ماجرای خودسوزی مرد دستفروش در تهران

شهرداري هرگونه ارتباطي بين عوامل شهرداري با حادثه خودسوزي را رد كرد.

درحالي كه هنوز دو هفته بيشتر از انتشار عكس‌هايي از برخورد با ميوه‌فروشي دستفروش در مقابل خيابان شادمان (كه بعد از انتشار فيلم ورود عوامل شهرداري به كارواش سعادت‌آباد منتشر مي‌شد)، نمي‌گذرد، كليپي به سرعت در فضاي مجازي و بعد از آن در برخي از سايت‌ها و خبرگزاري‌ها منتشر شد كه حكايت از خودسوزي دستفروشي در مقابل پاساژ شانزه‌ليزه داشت.

اين كليپ يك دقيقه‌اي كه به سرعت در فضاي مجازي منتشر مي‌شود و چند سايت وخبرگزاري هم آن را منتشر كرده‌اند، مردي را نشان مي‌دهد كه اقدام به خودسوزي مي‌كند و سراپا آتش از ميان جمع و داخل پاساژي بيرون مي‌آيد و در پياده‌رو شروع به دويدن مي‌كند و جمعيت با ترس شروع به فرار مي‌كنند. مردي كه گفته مي‌شود يك دستفروش است و پس از تذكر ماموران شهرداري با ريختن بنزين به روي خود، اقدام به خودسوزي كرده است.

خبرگزاري آريا نوشته با دخالت مردم اين موضوع فيصله يافته و اين فرد به بيمارستان مطهري منتقل شد. با اين وجود روابط عمومي معاونت خدمات شهري شهرداري تهران در پاسخ به پيگيري‌هاي« اعتماد» و در تشريح جزييات اين كليپ روايت ديگري را نقل مي‌كند: «هر ساله با نزديك شدن ايام نوروز و روزهاي پاياني سال، بساط دستفروش‌ها يكي از دغدغه‌هاي كسبه مناطق مختلف است. به همين دليل بارها با شهرداري و ماموران انتظامي تماس مي‌گيرند تا آنها را جمع كنند.

در مورد حادثه ياد شده نيز، كسبه پاساژ شانزه ليزه جمهوري، طي هماهنگي با ماموران كلانتري، از آنها مي‌خواهند تا براي جلوگيري از بساط كردن دستفروش‌ها، چند مامور را در اطراف اين پاساژ مستقر كنند. در ادامه اين فرآيند در روز حادثه، فرد مورد نظر كه امير نام دارد و بساط روسري پهن كرده و بارها تذكر مي‌گيرد و بعد از اينكه ماموران كلانتري از وي مي‌خواهند تا بساطش را جمع كند اقدام به خودسوزي مي‌كند كه گزارش آن هم به رييس پليس تهران نيز ارايه شده است.

بدين‌ترتيب قاطعانه اعلام مي‌كنيم كه همان طور كه در فيلم مزبور هم مشخص است، در صحنه حادثه هيچ يك از عوامل شهرداري يا ماموران شركت شهربان حضور نداشته‌اند.»اما در مقابل، محمد حقاني، رييس كميته محيط زيست شوراي شهر معتقد است كه جداي از اينكه در اين حادثه، ماموران شهرداري حضور داشته‌اند يا خير؟ و اينكه برخورد با دستفروش‌ها، خشن و حتي غيرانساني است، مي‌گويد: « شهرداري چاره‌اي جز اجراي قانون ندارد. شهرداري به موجب بندهاي ٥٥ و ١٠١ شهرداري موظف و مكلف به پيگيري جمع‌آوري دستفروشان است، ضمن آنكه ماده ٦٩٠ قانون مجازات اسلامي هم دستفروشي و سد معبر را جرم دانسته براي آن از يك ماه تا يك سال حبس قابل تبديل به جريمه نقدي ٩٠ هزار تومان تا يك ميليون و ٣٠٠ هزار توماني در نظر گرفته است.»

او ولي با اين حال براين نكته نيز تاكيد مي‌كند كه براساس قانون، رفع سد معبر بايد توسط خود ماموران شهرداري انجام شود نه پيمانكاران: «دراينكه دستفروشي باعث رونق مشاغل كاذب و اختلال در نظم و اقتصاد شهري مي‌شود، شكي نيست، اما در عين حال نشان از معضل بيكاري و اقتصاد بيمارما دارد.»حقاني در ادامه ريشه اين معضل را در عملكرد مديران شهري در دوره‌هاي قبل مي‌داند و مي‌گويد:« اگر امروز شاهد رشد قارچ گونه پديده دستفروشي هستيم، مهم‌ترين دليل آن عدم جلوگيري از اين پديده ناميمون اجتماعي در سال‌هاي قبل و دوره‌هاي پيشين مديريت شهري است. اگر در مناطقي چون حاشيه رود دره فرحزاد، شاهد اسكان غيرقانوني معتادان و مواد فروش‌ها هستيم، دليل آن عدم توجه به شكل‌گيري اين پديده در سال‌هاي قبل بوده است.

به همين نسبت، وقتي كه مديران شهري قبل توجهي به اجراي قانون جمع‌آوري دستفروشان نداشته‌اند، امروز كار به جايي رسيده كه حتي بسياري از مغازه دارها، كركره مغازه‌هاي‌شان را پايين مي‌كشند و ترجيح مي‌دهند اجناس‌شان را از طريق دستفرشي بفروشند يا در متروها دستفروش‌ها به قدري زياد شده‌اند كه عملا متروي تهران را به بازارچه‌اي بزرگ تبديل كرده‌اند.»با وجود اين حقاني به شيوه عملكرد شهرداري در برخورد با دستفروشان، انتقادهايي جدي دارد: همان طور كه گفتم برخورد با دستفروش‌ها بايد توسط خود عوامل شهرداري انجام شود نه توسط پيمانكاران اين نهاد. آن هم به شيوه‌اي معقول نه اينكه با كتك‌كاري بخواهند دستفروش‌ها را جمع‌آوري كنند يا با پنجه بوكس آنها را زخمي كنند.

چرا برخورد با تخلفات ساختماني بايد توسط افرادي از عوامل شهربان و حريم بان انجام شود كه كمترين اطلاعي ازمباحث شهرسازي ندارند؟ رييس كميته محيط زيست شوراي شهرتاكيد مي‌كند: اگر در اين ميان فردي هم مجروح شود يا آسيب ببيند، مراجع قضايي در مورد برخورد با متخلف، تصميم‌گيري كنند ولي در هر صورت شهرداري چاره‌اي جز برخورد با دستفروش‌ها و افرادي كه سد معبر مي‌كنند، ندارد، حتي اگر از ديد برخي شهروندان اين اقدام‌ها در نگاه اول و در ظاهر، غيرانساني و غيراخلاقي به نظر برسد. درست مثل پليس راهنمايي و رانندگي كه مجبور است گاهي به خاطر تخلف يك خودرو، راننده‌اي را جريمه كند كه خودش هم از جريمه كردن آن ناراحت است ولي چاره‌اي جز اعمال قانون ندارد.

اين كليپ درحالي منتشر مي‌شود كه ديروز شهردار تهران درواكنش به حوادث مرتبط با دستفروشان، هرگونه رفتار خشن ماموران شهرداري با دستفروشان را محكوم كرد و گفت: با ماموران متخلف برخورد خواهيم كرد. وي با بيان اينكه «از رسانه‌ها خواهش دارم كه يك‌طرفه اين موضوعات را دنبال نكنند» افزود: «اينكه ماموري از نيروهاي پيمانكار برخورد غيرمنطقي، تند و خشن داشته باشد، محكوم است و با متخلفان برخورد مي‌شود.

اما رسانه‌ها بايد هردو طيف را در نظر بگيرند. بعضا دستفروشان مامور سد معبر شهرداري را كتك مي‌زنند و حتي باعث ايجاد شكستگي در بدن وي مي‌شوند و اين در حالي است كه مامور در حال اجراي قانون بوده و جاي سوال است كه آيا اين مامور انسان نيست يا خانواده ندارد؟ كه چنين برخوردي با او مي‌شود.» قاليباف در پاسخ به اين پرسش كه بعضا دستفروشان مدعي پرداخت وجوهي به ماموران سد معبر شهرداري هستند، افزود: ما منكر اين موضوع نيستيم اما دستفروشان اسم اين ماموران را اعلام و آنها را معرفي كنند.

شهردار تهران به «تضاد خبري» در برخي رسانه‌ها اشاره كرد و گفت: «برخي رسانه‌ها بارها و بارها در مورد فعاليت دستفروشان در مترو مطلب منتشر كرده و خواستار جمع‌آوري آنها شده‌اند؛ اما بعد كه آنها را جمع كرده‌ايم همان‌ها مي‌گويند چرا شب عيد مردم را بيكار كرديد.»اين اظهارنظرها و واكنش‌ها در حالي از سوي مديران شهري بيان مي‌شود كه هنوز، نيروي انتظامي واكنشي در برابر اين حادثه از خود نشان نداده است