نظر مراجع تقلید درباره پیوند عضو

مجله مهر: اگرچه دکتر ولایتی اشاره‌ای به استفتای اختصاصی درباره پیوند دست نکرد اما مراجع تقلید نظرات متفاوتی درباره پیوند اعضا دارند. در پایگاه اطلاع‌رسانی مرجعیت مجموعه ای از این نظرات درباره یک استفتاء گردآوری شده است. در استفتاء آمده است: آیا درصورت مرگ مغزی و یا فوت کامل اهدای عضو جایز است؟

عده ای از علما، پیوند عضو را جایز می دانند و شروطی را برای آن در نظر می گیرند. آیت الله خامنه ای، آیت الله مکارم شیرازی، آیت الله مدنی تبریزی و آیت الله شیرازی جزو موافقان پیوند عضو هستند.

آیت الله خامنه ای در دو جوابی که به این استفتا می دهند، می فرمایند: اگر اين افراد دچار ضايعات مغزى غير قابل درمان و برگشت ‏شوند که بر اثر آن، همه فعاليت‏هاى مغزى آنان از بين رفته و به حالت اغماى کامل فرو ‏روند که باعث فقدان و از دست رفتن هر نوع شعور و احساس و حرکتهاى ارادى مى‏گردد؛ در صورتى كه استفاده از اعضاى بدن چنين بيمارانى براى معالجه بيماران ديگر، باعث تسريع ‏در مرگ و قطع حيات آنان شود جايز نيست، در غير اين صورت اگر عمل مزبور با اذن قبلى وى صورت ‏بگيرد و يا نجات نفس محترمى متوقف بر آن عضو مورد نياز باشد، اشكال ندارد.‏

در پاسخ دیگری هم می نویسند: استفاده از اعضاى ميّت براى پيوند به بدن شخص ديگر براى نجات جان او يا درمان بيمارى وى اشكال ندارد و وصيّت به اين مطالب هم مانعى ندارد مگر در اعضايى كه برداشتن آنها از بدن ميّت، موجب صدق عنوان مثله باشد و يا عرفاً هتك حرمت ميّت محسوب شود.

آیت الله مکارم شیرازی هم معتقدند چنانچه مرگ قطعی و بدون بازگشت باشد اشکالی ندارد.

آیت الله مدنی تبریزی در پاسخ به این استفتا می گویند: اگر يقين به مرگ باشد و حيات نباتي وجود نداشته باشد و حيات مسلمان ديگري متوقف به اعضاي او باشد و به شرط اينكه عضو را درآورده و فورا پيوند بزنند اشكال ندارد.

آیت الله شیرازی هم معتفدند چنانچه در حيات خود به آن وصيت کرده باشد اشکال ندارد، البته عضو گرفتن آن وقت جايز است که موت کاملاً محقق شده باشد.

آیت الله سیستانی برداشتن بخشى از بدن انسان زنده براى پيوند زدن در صورتى كه قطع آن زيان مهمى داشته باشد مانند چشم و دست و امثال آنها را جايز نمی دانند اما با این حال می فرمایند: اگر زيان مهمى نداشته باشد مانند قطعه ‏اى از پوست يا نخاع يا يک كليه در صورت سالم بودن كليه ديگر با فرض رضايت صاحبش جايز است. اگر كودک يا ديوانه نباشد وگرنه به هيچ وجه جايز نيست و هرگاه قطع آن جايز بود گرفتن پولى به ازاى آن نيز جايز است. و قطع عضو مسلمان مرده، مانند چشم و دستش براى پيوند زدن به بدن زنده جايز نيست، و اگر كسى چنين كند، بر او ديه لازم مى‏آيد و دفن آن عضو قطع شده واجب است. ولى اگر پيوند زد و عضو زنده‏اى از بدن شد، قطع آن واجب نيست. و كسى كه از نظر مغزى مرده است در حالى كه قلب وريه او هر چند به كمک دستگاه وظيفه خود را انجام مى‏دهند ميت شمرده نمى‏شود و قطع اعضاى او براى الحاق به زنده به هيچ وجه جايز نيست. و نفوذ وصيت به اهداى عضو بعد از مرگ مشكل است.

آیت الله گرامی هم در پاسخ به این استفتا می گویند: کشتن پیش از فوت جائز نیست، هنوز قلب او کار می کند، لیکن لحظه مرگ و پس از آن اگر اعضا به درد می خورد جائز است. اگر قبلاً خود خواسته است.

آیت الله صافی گلپایگانی عقیده دارند مرگ مغزی مرگ نیست و اهدا اعضای بدن جایز نیست و وصیت به آن هم نافذ نیست و اثری ندارد بلی چنانچه حیات مسلمان موقوف به پیوند عضو باشد،با نبود میت غیر مسلمان جایز است از عضو میت مسلمان برای ادامه حیات مسلمان استفاده شود.

آیت الله زنجانی هم با ایراد وارد کردن به مفهوم مرگ مغزی می گویند: به مرگ مغزي شرعا مرگ (موت) صدق مي كند يا نه مورد اشكال است. زيرا به مفاد آيه شريفه «الله يتوفي الانفس حين موتها» (زمر،آيه ۴۲) خدا روح را در هنگام مرگ بازپس مي گيرد و در مرگ مغزي روح به طور كامل از بدن نگرفته شده لذا ترتب موت و آثار آن مشكل است ولي چنانچه علم و يا اطمينان دارد كه برگشتي نيست در صورتي كه خود شخص به اهداء عضو وصيت كرده مانعي ندارد ولي در صورت عدم وصيت مسئله مورد اشكال است

آیت الله روحانی معتقدند در صورت احتمال خوب شدن و یا بقای مدتی ماندن _ جایز نیست والا جایز است.