گوناگون

۳ پهپاد و موشک ایران که کابوس اسرائیل شدند

ایران در پاسخ به حمله اسرائیل به ساختمان کنسولگری خود در دمشق، موجی از پهپادها و موشک های کروز و بالستیک را روانه سرزمین های اشغالی کرد که نقش اصلی در این حمله با پهپاد شاهد 136 و دو موشک بود.

به گزارش «پارسینه»، حمله ایران به اسرائیل که شب شنبه، 25 فروردین 1402، آغاز شد، نخستین حمله مستقیم از خاک ایران به سرزمین های اشغالی بود. این حمله هفت ماه پس از آغاز دور تازه درگیری های اسرائیل و فلسطین و در واکنش به حمله هوایی اسرائیل به ساختمان کنسولگری ایران و شهادت 7 مستشار نظامی صورت گرفت.

دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل مدعی شد که ایران 170 پهپاد، بیش از 30 موشک کروز و بیش از 120 موشک بالستیک را به سمت اسرائیل شلیک کرد. به گفته کارشناسان، استفاده از این تعداد موشک و پهپاد در چنین مدت زمان کوتاهی یک رکورد تاریخی است.

اگرچه ایران به طور رسمی تعداد و نوع پهپادها و موشک های به کار رفته در عملیات خود را اعلام نکرد، اما از پهپاد شاهد 136، موشک کروز پاوه، و موشک بالستیک عماد به عنوان نقش آفرینان اصلی حمله به اسرائیل یاد می شود.

پهپاد شاهد 136

شاهد 136

پهپاد شاهد 136 یک پهپاد انتحاری، یا به زبان فنی تر مهمات سرگردان ساخت ایران است که توسط صنایع هوایی شاهد طراحی شده و توسط شرکت هسا در اصفهان تولید می شود. گفته می شود طراحی آن برگرفته از پهپاد سرگردان ARD-10 آفریقای جنوبی است.

شاهد 136 بسیار شبیه شاهد 131 است، اما ابعاد بزرگ تری نسبت به آن دارد. طول این پهپاد دلتا شکل یا مثلثی 3.5 متر و فاصله نوک دو بال آن از هم 2.5 متر است. وزن این پهپاد انتحاری 200 کیلوگرم است که 36 تا 50 کیلوگرم آن به یک کلاهک انفجاری قوی اختصاص دارد.

شاهد 136 از یک موتور پیستونی با توان 50 اسب بخار استفاده می کند که حداکثر سرعت آن را به 185 کیلومتر بر ساعت می رساند. در مهرماه 1402 از نمونه مجهز به موتور مینی جت با نام پهپاد شاهد 238 رونمایی شد که انتظار می رود به سرعت 400 کیلومتر بر ساعت برسد. البته این تغییر باعث شده است که برد 2000 کیلومتری شاهد 136 به 600 تا 1000 کیلومتر در شاهد 238 کاهش پیدا کند.

در پهپاد شاهد 136 خبری از سامانه هدایت کنترل همزمان و دوربین اپتیکی نیست و از یک سامانه ناوبری اینرسی ساده با جی پی اس غیرنظامی استفاده می شود که ایجاد اختلال روی آن را دشوار می کند.

ابعاد بزرگ و سرعت کم پهپاد شاهد موجب شده است که برای هدف های نظامی چندان موثر نباشد. در عوض قیمت کم آن که بین 20 هزار تا 50 هزار دلار برآورد می شود آن را برای انجام حملات گروهی و سردرگم کردن پدافند دشمن به گزینه ای ایدئال تبدیل می کند.

در جریان حمله ایران به اسرائیل نیز از این پهپادها برای درگیر کردن سامانه های پدافندی دشمن استفاده شد تا به این ترتیب موشک های کروز و بالستیک بتوانند به آسمان اسرائیل نفوذ کرده و به اهداف مورد نظر اصابت کنند.

گفته می شود در حمله انصارالله یمن به تاسیسات نفتی آرامکو از این پهپاد استفاده شده است و حوثی ها هم اکنون نیز از آن برای حملات خود در دریای سرخ استفاده می کنند. البته شاهد 136 شهرت خود را مدیون جنگ اوکراین است. جایی که به ادعای کشورهای غربی، روسیه به شکلی گسترده از این پهپاد استفاده می کند و اوکراینی ها به خاطر صدای آن که شبیه موتورسیکلت است، به آن لقب «موتور پرنده» داده اند.

مشخصات پهپاد شاهد 136

طول: 3.5 متر
طول بال: 2.5 متر
وزن: 200 کیلوگرم
وزن کلاهک: 36 تا 50 کیلوگرم
پیشرانه: موتور پیستونی MADO MD-550
توان پیشرانه: 50 اسب بخار
حداکثر سرعت: 185 کیلومتر در ساعت
برد: 2000 کیلومتر
ویژگی ها: هزینه ساخت اندک، حمله گروهی، ایجاد جنگ روانی.

موشک کروز پاوه

موشک پاوه

موشک کروز پاوه که در زمستان 1401 رونمایی شد، جوان ترین عضو از خانواده موشک کروز سومار است. سابقه کروزهای زمینی ایران به اوایل دهه 1390 و موشک «یاعلی» با برد 700 کیلومتر باز می گردد. در سال 1393 وزارت دفاع از موشک سومار رونمایی کرد که طراحی آن از موشک خا-55 شوروی الگوبرداری شده بود.

در سال 1397 از موشک هویزه رونمایی شد که مهم ترین تفاوت آن با سومار، استفاده از موتور نسل طلوع 4 یا 5 به جای موتور توربوفن بود. موشک ضدکشتی ابومهدی و موشک هواپرتاب عاصف، نمونه های دیگری بودند که با الهام از موشک سومار ساخته شدند.

در این بین، موشک پاوه تفاوت چشمگیری نسبت به نیاکان خود داشت. برد این موشک 1650 کیلومتر ذکر شده است که نسبت به برد 1350 کیلومتری سومار و هویزه افزایشی چشمگیر داشته است.

موشک پاوه دارای یک موتور سوخت جامد برای شتاب دهی اولیه است که پس از رسیدن به سرعت اولیه کافی و روشن شدن موتور جت، از بدنه جدا می شود. در ادامه مسیر، بال های موشک که روی بدنه آن جمع شده اند باز می شوند تا به سرعت 600 تا 900 کیلومتر بر ساعت برسد.

از دیگر تفاوت های موشک پاوه با سومار می توان به محل قرار گیری بال ها در روی بدنه و محل قرارگیری موتور در بیرون و بالای بدنه موشک اشاره کرد که بر خلاف بال های داخل بدنه و موتور بیرون و زیر بدنه در سومار است.

سردار امیرعلی حاجی زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه، در زمان رونمایی از موشک کروز پاوه گفت که این موشک می تواند در ارتفاع کمتر از 50 متر پرواز کند و همین موضوع، شناسایی و رهگیری آن را توسط رادارها و سامانه های پدافندی دشوار می سازد.

ویژگی منحصر به فرد موشک پاوه «تهدید 360 درجه» آن برای دشمن است، به این معنا که پیش از رسیدن به هدف می تواند مسیر خود را تغییر داده و حتی از سوی دیگر به هدف برخورد کند.

توان حمله دسته جمعی و هماهنگ موشک های پاوه نیز موضوعی جالب توجه است. در این روش، یک موشک نقش رهبر دسته موشک های مهاجم را بر عهده می گیرد و آنها را هدایت می کند. موشک رهبر می تواند برای مقابله و فریب پدافند دشمن به ابزارهای جنگ الکترونیک نیز مجهز شود.

سومار، هویزه و پاوه سه شهری بودند که در جریان جنگ ایران و عراق به نماد مظلومیت ایران بدل شوند و اکنون نماد اقتدار نیروهای نظامی حساب می شوند.

مشخصات فنی موشک کروز پاوه

برد: 1650 کیلومتر
پیشرانه: موتور سوخت جامد و موتور جت
حداکثر سرعت: 600 تا 900 کیلومتر بر ساعت
ارتفاع پرواز: کمتر از 50 متر
ویژگی ها: مانورپذیری بالا، تهدید 360 درجه دشمن، توان حمله دسته جمعی.

موشک بالستیک عماد

موشک عماد

موشک بالستیک عماد نخستین موشک دوربرد ایران است که قابلیت هدایت و کنترل تا لحظه اصابت به هدف را دارد. این موشک که توسط سازمان صنایع هوافضای وزارت دفاع ساخته شده، در سال 1394 آزمایش شد اما رونمایی از آن در مهرماه 1395 صورت گرفت.

سردار حاجی زاده، در مراسم رونمایی از موشک عماد، برد آن را 1700 کیلومتر اعلام کرد. جز این دو مورد، اطلاعاتی رسمی در مورد عماد منتشر نشده است.

آنتونی کوردزمن، پژوهشگر مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در واشنگتن، وزن کلاه موشک عماد را 750 کیلوگرم و دقت عماد را 500 متر برآورد کرده بود. با وجود این، برآورد کارشناسان ایرانی این است که با توجه به کلاهک آیرودینامیک و بالک های هدایتی، دقت آن باید بین 250 تا 300 متر باشد.

موشک عماد را از خانواده موشک شهاب 3 با سوخت مایع می دانند که از سال 2003 در خدمت بوده و بردی مشابه اما دقت کمتری دارد.

یوزی روبین، کارشناس موشکی اسرائیلی در زمان رونمایی این موشک گفت: «عماد از نظر دقت نشان دهنده یک جهش بزرگ است. این موشک یک سامانه هدایت و کنترل پیشرفته در مخروط دماغه خود دارد.»

عماد به معنای ستون است، اما علت استفاده از این نام برای یک موشک بالستیک مشخص نیست. برخی علت این نامگذاری را به «عماد مغنیه»، فرمانده شهید حزب الله لبنان، نسبت می دهند.

موشک های بالستیک برد متوسط و بلند پیش از عماد، با استفاده از سامانه کنترل بردار رانش، کنترل می‎ شدند و سر جنگی آنها چه از نوع جداشونده و چه غیرجداشونده فاقد قابلیت هدایت و کنترل تا انتهای مسیر بود و پس از اتمام سوخت و خاموش شدن پیشران، قابل هدایت و کنترل نبودند.

Pictures-of-the-remnants-of-Iranian-ballistic-missiles-in-the-Kurdistan-region-of-Iraq-4

در جریان حمله ایران به اسرائیل، موشک عماد بیشترین موفقیت را داشت و چندین فروند از آن، به اهداف مورد نظر اصابت کردند. همچنین تصاویر قطعات جدا شده از این موشک بازتاب گسترده ای در شبکه های اجتماعی داشتند.