تهران در تذکری خطاب به شهردار تهران اظهار می‌کند: بارها از شهرداری خواستیم که لیست ساختمان‌های پرخطر را منتشر کنند و حتی گفتیم که لیست را در اختیار اعضاء بگذارید تا ما آن را منتشر کنیم و مسئولیت‌شان با ما باشد و فکر کنید اگر یک لحظه در یکی از این ساختمان‌های پرخطر که در اسفندماه مملو از جمعیت هستند اتفاقی رخ دهد چه تبعاتی دارد؟.

زاکانی شهردار تهران نیز در پاسخ به این سوال عضو شورای شهر تهران در پایان صحن علنی یکصد و سی و یکمین جلسه شورای شهر تهران در جمع خبرنگاران می گوید: لیست ساختمان های ناایمن در اختیار مرجع قضایی است و مرجع قضایی نیز روی آن احکامی را صادر کرده است. این موضوع در جهت اصلاح خواهد بود لذا مسیری که می رویم در جهت اصلاح است.

وی تاکید می‌کند: بی تردید باید مشکل را حل کنیم. لیست را در اختیار آقای چمران رئیس شورای شهر تهران قرار خواهیم داد و او تشخیص می دهد که چگونه عمل کند اما همانطور که وزیر کشور اعلام کرد نباید التهاب روی التهاب گذاریم و حدود ۱۶ هزار واحد مسکونی در مسیر رصد و پایش ۹گانه هستند که برای اولین بار این اتفاق در حال رخ دادن است.

به گفته شهردار تهران، ۱۲۹ ساختمان ناایمن از حیث آتش نشانی است اما در پایش جدید همه اجزا و عناصر دست به دست یکدیگر داده اند و بر اساس چک لیستی ایمنی را مورد سنجش قرار می دهند. در حال حاضر نیز بالغ بر هزار ساختمان را پایش کرده‌اند. ۲۲ تیم که شهرداری یک وجه آن است، کار پایش را انجام می دهند.

مهدی چمران هم در انتهای این جلسه درباره لیست ۱۲۹ ساختمان ناایمن شهر تهران می‌گوید: انتشار عمومی لیست ساختمان های ناایمن باید با نظر دادستانی و وزیر کشور انجام شود اما اگر لیست در اختیار شورا قرار بگیرد حتما به اعضا خواهیم داد.

بنابراین گزارش، در حالی که صحبت‌ها در خصوص ساختمان‌های ناایمن معطوف به لیست تهیه شده از سوی سازمان آتش‌نشانی تهران است، علی نصیری، رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران از وجود ۱۶ هزار ساختمان ناایمن در پایتخت خبر داده است که در خصوص برخی از ساختمان‌های بلندمرتبه همچون متروپل هر لحظه امکان ریزش آن‌ها وجود دارد.

لیست ۱۲۹ موردی ساختمان‌های ناایمن بر اساس شاخص‌هایی همچون کاربری، جمعیت ساکن و متغیر، قدمت، تعداد طبقات، وسعت، سیستم اطفا حریق و پله‌های اضطراری تهیه شده؛ این در حالی است که برای تعیین ایمن بودن یا ناایمن بودن یک ساختمان، شاخص‌ها و پارامترهای دیگری نیز وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد؛ لذا اگر قرار بر انتشار لیستی از ساختمان‌های ناایمن شهر تهران باشد، انتظار است لیستی منتشر شود که شامل تمامی ساختمان‌های ناایمن شهر تهران بر اساس همه پارامترها و شاخص‌ها باشد.

به این ترتیب میان لیست تهیه شده از سوی سازمان آتش‌نشانی تهران و لیست تهیه شده از سوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران تهران در مورد ساختمان‌های ناایمن، ۱۵ هزار و ۸۷۱ مورد تفاوت وجود دارد؛ لذا اتکا بر لیست تهیه شده از سوی سازمان آتش‌نشانی تهران که صرفاً بر اساس پارامترهای ارزیابی این سازمان تهیه شده، به‌ نوعی سهل گرفتن در مورد تعداد ساختمان‌های ناایمن در شهر تهران است و به‌نظر می‌رسد که مدیریت شهری پیش از اعلام اسامی ساختمان‌های ناایمن، در ابتدای امر باید تعداد ساختمان‌های ناایمن را با در نظر گرفتن تمامی پارامترها احصا کند./ایسنا